Electronic edition compiled by Beatrix Färber
Proof corrections by Benjamin Hazard
Funded by University College, Cork and
Professor Marianne McDonald via the CELT Project
2. Second draft, revised and corrected.
Extent of text: 13000 words
Distributed by CELT online at University College, Cork, Ireland.
Text ID Number: G301022
Availability [RESTRICTED]
Available with prior consent of the CELT programme for purposes of academic research and teaching only.
CELT: Corpus of Electronic Texts
All editorial introduction has been omitted. The more important variant readings from other MSS and editorial notes are integrated into the apparatus.
Text has been checked, proof-read twice and parsed using NSGMLS.
The electronic text represents the edited text. The letter u with overdot is not supported by browsers and was regularized u, bh, or f accordingly, with the original retained in the markup. The sigla .u./.v. with circle over it for 'vero' have been expanded.
Direct speech is marked q.
Hyphens have been inserted after h- in anlaut and after nasalisation. When a hyphenated word (hard or soft) crosses a page-break, the page-break is marked after the completion of the hyphenated word. Soft hyphens are silently removed.
div0=the saga; div1=the section (editor's paragraph). Page-breaks, paragraphs, milestones and gaps in the text are marked.
Expansions of abbreviations (italicized in the hardcopy) are not marked. Names of persons (given names), places and group names are tagged. Page breaks are marked pb n="". Text supplied by the editor is tagged sup resp="CLS". Some manuscript variants are integrated into the apparatus. Poems/rhetoric passages are treated as embedded texts, with line groups numbered and a caesura marked by |.
This text uses the DIV1 element to represent the section.
Created: Copied by (an) unknown Irish author(s) from earlier models. Date range: c. 14001600.
A1 [main1] unknown
LATER [interpolator] unknown
B [main2] unknown
Beatrix Färber (ed.)
Beatrix Färber (ed.)
Beatrix Färber (ed.)
Benjamin Hazard (ed.)
Julianne Nyhan (ed.)
Peter Flynn (ed.)
Beatrix Färber (ed.)
Benjamin Hazard (ed.)
Students at the Department of History, UCC (ed.)
[gap: extent: ...]Bai fled mar la Bricrinn Nemthengai do Conqhupar mac Nessa & di Ulltaib uili. Bliadain lan do ac tinol na fledi. Doronadh ierom tegdais cumtachta lais fri fritailim tomhalta na fledi. Conrotacht ierom a tech sin la Bricne i ndun Rugraide fo cosmailes na Craebruadi i n-Emhain Macha, acht namma roderscaichestair an tech so iter adbar & eladain, eter coimet & cumdachta, eter uaitni & airinighi, eter ligradh & lógmairi, eter sochraidi & suaichnidi eter irscartad & imdorus di thighib ina h-aimsire sin uili.
Is amlaid tra doronad a tech sen: suidiugud tighi Midcuarta fair; .ix. nimgada and o thein co fraich; tricha traiged a n-ardai cechae airinigh credumai co ndóirad friu uili. Conrodacht rigimdae ann ierom di Conqupar a nairinech ind rigthigi uas imdhadaibh an tiche uile, co ngemaib loghmaraib & ligrad & ór & arcud & carrmoccail & datha cecha tiri, co mba comsolus la & adaigh indi. & conrotachta dano dá imda .x. in da erred dec Ulad impi. Ba comhnart ierom innus an gnimusae sin dobreth do denam an tighi sin. Sesrech oc tabairt cecha clethi & moirsheser di trenferaib Ulad ac cor cecha h-oenslaiti, & .xxx. soer de primshoeraib Erend oc a denam & ac a orducud.
Dironad ierom grianan la Bricrind fodessin fúa comardus
imdai Concopair & ina lath ngali. Conrodacht ierom an grianan
sen do imd- & do imdenmhaib & do cumdaigib sainamhraib, &
rosuidhigthi fenestri glainidi as for cech leth. Conrotacht ierom
fenister dib h-uas a imdaidsim fodesin, co mba foiderc do-som
imchisin an tighi mair uaid as a imdai; dáich rusfidir-som , ni
lecfidis Ulaid occuib isan tig.
In tan tra ba h-urlom la Bricrind denam an tigi mair & a grianan, & a nerrad diblinaibh di brotrachaib & do brecánaib
Ba h-eadh la ann sin bó oenach la h-Ultu a n-Emain Machai. Ferthar failti fris ierom & difesidh for gualaind Concopair Atgladhathar Concobar co n-Ultaib arcena. Táid limsa, ol .ví., co tormailidh fhleid lim. Maith limsa, ol Concobar, mad maith la h-Ultu. Prisgart Fercus mac Roich & mati Ulad, co nepertatar: Ni ragam, ol séad, ar bid lia ar marbh oldát ar mbii ier nar n-imcosaeid di Bricrind día tisam dá tomhailt.
Bid mesom doib, ol sidhe, a ndogensa, ceni tísad lim. Cid digenusai disuidi, ol Concobar, ceni tísad Ulaid let? Digen-sa em, ol Bricriu, imcosaid and rich & ina tóisech & ina lath ngaili & na noctigernn, co mbaro marbha doib, mani tíaster lim d'ol mo fledhi. Nocha dingnem arad-sa sin, ol Concobar. Immacosaitiub-sa eter in mac & an t-athair, co-macomairfi doib. Mani fetar sin dano, immacosaidiub eter an .í. & an máthair. Mani fetur sin dano, imcosaídiub di cích cacha mna do Ultaib, co-mmacomthuaircfi doib, co mbrenfad & co-llofad lasodain. Es ferr a techt, ol Fercus mac Roich. Bid fir sucut, ol sé. Denaid imacallaim, ol Sencha mac Ailella, bi cach no úatadh do degdainib an coicidh, mad maith liph. Co nbiaid olc nde, ol Concobar,cin co dentar comairli fris.
Tiagait ierom mati Ulad imbi a n-imacaldaim. Ba si
comairli dobeurt Senqu doib ina nimacullaim: Maith tra, atib-ecin
techt la Bricrind, togaid aitiri dee & suididigh ochtur claidbhech
immi im dol do asin tig ammach, acht co tairfena a fleid doib.
Docoid Furbaidi Ferbend mac Concobair lasin aithiusc sin, co
necid do Bricrind in imacollaim uili. Maidh lim, ol Pricriu,
a denam samlaid. Tochomlat as iarom ó Emain Machai, cach
drong imad righ, gech rem ima ruirig, cach buiden ima
tóisech.
Ba h-alaind ierom & ba h-amrai a tochem ronucset in trenfhir &
in láth gaili docum and richtighi.
Immaroraid iarom Bricriu ina menmain, dus cinnus noragad
ar imcosaíd Ulad, ó dodechatar aitiri na treinfer tar a cend.
O rogle iarom a imrádadh & a scrutan uili ina menmain, doluid
co mbui am buidin Loegairi Buadaig maic Connaid maic Iliach.
Maith sidhe tra, ol Bricriu, a Loegairi Buadaig, a balcbuilligh
Breg, a brathbuillig Midi, a bethir {folio 3b1} breoderg,
a buaid occ n-Ulad! Qid doitsi na bud lath an curadmir Emhna do
gres? Bad ferr liummsae, bud lim em, ol .uí. Rigi loech
n-Erend det uaimse, ol Bricriu, acht co nderna mo comairlesiu.
Doghen immoro, ol Loegairi.
