2504] AT-FIADAR DIDIU A CUMAIR FERTA &
MIRBUILI in craibhdhigh-seo & in
2505] forbhadh
do-rat for a rith m-buadha i bhos isin bith frecnairc: at-fiadhar
2506]
sin ar airfited anma na n-irisech
.i. Findian mac Findtain, meic
Conchraid,
2507] meic
Dairchealla, meic Senaigh, meic
Diarmada,{folio 65va}
meic Aedha,
2508] meic
Fherghusa, meic Aililla Taulduibh,
meic Cealtchair, meic
Uithechuir.
2509] In
Findtan-sin, didiu, do-ráidh-sem, tuc-side
setig socenelaig, Teluch
a
2510] h-ainm-side. Do-rala cu m-ba alachta isidhe
uadha-som. A n- aimsir a
2511] h-imtruma co tarfas dí
araili lasair theined do dul ina beola & a tiachtain
2512] a n-deilb eoin edrochta for cula for in conuir cetna,
dula don eon co n-essidh
2513] for barr crainn, eoin
& enluithi Leithi Mogha do thiachtain
cuigi isin
2514] crainn-sin co n-asta uile aca-som, a tiachtain
in eoin i l-Leith Cuinn co
2515] n-eissed ann-sidhe for barr chroinn ele. Eoin
& énluithe Eirenn do
2516]
thiachtain cuice cu ros-fhasta ocai. At-cuaidh didiu in
aislingi-sin dia
2517] céli. Coimpert craibhdhech eicin fil
ocut, ar se. Scaram coimleapuid
2518] cein bhia-sa fon
n-indus-sin. Do-ronsat amhlaid. Ni chaitheadh didiu
2519] Teluch fésin biadha inmarra acht
luibhe ailghena & airera etroma, cu
2520] ro genair in
ghein buadha sin.
2521] Rugad iarum inti noeim Finden cu
h-Abban mac h- úi
Chormeic cu ro m-baist.
2522] Batar didiu dá thopar isin mag
in ro baisted-somh, Bal & Dimbal a
2523] n-anmanna. As an topur dia n-ainm Bal ro
baisted-som amail ba cubaidh dia
2524] airilliudh. O ro
forbair intí noeimh
Fhinden rucad co
h-espoc, cu
Fortchernn,
2525] cu ro legh salma
& in t-ord n-ecclasda occa. Ro fhothaig-siumh immorro tri
2526] h-ecalsa asa ghillacht .i. Ros Cuire & Druim
Fiaid & Magh n-Glas.
2527] O ra-siact immorro co h-aes trichtaighi luidh tar
muir. Taraill co Tairinis.
2528] Fuair senoir ara cind innti, Caemhan a
ainm. Batar seal immalle & do-ronsat
2529] aentaid. Luid Finden iar sin cu
Cill Muine. Fuair tri
suithe ara cind annsin
2530] .i. Dabid &
Gillas & Cathmael a
n-anmanna. Rob e fath a comthinoil
2531] annsin, cosnum
cennachta & apdaine innsi Bretan etir dís díbh .i. etir
2532] Dabid &
Gillas. Do bretheamh
choitcenn ro aentuighseatt eatarra Cathmhael.
2540] Luidh iar sin Finden
& Cathmhael &
Daibid & Gillas d'
agalduim righ
2541] Breatan do chuinghidh inaidh reclesa
fair. At-bert saidhe ná raibe oga.
2542] At-bert co
h-essomain immorro araili duine istigh: Madh ail, ar se,
dona
2543] clerchib, cuiret ass
in loch mor-sa imuich a toebh in dúine & denat
recles
2544] doibh 'na inat. Dia n-dernat-somh
sin, ol in ri, rot-biat cidh an
dunad-sa
2545] la toebh inaidh in locha. Luidh
Finden immorro & aithinne 'na láimh
co
2546] rathum isin loch, cu ro theich roime isin muir: cu ro
morad ainm De &
2547] Finnein
triasin moir-mirbuil-sin. Ro h- edpartha tra na feranna-sin do Dia
&
2548] d' Fhinnian. Do-rat-sidhe
iat dona sruithibh Bretnachaib batar malle fris.
2549] Ro fothaiged tri cathracha
ocu-side inntib. As dib-sidhe Lann Gharban
no
2550] Gabran
aniu. Bui immorro Finden .xxx. bliadne oc foglaim immalle frisna
2551] sruithibh Breatnachuibh batar malle fris.
2552] LAA n-aen ann lotar manuigh isin caillid do bhuain chrann 'chum
2553] ecalsa. Ni ro leicset Finden leo ar
chadhus dó. Tainic in secnap
tara n-eis
2554] co Findén, co
n-ebert friss: Cidh ro m-bai, or se, ná dechadais
isin caillid?
2555] Cidh o chianaibh, ar
Finnén, at-berthea frind no raghmais:
in tan dano
2556] at-berur frind no ragam acht fo-gabhur a
comadhbhur dhún. Atat, or in
2557] secnap, dá
óg-dhamh amuigh isind achad; timairc-si lat iat &
eirg isin caillid.
2558] Luidh
Finnén leo isan caillid, & ba
h-e feidhm toisech do-riacht an eclais a
2559] fheidhm. Ni
fes immorro dil in t-secnap
rota-cursaigh-seom. Ro morad
2560] ainm Dé
& Findéin tresin moir-mirbuil
sin.
2561] FEACHTUS tancatar Saxain d' innarba no d'
innred Bretnach.{folio 66ra}
2562]
Ro gabhsat