Mad lat em cauradmir mo tighisi, bid lat curadmir n-Emna do gres. Is coir cauradmir mo taighi de chosnam, ol .ví., ni cauradmir tighi meraighi. Atá dabach a tallai triar and di laithib gaili fer n-Ulad ier na línadh di fhín aicinta a tiribh Franc. Atá torc .uíí. mbliadan and; ó robo leo orc mbec, ní dechaid ina beolai acht lichta lemhnochta & menadhuch and erruch & fircroích & firlemnacht a samrud, etne cno & fircruithnecht
O roscaich do imcosaid Loegairi Buadaig, dolleici am buidin Conaill Cernaig maic Aimircin. Maidh sin, a Conaill Cernaig, ol Bricriu, is tu laech na cern & na comramh. At mora na cerna & na comrama dit sech óco Ulad olchena. In tan tiaghta Ulaid for crichai echtrann, uidi tri la & teora n-aidci det-siu for átha & iládha. Tu dano dar a nesi doridi-siu oc tiachtain ass, cona torcethur sechut na treod na torad. Cid dit-siu ierom, na bud lat an cauradmir Emna Machai do gres? Ger ba mor tra in muinbech dirad im Laegaire, dorat a da cutramma im Conall Cernach.
Iar n-imcosaid Conaill Cernaig do amal robo data les, dolleici am buidin Conculaind. {folio 3b2} Maith sin, ol.ui. a
Lotar ierom docum an tighi, co-rrogaib cach a lepaid ann eter rig & righdamna & airich & octighern & maccoema. Leth an tigi ierom do Concobar co-llaithip gaili fer n-Ulad immi, et alleth naild di bantrachtaib Ulad am Mugain, mnai Concobair. Batir éad iarom batar imm Concobar a nairinuch an tighi, Fergus mac Roig & Celtchar mac Guthechair & Eogan mac Derthacht & dá mac and rig.i. Fíacha & Fíachna, Fergna mac Finncaimhi, Fergus mac Leti, Cuscraid Mend Machai mac Concobair, Sencha mac Ailella, tri mic Fiachna Rus & Dairi & Imchad, Muinremar mac Eirgind, Eirgi Echbel, Amorgen mac Ecit Salchadae et Mend mac Salcadai, Feraduch Find Fechtnach, Feidlimid mac Ilaircaigh, Furbaidi Ferbenn, Rochad mac Faithemain, Laogairi Buadach, Connall Cernach, Cuculaind, Connadh mac Morna, Erc mac Fedlimthi, Illand mac Ferchusa, Finntan mac Nell, Cethern mac Finntain, Fachtna mac Senchada, Dubthach Doel Ulad, Conlai Saeb, Ailill Miltengai, Bricriu budein & formna lath ngaili fer n-Ulad olchena & a maccaemh & a n-oes dána.
Ardopetid iarom a n-oes ciuil & airfidig, cen botha oc
tasbenadh na fledi doib. O thairfeoin iarom Bricriu an fleid cona
h-imtormaigibh, forocrad iarom do Bricrind facbail an tighi de
inchaib na naitiri. Atrarachtatar na h-aitiri lasodain
& a claidmi
ina lamaib dia indarba asin tich. Tet iarom Bricriu co na teclach
asan taigh a ndocum in grianan. Oc techt do fo debí and richtighi,
Atarregad lasodain na rannairi di roinn an bid. Atre iarom arai Laegairi Buadaig .i. Seglang mac Riangabra, co nepert risna rannairib: Dale sechut, or se, an cauradmir nucut do Loechairi Buadach, uair is e nodlig sech óca Ulad arcena. Atraigh dano Id mac Riangabra, aru Connaill Cernaig, co nepert a cedno. Atrae dano Loeg mac Riangabra, co nepert a cedna risna randairib: Tucaid do Coinculaind sucut, ol .uí., ni mebul do Ultaib uili, ol se, is e gaiscedac is dech fil dib. Ni ba fír sin, ol Connall Cernach & or Laegaire Buadach.
Atfrecat for lar tiche & gabdait a sciathu foraib & taurlingid a claidmi a triar. Immanesairc doib, co mba nemh teniudh indala leth don tech lasna claidbiu & lia foebra ngai, & comma h-enlaith glegel an leth naild de chailc ina sciath. Focerd airmgrith mor ar-rigthech lassodain, rocrithnaicset an lath gaili & rofercaicestar Concobar budén & Fercus mac Roich oc aicsin an ettualaing & and anfir, .i. an días imon ainfer, .i. Connall & Loecairi Buadach im Coinqulaind. Ni raba la h-Ultu fer nolamhad a netergairi, co nepert Senca fria Concobar: Eterscar na firu! Ar is e día talmanda rusbui oc Ultaib an inbaid sin Concobar.
Dolluide Concobar & Fercus etorra ierom. Dillecid a-llamhai lia toeb focetoir. Denaidh mo rerse, ol Senchai. Digenaimni, ol siad. Essíi mo riar-sa didiu, ol Senchai, an cauradmir ucut, ol .ui., do fodail fon slog nuli andocht & techt immi arsuidiu a rer n-Ailella maic Magach; ar bid aingces laa h-Ultu an dal so do brethugad no do gleod, mani brethaichter i Cruachnaib. Fodailter iersuidi biad & lind doib, & tairmcellai dail-tenidh leo, & gabais mescai & batar failtich.
Bricriu dano ina grianan & a rigan, ba fodhirc doa asa
imdai suidiugud an ríthighi, amal romboth and. Roscruit ina
menmain, cinnus noragad for imcosait ina mban, amal deroine
imcosait ina fer. An tan ierom roscaich do Bricrind a scrutan
ina menmain, amal dorragad airi, ba si sin uair dilluidii Fedilmm
Nócridi .l. mban asand rightigh ammach ier truime oil. Atachí
Bricriu sece. Maith sin, al Bricriu, anocht, a
ben Laogairi Buadaig! Ni lesainm dit dano Fedilm Noicridii ar febus do
crothai & do celli & do ceniuil. Concobar ri coicid Ulad do
athair Loegairi Buadach do celi, acht namma nirbo ró leam det cona
tisad ben do mnaib Ulad riut hi tech Midhcuarta {folio 4a2}
& commad doit íarsala nobeth bantracht Ulad uili. Ba
tu tés
isan tech ar tuss anocht, doroimli co aidne ais banrignacht uas
bandtrachtaib Ulad uili. Ted as Fedilm lasodain tar teora futhairbi
on tigh.
Tic ammac ierom Lendabair ingen Eogain maic Dertocht, ben Conaill Cernaig. Atgladustar dano Bricriu, co nepert: Maith sin, a Lendabair , ol se; ni lesainm duid an Lendabair, ad bannlennan & ad menchomarc fer ndomain uili ar do aine & t'inracus & t'irdercus. An nedh ruc do celi do ocaib domain ar gaisciud & cruth, rucaisi do mnaib domain & Ulad. Gid mor tra a muinmech dorat- im Fedilmm , dirad a dha cutramma im Lennbair fon innus cetno.
Dolluidi Emer amach fosadain .l. mban. Slan ses, a Emer ingen Forcaill Monach ! ol Bricriu a ben ind fir is dech and Eri! Ni lesainm dit an Emer Foltcain , is h-uairedh do rigaib & rigdomnaib Erend imad. A nedh ruc crian do rennuib nime, rucuse do mnaib domain uili ar crut & cell & ceniul, ar aide & aine & airdercus, ar alludh & ergnai & aurlabra. Cia ba mor tra a muinbech dirat im Lendubair, dorat a di cutrama im Emir .
Tiagait ass ierom na tíura buidhne, co mbatar a noenmaigin .i. teora fuithirbi on tich, & ni fidir nech dib a imcosaid do Bricrind . Totegad dia tich lasodain. Tochim fosaid ninmallai n-alainn isin cetno futhirbhi, is ing ma rouc nech ndib a cois sech aroilie. Ind fuithairbe tanasi immoro ba miniu & ba
Anaid, ol Senchai, nidat namaid tancotar ann, acht is Bricriu dirad imcosaid eter na mna decótar amach. Tong a to-{folio 4b1}ingi mo thuath, ol .uí., mani íadhtur an tech friu, bud lía ar mairb inaid ar mbi. Iadaid na dorsaidi ina comlaid lasodain. Russaidh Emer ingen Forcaill Monach, ben Conqulaind, ar lúas riesna mnaibh aili, co tard a druim risan comlaid & co narlusstar uaidhi na dorrsaide riesan mbantracht arcena, co nergit- a firu lasodain isan tich, gac fer dib de foslucud ria na mnai, comadh a ben tisadh isan tech ar tus. Bid olc in adhaich, ol Concobar. Benaid a cloua narcit rusboi ina laim risan nuaitni creduma ina imdae, co ndesiutar na sluaig uli ina suidii. Anaidh, ol Senca, ni ba cath co ngaisciud digentar ann, acht bid cath co mbriathraib. Lasodain doluid cech ben fo coim a celi, conid ann sin doronsat an briatharchath ban Ulad.
Isbert Fedilm Nocridi, ben Laegairi Buadaigh:
.R.
- Codumbert-sa bru soer sruith | dim cloinn comcineoil
cin-siu do curp rigna sceo rig | richt forcaine costud
conid cruth buidech bertar uaim | noithim crut cain.
Consert la febha feniu | fogart gen-siu genuss
luchdonn laimdercc Loecairi
lin bemand mbalc mbuada | berus ar iath n-Ulad
arslig cricha comnamat.
Imusdich immusdecrathar imgoin
airri airdercai laechaib Laegairi
lin a bhuadhai bias os cech laech.
Cid na budsi in Feidilmmsi Findcoemh | crutbuaduch buageltach
cichsed ria cech mnai | hi tech medrach Midcuarta?
Isbert Lendubair ingen Eogain maic Derthacht, ben Connaill Cernaig maic Aimergin:
.R.
- Ar is mesi cruth cell congraim
coblethar ceimb crut cain curcastai
a tech medrach Medquartai righ ria mnaib Ulad.
Ar is mo celi coem Conull coscurach credmaír
coblethar cem n-ard nadguidhe
i nuchtai ergal errind ria cach.
Cain tinnta cucum co cernaib co cennaib
con rucai calcae cruaidii comraicthi Ulad.
Arsaidh cech nath | conid dia tul targlai
arslaith a natha | arfich a ngresae
commaich laeich ar a bi lecht líac
laimethar mac ain Aimirgin acollaim.
Ar is Connall ar lin a cern | cingius ria cech laech.
Qid na budsi an Lendobair-si | li sulaie caich
cichsid ria cech mnai a tech ricc?
Asmbert Emer ingen Forcaill Monach, ben Conqulaind: Denum ar cuid a scol {folio 4b2}
.R.
- Cotumgabu-sa cem cruth cell congraimm
cobhli buadhai bát-hir | cech delbh cain cucom
conid mo rosc saer setae | doine dom gnuse gne.
Ni frith cruth na coire na congruimim
ni frit goes na gart na genus
ni frit lud serce soerlidii
na celi conumticesi.
Ar is immam-sa ochsadhur Ulaid uili
is me a cnu cridi.
Is gle diembesi boeth fiad etarlam
nimarb-i ben uaidib lia celi
on trat-sai co laili.
Is Cuculaind mo celi | ni cu ces
crithir folai for a crund
cubur folai for a claidip
cain forondor a cru a curp
crechta ina caoincnis
alta ina toeblius.
Cainfeth a rosc rochem inna cind siar
- cain fualoiugfider glaine sair.
Sirderc a seallai
ogderg a foudad
fordercc a fortcai.
Arfich ó uib ech & análaibh
focherd ioch nerred inn aoib.
Atetha cles nonbhair | cles donn | cles dall | cles neoin
immaligh lúai usqi | atetha cles nonbair.
Conboing catha cro combagh
falgadh betha borr-buidne
brisid h-uath netergnai.
Is fer shergui sith allidii
is cron cutmai quairidii.
Is i richt mna siuil segdai Ulad uili
corrice mo celi-siu Coinculaind
cron donn gle sin samlaitir.
At salaig uanainn | ath anann crisalaich
at gairb caithlig | at crona cutrammai
at crothli garmanline | am buanann bodelbae.
Is i rechtaib bo & daum & ech
sedda mna Ulad uili conummticesi.
Lasodain dono ba edh dogensad an fir batar isin tich, Laegairi Buadach & Conall Cernach, o rusleblaing a luan laich ier cluais imacallmai na mban: robristii cleth do cletaibh an tichi righdoi fo a comardus amach, conid si sin conuir dilotar a mna cuqui isa tech. Cuqulaind immoro turcaib a tech ina comair a immdai, comtar fodercai renna nimiu fon fraicidh amach aníos, conid si sen conair diluidh a ben-som & na tri .l. mban immailli fria, .i. a .l. ban budén & .l. ban cechtar de na da ban oili, cona bud cutrommas disi frisna mnáibh aili, uair niruo cutrommus dia firsi fria cach. Tolleci Cuqulaind ir-rightec sis
Esbert Bricriu ierom di lar an tichi: Nimatarcomlusai fhleid daib tra, a Ulto, ol se. Is ann-sa limm-sa mo tech oldas mo trebad uili. Es ges daib tra, ol Bricriu, ol na longud na codlud, co farcaib sib mo tec-sa, amal fodrarnecbabair ar bhar cinn. Atarecat laith gaili Ulad uli isin tich lasotain & doberad trianmi din tich, & ni turcaibset cid co tisiudh gáedh eter é & talmain. Robo ces dano for Ultu anni sen. Nochonamtasae samlaid daib, ol Senchai, acht an fer fodracaib cloen, aidcid fris a facbail diriuch.
Atmbertatar Ulaid fria Coinculaind iersuidi a tech do dirgiud, & asmbert Bricriu: A ri laech n-Erend, ol se, mani dirgese corub coir, nicon fil isan domun nodirgi. Doradsad Ulaid uli impidi fair im tuaslucud na cesta. Atraigh Cuculaind lasodain, na bedis lucht na fledi cin ol, cen tomailt. Dorat ierom Cuculaind trianmi don tich die turcaib & forémidh. Roriastrad ime iersuidii, robai bandoi folai a mbun cech finnai doa
Dituarcaib a tech iersuidii & forruirim co-rróacht a dirgiu cednai. Iersin tra coiscter an sluag.
Beridh Senqhu breth do na mnaib .i. Emer ar tus isa tech & in di mnai ali gualaind fri gualaind ind. Rofas dano in imarbaidh cetna do na mnaib isin tich ier riachtain an donaid. Batar iarom inn fhir do mifostud & anfed lasodain, co nerracht Senchae: A cosc na mban, ol .uí., na be olc eter na firai.
.R.
- Cotaimsechaim (for se) a laichiusai | ana urdarcai airecdai Ulad
anat for mhagbriatra | na banaicter fergnuisiu
i curad-comraicthib | tria uailli agh.
Ar is trie cin mban | bid ferna ferdlochtain
fir i nurgalaib immad | mar galgat com-{folio 5a2}lut fercloindii
ar is dia mboesaibh brigaib besdoib
dofurcbad nadriccad | immsuidiud nadraucet.
Dethfir damhsai, a Senchai , ol Emer, bam bensai curad cain comramaich, cotngabus cruth cell o rodamnad a forcetal can dicheld, eter cles for análaib & uballcles et siaburcles et cles cuair et cles caid et derccfildiud erred nair et gai bulcae et bai braise et bruth ngene et sían curad et rothcless et foeburcles et drem fri fogaisd et dirgiud creti for cach nai.
- Ní fhuigbidir fer and conmesdur
a oes & a fhas et a ainius & a urlabhra
a ceneol a guth a gaes a gal a gaisced
a bruth a buaidh a buaidris
a foraim a fhoimhsidhe a fianchoscur
et a deni co clius nonbair
fri Coinculoinn comcosmail.
Fir, a ben, or Connall, taed ille in gildai clesuch sen, co comairsim. Náidi, ol Cuculaind, am scit annossai, cond esar biad & co rocodlur. Ba fir do-som anni sen, fodaigin ised la insin immacomrainic do-som frisan Liadh Macha a toib Linde in Leth.
Is and asmbert Cuculaind: Rosirius andú morbrughi h-Érinn, ol se, Bregha Midii, Muiriusc Murteme Machae Magh Medbhai, Cuirech Cletech Cernai, Aidne Aidli Asul, Lia Linde Locharna, Fea Femen Fercnaie, Corunn Umald Irruss, Cerai Maonmag Mucraime, Tenmagh Tulcai Turedai Tedba Tlachtgai Tailtiu Temair, Cualai Cermnaie, Rocrogneo Roscre Innu. Ferr limm cech cles codlud, dili lim longad oltas cech ná. Tongi di dia toingi mo tuad, mad am saithiuch bidh & codulta, is cles limm & is cluichi daum comrac fria h-oinfer. Maidh, ol Concucubar, is lor a fod atathai, acair imdell Bricrend. Tuctar biadh astech, or se, & coiscter an imforrain, co tair an flidh. Dericnet samlaid & ba saim doibh iersuidiu co cend tri laa & teourai n-aidhce.
Toichim Ulad do Cruacnaib Ai budestai. {folio 5b1} Dia tri la & teorai n-aidhce iarom dolotar Ulaid uili a mbretimnus nAilella maic Magach co Cruchnai Aei iman curadmir & im imarbáig ina mban. Ba cain & ba h-aibinn & ba sochraid a-rrem ronucset do Cruachnaib. Anais immoro Ququlaind coleic di eis Ulad ac airfitiud ban n-Ulad .i. nai nubla-clis & .ix. cletini-clis & noi scenai-clis, & ni tairmiscad nach ae a celi.
Luid Loech mac Riengabrai ierom, a ara-som Conculaind, co h-airmb a mboi oc na cliussaib dia accallaim-som , co nerbairt fris: A cloenan truaigh, al se, roscaith do gal & do gaisced, dicoidh uaid an curadmír, rosiechtatar Ulaid Cruachna in tradsae. Ni rorataichsem edir em, a Laigh, indel dun an carbat tra, ol .ui. Inlis Loeg an carbat & lotar for eraim. Russiechtatar Ulaid Mag m-Breg an tan-sa olcena. Rusbui di luas and ermo
Lasa-rrem & lasa mborrfad tra ronucsad laith ghaili fer n-Ulad imm Concopar & imon rigraid olcenae do Cruachnaib Aei, rolai airmgrit mor do Cruachnaib, co ntorcratar na h-airm asna fraichtib, co rabatar for talmain, & rusgeb cridh sluaga an dunaidh uili, conid samlaid rusboi sluag an duine uili amal curcuss fri sruth. Ismbert Medb lasodain: Cusandiu dono, or si, o gabsusai Cruachnai, ni colusai in torainn cen na niula and cusanosai. Luid Findabair ingen Ailella & Medbha, co mbai isan grianan for fordorus an duine, co nderbert: A matharnaid, ol si. Cur i samlaid foair, ol Medb, a cruth a h-écuscc a congraimm, delbh an fir, dath a ech, tocim a carbait.
.Túarascbáil. Atciusai em, ol Findabair, na da euch filet fon carbut, dá ech bruthmurai brecglasai, comdatha comcrotha commaithi combuadai comluathai coimlemnechai biruich, airdcinn aicinmhair allmair, gabluich goibchuil, dualaich tuillethain, forbreca foshengai forletnai forranchai, casmongaich caschairchig. Carbat fidgrind fethandai, da ndroch dubai tairchise, da n-all naebdai imnaisi; fertse cruaidhe {folio 5b2} coilcdirgi, cret noithech noiglinde, quing druimnech dronarcaid, da nald ndualcai ndronbuidi. Fer findchas foltleubor isin carbut; folt ndualach tiara ndathae foair, folt find fri tuind cinn, croderg ar medon, mind noir buidii ardotuidhethar; rollasad tri immsretha imma cend cocoirse cech ai a toib alaili. Fuan coir corcrae immee, coicroth oir aircdidhe. Sciath bailc bemnech, bil ban findruine. Sleg cuach coicrind ar a durn derglasaid. Anbluth nen netegnaidh uas a creit carpait.
Atgenumair asa h-amlaid an fer sen, ol Medb.
Toncu-sai a toing mo thuath, ol Medb, massa co fercc & co mbaraind debtha dotoed Loegairi Buadach cucaind, amal benur foltcip fri laur talman co naltain aith, búd si sin glice an airlich dombera fornn lin atam a Cruachnaib, mani foichlicter a bruth & a prig & a borrfad fo a rér fodein co tlathugud a debtha.
- Gred rig einrectaid buadhai
barc bodbai | pruth pratha
breo digla | drech curad
cuinse churaid cride ndracan.
Altfad mbethreoch buadhai forduintibh
ind luchdonn laimdercc Laeccairi
luth lan foebrae foltchip tonn fri talmain tartbem.
Atciusai dano caurpat naili isam magh, a mátharnait ol in ingen, & ni mesai dotoet sidii. Cuir i samluid, et rel. Atciu-sa em, ol si, indala nech fil fúan carbut gabur cenann crondatha cruaid, dian daigerdhai, bedgach baislethon uchtlethon, berus builli balc buada tar atha tur inberai tar raitiu tar imraitiu tar moighi tar midglinde, co ndosaidh ier mbuaid midise i samlaib én eturluamain; nisfeth mo rosc ran inniud for a riadh rochem ráin édruth. Araili ech dercc tullethan drondualach druimmlethan, fosheng feochair fonna fortren forrengach; atechtai iadh netarmaighi iter mothrai & aimreide. Ni fogaib and immdoraid iter omnaip riadh rot. Carpat fidhgrind fethaidhi, dia ndroch findai h-umaidii, sithbi finnarcaid, cret urard dresachtach, quing druimnech drondualach, dia nald dualcai dronbuidhei. Fer find forchas {folio 6a1} foltleobor isan carput. Drech letderg lethgabur lais, fuamman finn fuinechda, brat gormm cronchorcrae. Scíath donn telbuidi .i. bil co ncondual credumhai. Luchair derg daigerdai ar a durnn dercclassaidh. Anbluth nen netighnaid uas a cret croncarpait.
Atnghenamuir asa shamlaid an fer side.
- Oxad leoumain | londbruth loghai líth cain cermnai
cern eter craetaib cuirethar cruaid
cend ar cend | glonn ar glonn | gleo ar gleo.
Gle nodonselne ssladhar íeasc bec for gairb deirg
día mbi fergi fúasnathar mac Findchaimi frinn.
Atcíusai carpat n-ali, & rel. Atciusai em, al in ingen, indala h-ech fil fuan carput, ech líath leslethon lonn luath luaimnech ludhmar ludlemnech lebormongach, maignech, toirniuch trosdmár tuadmongach, airdcend uchtlethon, lasaid fódd fonn bras fochuir-siu fochruaidh fo chruib coluth cethardai dogrend h-elma enlaithi luaith buadai, berid a rith tria sed foscain h-uathai eud . nanailche, aibliuch teneth tricemrúadi taitned a craes glomarcind.
Araili ech cirdub cruaidcend cendcruind coelcosach crualethon cobluth, dian dulmhar dualach druimlethon dronchóchech, maghnech aignech, bairnech balccemnec, lebormongach casmonguch, scuablebor grinn imaaigh iar nith aig ech a niat, moscing sreatha, sredid sergie, sethid moige midglindi. Carbat fethgrind fethaine, día ndrog ernbuidi iarnai; sithfi co fethan finndruine, cret credae croimglinde, cuing druimnech dronordai, da nall dualcha dronbuidi.
Fer broeniuch dub isin carbud is aildiumh d'feraib Erend. Fuan cain coir corcrae imme. Heo oir inndlaise uas a ban bruindechur ina h-athurslocad fri bemen luatha lanbuilli. Hocht ngemma derccai dracuntai for laur a dha immlesan. Da ngruaidh ngormgelai crodergui, dofich aibliuch & analaich. Focherd h-ich nerred nindai, cles nuadh nonbair h-uas a errid oencharbait. Is banda fri frais on tra, or si.
Athgenumair assa h-amlaid an fer sin, ol Medb.{folio 6a2}
Toing & rel., mas co mbaraind do to-toet Cuchulaind qucainn, amal meiles muilend .x. norcel mraich racruaidh, is amlaid cotunmela an fer sen a oenur ar uir & grían, cíe nobetis fir in .u.id uili immond, mani foiclethur a bruth, & rel.
- Broa mara | bara bledmaill | blog dercteneth
tonn mairnech mathruamdha
morbruth borr-biasta
brisius muadh morcatha.
Cing tar eccraid necomlund
allbach mpratha brogene
bruth mathgaman for mincetraib murtcet for crechaib
cuirethair glond ar glonn | cenn ar cend.
Caind cur cóir coscrach cridimhuil
fri Coinculaind comcosmail.
Cotunmelai amal melius muilend muadh mraich.
Et a becht-sa cinnus ditiagat? ol Medb. Doíd fri doid, or ind ingen, leoid fri leoid, fuamain fri fuamuin, guala fri gualaind, bil fri bil, tusfuil uili, a buidmathair, fid fri fid, fondad fri fondadh, carpat fri carpat.
Mna finna fornochta friu, ol Medb, aurciche aurnochta éttrochta, co-llíon ningen nurlum nincomraic, lis aursloicthi, buirg fhoenbelai, dabcha úarusce, dergadha indlithi, biadh nglan imdai, mrachlind muadh mescmar maith, fene fothath, fochen an cach dothoet bes ninorthar taris.
- Comluth marc mbuadha | maidm toronn tollclethe
tretan trom ainbtinee | all-cliu fri h-imalldai
forthacrith in nirind | imtren tromtuinsit.
Lassodain dilluidi Medb for dorus an lis ammach & tri .l. ingen le & teorai dabhchai h-úarusce den triar lath gaili dotainic riasan sluag do tlathugud a mbrotha. Rollath rogai doib iarsuide, dus in bud tech for leth do gach duine dib no in bud aoíntech. Tech ar leth da gac áen, ol Cuchulaind. Iersuidiu lotar a tig co ndergotaib sainamrib, & an robo dech do na tri .l. ingen dobretha doibh, & dobreth Findabair do Coinculaind sech cach isan aracul i raba, & tancotar Ulaid uili iersuidiie. Luid iarom Ailill & Medb & a teclach uili, co-rrofersad failti fri h-Ultu. Frisgart Senca mac Ailella: Es maith lind, ol .uí.
Tiagaid iarom Ulaid uili isan dun & dolecter ar-ricthech ndoib amul dorimthiur, .i. .uíí. cuardai ann & secht nimdhadai o ten go fraigh. Airenech credhuma[gap: extent: not indicated]a tulaich {folio 6b1} in toighi. Tech ndaruch co tuigi slindiudh. Dí fhenistir dec ann co comladaibh glainide friu. Imdai Ailella & Medba a medon an tighe. Airinig aircdidi impi & stell creduma & flesc aircid a na narinech ar belaib Ailella, adcoimhced midli-siu an tiche di cosc an teglaig do gres. Tairmchellset gaiscid fer n-Ulad óin dorus di aroili dond rightigh & arduspetid a naes ciuil, cen both ac aurcnom bid doib. Bai tra de fairsengi an tighi hi tallustar formna lath ngaili an coicid uli am Concobur. Concobar vero & Fercus mac Roigh a nimdui Ailella & nonuar do lathaib gaili an cuicid maille friu. Tusnarnectar fledui morai iarsuidi. Botar and iarom co cend tri laa & tíara n-aidhce.
Ba iersuidiu tra conaccrad Ailill doa Concubur co n-Ulltaib imme. Dorrimhe Concobur no Senca iarom in caingin ima tancatar, Imm comuaild an trir curad imman cuoradmhir & im comuaild inda mban imma toisigecht im na fleduibh, uair ni rodmaither a mbrethucud an nach baili aili acht axat-sa. Soctais Ailill lasodain & ni ba failid a menma. Nirba cucumsai em, ol se, robbo coir dal ina conrad sen do tabairt, muna taburtir ar mescais. Ni bá fer bus ferr nodglefe emh, ol .uí., atau-siu. Maith liumsae re scrudain dam ris, ol Ailill. Recamne a les em ar couraid, ol Senqu, ar is mor do midlachaib a-llogh. Lor lim-sa dano tri la & teora h-aidce frissodain,
Dobretha rogha {folio 6b2} doib, cid biadh noragad di n-echaib. Isbert Connall & Loegairi airthend da bliadna do tabairt dian-echaib. Gran eorna immoro rotogh Cuculaind dia eochaib. Feotar and an oidhce sin. Rainnter in bandtracht etorra a tri: dobret Findubair & .l. ingen impi a tech Conculaind, dobreth Sadb Sulbair ingen ali Ailella & Medba & .l. ingen impi i farrad Connaill, dobreth Concend ingen Cet maic Magach & .l. a ingen a farrad Loegairi Buadaig. Notathuiged Medb fesin co menic a tech a mboi Ququlaind.
Atragad ierom matain moc iarnamaruch & tiagait isan
tech a mboi an macrad oc cor rothclesai. Gebthi Loegairi iarom
in roth & ruscuir i n-arda, co ranic midlis in tigi. Tibit an
macrad im sodain & doberaid gair do; ba do cuidbiud Loegairi
on, indar la Loegairi ba gair buadui. Gebti Connall dano in
roth & ba do laur & focherd iarom in roth co
h-ochtaig ind ricthigi.
Focerdat an in macrad gair foa, indar la Connall ba gair
commaidmi & buada; gair cuidbetha immoro lasin macraid inni
sin. Gebti dano Cuculaind in roth & ba h-eturbuas tárraid e.
Focerd dano i n-ardui in roth, go rolai a h-oichtaich don ticc, co
ndechaid an roth ferchubat a talmain fria lis anechtair. Tibit
an macraid gair commaidme & buada im Coinculaind. Indar la
Coinculaind ba gáir cuidbetha & fanamaid focherdad in macrad
im sodain.
Tic Cuculaind do saigid an bandtrachta & berid a tri .l. snathad uaidib & nusdibairc na tri .l. snathad cach dib a ndiaid araili, co tarla cach snathad dib a crou a ceili , co mbatar ina line fon samail sin. Tic iarom dia saigid doríse & dusber a snatad fen i-llaim cech enmna dib doridisi. Molsat an oic dano im sodain.
Luid iarom Ailill ina arucul folet fri scrutuin a mbrethaigthi & domber a druimm fri fraigid & ni ba saim a menma &
[gap: extent: one folio]1
Dotrae suas lasodain an cuach ndercoir & en do liic logmair for a lár & cutraime hi sula di draccain, dotnacatar Ulaid uili im Concubar mac Nessa. Is me ierom dligius a curadmir, mina brister fior fer form. Cotmidium uili, ol Concubar & Fercus & ol maithi Ulad uili, is let an curadmir a brith n-Ailellai. Tong a toing mo tuath, or Loegairi Buadach & ol Connall, ni cuach cin crec dit an cuach tucuis. In rusboi di hsetaibh & di moinibh it hseulba, tucuis airi di Ailill & Meidb, ar na ructha dou bhag it cend, na tarta in curadmir di neoch aili ar do bheluib. Tong a toing mo tuath, or Connall, ni ba lat, & ni ba breth an breth donucad ann , & ni berai an curadmir.
Issi mo rer-se daoib, ol .ui., huairi nach fetor uar mprethucud inn nac baili aili, arcid co Coinrui mac Dairi. Is e notolemhathar for mbrethuccud in for naigid. Conid ann esbert Senqhu:
- Ailid an fer concerta Qurai mac Dairi
con clecht fir forcoll nat fri goi gepiter
fer find firian formaith mormenmnach
brucaid ar brucachus
laech ar laimtincus
airdri ar airechus
con certfa fíor foruib fedm aircc ailfius.Ailid.
Faomuim, foemuim, ol Cuchulaind. Ced liom, ol
Loegairi. A dolai, for Connall. Gabhtair h'eich didiu, a Connaill, ol Cuchulaind, & indiltir di carpat. Cid amai, or Connall.
Écé, for Cuchulaind, forfidir cach aimglioci
h'echrada, admoildi
th'innill, immtrom con cengaind do carpat, con tocbhann clodh
cechtor a dá roth di rothcarpait, conid slicht suaichnid
{folio 7a2}
fri h-edh oll bliadna do ocbaid Ulad cec rot riattus do carbat, a
Connaill.
Adcluine sud, a Loegairi? for Connall. Fe amae, ar Loeguire. Nacaam-ail, nacam-imdercc, a Connaill! for Cuchulaind.
.R.
- Am escidee for athu for ilatha
co h-ucht irgaili re n-ocuib Ulad.
Ni cuir form-sa remtus riarigh
con clechtaimsi cairpteoracht
re h-argaib re h-erreduibh re h-oencairptib
a ndoilgib a ndrobhelaib a coilltib a coiccrichaib,
nad clechta eirr aonrcarpait do imluadh ar mesi.Si am esc.
Lasodain immoro rogabuid a eìc di Loegairi & dohindled a carbat & roleplaing ind. Bretais an tarui brot for in echraid h-oc techt focétoir, co tancotar tar Mag da Gabal pri h-Ulta, dar Berna na Forairi, dor Ath Carpait Fercusa, dor Ath na Morrignai, do coerthonn Cluana da Dam, a Clitair Fiduidhe, a Comur cetrisligte, tar slightib Dúine Delga, tar Mag Slicech síar a sliab m-Breg mbrathsolus. Is annsin atracht doimell trom tiug dobordaa duibciac dorco doeolais. Es nann ispert fria a aruidh: Toirnid an carpat, ol .ui., & scuir na h-eochai, co-rrodiglui an ceo donfainic. Dogniter samlaid. Russcuir in gilla na h-eochai isan fergort bó a comfocus ndo & rusgair ca forairi & ca forcoimed.
Ni cian boi ann co nfaco an scáilfer mor dia doqum, osse mullachlethon, belremhor bolcshuilech, granna grindednach grucanach, adheidig dur dosmailgioch. Ba duibitir gual cech n-alt & cech nága de ó muldach co a bonn. Ba samalta fri h-erball fiadheich an mong gaisedech greliath consuiged tar a formna siar sechtair. Suili duibliatha linducha lais. Ba medigithir clar fithcillie cech ded glasbuide boi a cechtar a di drant. Ba samalta co rachad long fo a lanseolaib tar a gincraoss foslaicti. Srón qam quasanuch leis, fethiuch brec ingaluir aicci. Nuscerd fi salannmeich do tuluib a lurgun bfíar bfoqhuam. Hoircne mellchai grebanchui foi. Slioasta sacachai sithquama leis, se adhpronnach lethantsluaistech, se glunmhár tónchoir glaisingnioch. Ba egcrutha examuil {folio 7b1} an baclach sin. Ba dub teimnidhe, ba fuachda firgranda, ba h-ansuairc anaobda túaruscbáil ind fir sin. Esse immoro ba moom di feruib domain co na madán magluircie fadbuidi dron denmaide, co forcraid for delgan do fri aglend a dhi ghualann. Araili araid muschidhi bhreclachtna co na imlib iarnidib uimpi, sí imtrom fri h-imtecht, si adhuar fri h-anadh, si h-etig fri h-airechtus, áthi aonbruit na h-araidi sin roboi immon mbaclach.
Iarsin fiarfoidis an taithioch do araidh Laogairi Buadaig, can do & cuich a tigerna. Ni ansa, ol in tara, Loegairi Buadach mac Connbuide maic Iliach mo tigernus-sai. Is gilla degtigerna on, ol an scal, & is amlaid adbert anní sin & dotocaib a madan magluirci & dobreth bem do o cluais có a caraidh. Cnetais &
Niruo cian iarsin co ntorracht Connall Cernach iarsan sligid cetnoi cusin maigin i turcaibh an duibceou draigechta for Loegairi reme. Artraigis an ceo cetna for Conall, conar cungain nem no talmain. Tairlingis iersen & tairntir a carpat & scoiris an tarui a eocha isan fergort cetno, fep roscuirid eich Loegairi Buadaig. Niruo cían din araid co naco in fer cetna cuici & iarfaigis do, cia 'gam mboi se ale, or .ui. Hoc Conall Cernach, ol in tarau. Mait in fer, or an scal lia tocuail a madain magluirci boi ina laimh, la tabairt bemin de co riacht an tarai. Atcluin Conall sin & ergis focetoir, immacomrainic do & don scal. Niruo ferr son do dano. Roforuaisligeth & teichid, co riacht Eamain Macha ier fácuail a arm & a ech & a aradh.
Dolluid vero Ququlaind ina carput ier niamadh a fuilt & ier na sleamhoncíradh ar an sligid cetna, fep docotar cach do etergleo an imresna & erruid Ulad immon curadmír, conustarraid an duibciach draigechtac cetno, amal tarraid an luchd remi, co ruslion an cobes dimhain diqlui iter nemh & talaumh. {folio 7b2} Tairlingis Cuchulaind isan maigin sin & chuiris Loeg a eocha isan fergort cetno. Niruo cian boi ann co naco an fer cendgarb corpremur quici co na madán magluirge ina laim, amal ticed remhe. Cia tussa, a gilla, ol se co h-andiarraid. Ni me ata cin ticernai, for Loeg, Cuchulaind mac Subaltaim. Maith on an cach fil ann, ol in t-oclach, & tocuaid fair an madan & dobreth beim do o a cluais co a caruidh. Garthis Loeg. Atetha Cuchulaind a gaiscet & focerd cor niach nerred nde docum an scail & di foridin Loigh. Dercuis cach hi celi dib. Ba feig immoro & pa forgranna an fegadh & an frithailiom dorat cach
Es lat-sa an curadmir, a Cuchulaind, or Bricne. Ni ba fior anni sin, ol Connall & Loegairi Buadach, uairi nicon fedomair, cia do chairdib sidhi Conculaind tanic do imbirt a cumachta foruind, & ni cert an cuaradmir do prith h-uainde aire. Feidmid Ulaid a nedirgleod. Innsaigid Coinrui, ol Senchui, & na h-anuid la bretir naili, co ristai uair lem for bur netergleod in uar fiadnusi.
Dolotar isin maitin iernamaruch a triur curad, .i. Cuchulaind & Conall Cernach & Loegairi Buadach, co catraic Conroi. Scoirit a cairpthi a ndorus ana catrach & tiacaid isin rigtech, & feruis Blatnad ingen Mind, ben Conrai, failti rú; & ni raibi Curai a buss ar a cinn an adaig sin & rafitir ricfaitis, & forfhacaib comarli lasan mnai im reir na curad, co tisad don turus, ari ndechaid soir a tiribh na Sciatia. Fouith ni-rroderg Curoi a claideb a n-Erind, o rogab gaisced co ndechaid bas, & ni dechaid biad Erend ina beolui, cen ronboi ina betaid, o ropdar lana a secht mbliadna, uairi ni rotallustar a uaild nach a allud nach a airechus nuch a borrfad nach a med nach a calmatus in n-Erind. Boi immoro an ben diaa reir co folcud & fothracad & co-llendaib la inmescaib & co ndergodaib sainemlaib, comtar buidhig.
O thanic doib iarom {folio 8a1} co dergad, asmpert an ben rú iersuidi, cech fer dib a aidqi di faire na catrach, co ntisadh Quri, hi fairi doib ier n-oesaibh. Cipe h-aird di airdib an domain a mbet, dincanud for i catraic, co mbo limithir proin muilind, cona fogbhaithi i dorus iar funet ngreini do gres.
Luid ierom Loegairi Buadach an cet adhaigh di fairi na catrach, uair itte ba sinnser doib a triur. Rusbui isan t-suidhe faire iersuide co dereth aidhci co nfaco in scath quci indiar
Roictisim a laim co Loegairi. Boi tra dia fod na laime co nruact tar na teora futoirbhi bo etorro h-oc imdiprocud, conid iersodain rogab ina glaic. Ciar uo mor & cier uo h-airegda tra Loegairi, tarlustar a noenglaic in oclaig donfanic, fep tallad mac bliadna, & condamalt eter a di phois iersuidi, amal tairidniter fer fithcilli for tairidin. Trat ba lethmarb iarom ind innus sin, dodleici ercor disude tar caithir amuich, co nboi for in otrach a ndorus an ritighi, & nir h-osluced an catir and etir. Dorummenaiter ind fir tra & muinter na catrach uili, ba leim roleabluingseom tar an catraig amuich dia facuhail for na feroib aili.
I mbatar co diaid lai co trath na faire, luid Connall Ceruach isan suidi fairi, uairi ba sine oldass Cuchulaind. Fo an innus cetno dno amul tarlui di Loegairi uili an adaidh cetna toisich. In tres aidci dno luid Cuchulaind isan t-suide fairi. Ba si sin adaigh rusdalsad na tri Glaiss Seschinn Uairbeoil, tri Buaideltaig Bregh & tri maic Dornmhair Ceoil di orcain inna catrac. Ba hi dano adhaidh roboi hi tairrngiri don peist roboi issin loch hi farrud na catrach fordiuchlaim lochta in puirt uili eter doine & innile.
Bai Cuchulaind didiu h-oc fritairi na h-oidchi & batar mitúrus-sa imdha foair. Trath ba medon oidci do ierom, co qualui in fotrann cuci. Alla alla, or Cuchulaind, cia fil alla? Masad caruid, condosnadaid; mas dod namhoid, condomralaid. Gairm namnus fair {folio 8a2} lasodain. Concloich Cuchulaind foraib ierom, conid marb tarraidh talumh a nonbor. Addaig an cendail occo isin suidhe nfaire. Modh nad modh indesid inna suide, congair in nonuur aili airi. Rusmarb tra na tri nonuurai fo an ìnnus cetna co ndernoi oencarn dib eter cendail & fadbh.
Amal ronboi ann iersuide co deret aidci, ba scith & ba toirsech & pa mertnioch, co cuala comgabail ind airdi, amal bud fotrann farci dimoiri. Ni fordamair tra a bruth cecha raba do med a turse cin techd do dexin in delma moir roncola, co naco in coimergi dorine in pest. Doicc lais dono roboi .xxx. cubat di uas an loch. Dusnuarcaib suas iarsuidi isan aier & rusleablaing docum na catrach & adrolaicc a beola, co ndechsad aon na rigtiche ina craos.
Forraithminedar lasodain a forumclis & lingthi a n-airde, coruo luaithidir retid fuinnemna imon pesd imma cuairt. Iadaid a di glaic immoa braigit iersuide & roding a laimh conici a gualainn inna gincraes, co tarfaig a cride eisti, co ndoralui uaid for talum. Imbeir Cuchulaind in claideb fuire, co nderno minmirenda di, & donbir a cend co raibi acco isan t-suide fhairi h-oc an cendail aili.
Trat romboi ann iersuidii & se athbrisde trog isan
degoil, co naco an scath cuici aniar dond farci. Bid olc ind
adaid, ol .uí. Pud meisemh duidse, olsa
Cu. Lasodain dolleici
gecan foair. Leicid Cuqulaind seochau. Coemcloid fo di no fo
tri, ni ranic cnes no sciath di Coinculaind. Dolleici Cuchulaind
gai fairsiom & ni ranic. Sinis a laimh co Coinculaind iersuide
dia gabail ina glaic, amal rogabh na firui aili. Foucerd Cuchulaind
cor niach nerrad nde lasodain & raithmenadar a forumhclis, & a
cloidebh nocht h-uas a mulluch, coruo luaithidir fiamhain etarbhuas
imme imma cuairt, con nderna retarbuara. Anmain an
anmain, a Chuchulaind! or se. Mo tri drindruisc dam! ol
Cuchulaind. Rotbia, ol se, feib dotissad lia t'anail.
Rigi loec
n-Erend dam o an tratsa, an curadmir cin cosnom frim & tos dom
mnai ria mnaib Ulad uili. Rodbia, ol esiom lasodain fo cétoir.
Ni fhitir, cia arluid uaidi anti boi oc a acollaim.
Immadraidiu ina menmain iersuidi a-lleim docotar a
oes cumta tar an catraic, ar bad mor & pa h-ard
& pa lethon
a-lleim, & ba doich laiseom, ba do leim docotar an lath gaili
tairsiu. Domidethor fo tri dia lemim & forrémtius. Maircc
domrommalt a nimned domromaltsai cus trasda immon curadmir,
ol Cuchulaind, & a techd uaimb {folio 8b1}
la fedmedh an leime docotar ind fir naill. Pa si tra boethar
dogene Cuchulaind. Nocinged
Ismbert Blathnod ingion Mind, ben Conrui: Ni h-osnadh
iar meabul emh, or si, acht is osnaid iar mbuaid & coscur.
Ronfidir ingen rig Innse fer Falga i ndoraid doiruid Coinculaind
isan oidhchi sen. Niruo cian dono iarsin, co naccotar Coinrai
cuco isan tech, & bratgaiscedna na tri nonbhar romarb Cuchulaind
lais & a cinna & cenn na piasda. Espert lasodain iar cor na
cenduili do assa ucht for laur an tighi: Ba gilla comhadus
do fhairi duine rig do gres, ol .ui., an gillai dian comrama so
an en oidhci uili. Anni imma tudcabhair am rersi, ol .ui.,
immon curadmir, is la Coinculaind iar firinde ar belaib h-occ
n-Erend uili. Cia uheth bus calma ann, or se, atás ni fhuil
rossia coimlion comruma pris. Es i breth rucc Qurai doib
iarsuide, an curadmhir do Coinculaind & lathus gaili Gaidel uili &
tus dia mnai ria mnaib Ulad uili a dtech noil, & dombert .uíí
cumhala do ór & arcet dó i-llogh an gniomaoi oen oidhci dorine.
Celiprait ierom do Coinrui & dollotar, co ndecotar
Eomain Macha a triur ria ndeug lai. Trath ann doib iersuide
co roinn & dail, rogabsat and rannaire an curadmir co na fotha
do linn ria riasan roinn, co raibe occaib forleth. Is derb lind
tra, or Dubthach Doeltengau, ni fhuil imcosnom lip anocht imon
curadmir. Rolamair bur mbrethuchud anti rancopair. Isbert an
fiallach aili fria Coinculaind iarsuide, ní tardhud an curadmir
do neoch dib sech a celi. Mad in robretaighestar immoro Curai
doib a triar, ni ardamadhair ní de itir do Coinculainn, o
rancotar Eumain Macha. Ismbert Cuculaind lasodhain, narbho sanntach-som fair curadmir do cos-{folio 8b2}nomh idir, fobithin naruo mo a solumh donti dia tibartha oldas a doludh. O shen
ni roroinneth curadmhir ann, co tanic cennach an ruanada a n-Eumain Macha.
Fecht nann do Ulltaib a n-Emain Macha iar scis aonaig & cluici, dolluid Concopar & Fercus mac Roich & maithi Ulad archena asan cluichimuigh a n-Emain, co ndesitar tall isan Craebruaid Concubair. Ni raibi Cuculaind ann na Conall Cernach na Loegairi Buadach an aduid sin. Batar immoro lath gaili fer n-Ulad ann olcena. Amul robatar and trath nona deog lai, co nacotar bachlach mor forgranna cuco isan tech; ar indar leo ni raibi di Ulltaib lath ngaili rosasad leth medi fair. Ba h-uathmor & pa granna a indus ind oclaig. Sencodhal fria cneass & brat dublactna imme & dos-bili mor fair, med gaimhlias hi tallad .xxx. ngamnoi. Suili ciochardha buide ina cinn, med coire rodaimh cechtar na da sula sin fria cinn anechtair. Remithir doid laimhe neich oili cech mer diau meruib. Cep ina laimh cli a raibi oiri .xx. & cuingi, biail ina laim deis a ndeocatar.uíí. bruthdamna, boi feidm cuingi sesrige ina samhtaig.
Dolluid fón eccusc sin, co mboi fo bun na gablu ronbui a cinn na teneth ina t-sesomh. In cuimci an tighi doid? or Dubthuch Deoltenga frisam bachlach, an tan nad foghba inad naili nann acht beth a mbun na gablui; munid caindleoracht an tigi is ail doid do cosnomh, acht namaa budh moam bus loscad don tig oltas bhus soillsi don tegluch, & comad loscud don tig.
Acht nama, ol .uí., ni he mo dan do gres, atad dana eli liom cenaue. Inni dia tudhcuid chuincid .vero., ol .uí., nocan fhuar ind Erind nach ind Alpuin nach in Eoruip nach in Afraicc nach an Aicia co Grecia & co Scetia & Innsie Horc co Columnuib Hercoil, co Tor mBreogain & Indsie Gaid, nech nocomaildfed fir fer frimb uimme. Uair roucsaidsi for n-Ulltaib, ol se, do sluagaib na tire sin uili ar grain & greid & gaisced, ar oirechus & uaill & ordon, ar feli & indracus & febus, fogabhar ann uaib ainfer comaldnus brethir an ceisd immatu.
Ni coir emh oinech cuigid do breth araí oinfhir dotesbaid dib h-oc díden a noinich, & bes nib nessamh ecc dossuidhe oldas doidse. Ni h-oc a imghabhail dono atus-sa anní sin. Findamair tra do cheisd, ol Fercus mac Roig. Acht co rodamthar fir fer daumh, ol se, addober. {folio 9a1} Is coir em fir fer do comaldnud friut-sa immoro, ol Sencuo mac Ailella, ar ni
Is deuru tra hi fechtsau, or Dubtuch, ni fuil ann
nech uhus fiou lueat dirioacht a ndegaid na desi sin. Bed
cossa h-inossa, ol Muinremhar mac Gerrcinn; dosceinn side for
laur h-in tichi lasodain. Ba he tra calmotus h-in Muinremair
h-isin, nert cet cathmiled ann & nert cet cedluid cechtar a da
righid. Tair sios, hi bachluich, or se, co tallur-sa do cend díot anochd & co tallus-sa diom-sa amaruch d'adhuig. Fogebainnsi
hin cech bailie anní sin, diamadh
h-ed bhudh ail dam, ol in
bachlach. Amail rocinnsemh, ol .ui. is amlaid dognem: mesi
do gaid do cinn diot-sa h-inocht, tussa dia gaid diomsau h-imaruch
d'adhuigh dia dighail. Toing a toing mo tuath, ol Dubthach
Doeltengau, ni h-ail doid ég samhlaid, an fer muirfe anocht dot
marbud h-imbaruch d'adhuigh. Is h-ocud-sa t'oenur, ma ata do
cumochta do marbod cech n-oidci & do dighail iarnamaruch.
In comarli emh orrotaidhse uili, ol in bacluch, & is ingnad lib
domgensa. Fonaiscidh for a celi iersuidi a fhior, or ni gaibthiur
him comuldnud a dalui fris arnarmaruch d'adhuich.
Lasodain gebthi Munremar an mbiail hi-llaimh an bachlaich; .uíí. traicti ider dí ul an bíala. Adaich an bachlach iersuidi a braghaidh tar in cep, dobeir Munremar beim do biail tar a bragaid, co nrogaib an cep fris anios, co roshescuind a cend, co ra-{folio 9a2}ibi hi mbun ina gablui, co mba laun an teallach don cru & don fuil. Atfraig suas iersin & tecmallau a cenn & a cep & a biail ina uchd, & is amhlaid docuaid uaidhib asan ticch h-immac, & sredach na folui asan meidi, co-llinad an Craobruaid for cech leth. & doboi grain mor for Ultaib uili isan ticch ar a ingontus leo an sceoil dusfarraidh. Toing et r., ol Dubthach Doeltengau, dia tí in mbachluch so h-imaruch d'aduig ier na mharbad andochtt, ni fuicfi fer mbethud lia h-Ulltui.
Boi didiu Loegairi Buadach hi fos an oidci sin. Cia do na curaduib cosnus an curadmir, ol .uí., firfhus cennuch frium-sa anocht? Caiti Loegairi Buadach? ol .ui. Atu sunn, a bhachlaich, or Loeguiri. Fonaisci fa an innus cetna & ni tanic Loegairi. Ticc dono iernamuarach & imnaiscid do & Conull, & ni tharnacair Conall Cernach.
Tic dono an cetramad adaig & ba lonn & ba uechell fair isodain. Tairnegtair mna Ulad uili an adaig sin di dexin an sceoil ingnathaig, tegad isan Craobruaidh cech n-oidhci. Boi dono Ququlaind a fos an adaig sin. Rusgab an bachlach grisad lasodain. Roscaich uar ngal & uar ngaisciod, a Ulta, or se. Mor menmai uar curad imma curadmir, & nidod tualaing a cosnomha, ol .uí. Caiti an siabarta cloen truag ud, frisa nabortur an Cuchulaind? In ba ferr a briatra oldas an fiallach naild? Ni h-ail dam cennuc frit, a bachlaig, eter, or Cuchulaind. Doicc liom, ol .uí., a cuil truagh, is mor adaghaictir écc. Dosceinn Cuchulaind cuigi lasodain, & rel. Addaig side bem ndó don biail corben a cend nde fri clethi na Craobruaidi, co nderno slicrig & minbruar nde. Afraig suas iersuidi, & rel.
Iarnamarach tra bottar Ulaid oc forcomedus Conculaind, duss an raghadh for imgabhail an baclaig, {folio 9b1} (amail docuatar an fiallach naild)[end of story was illegible to editor.]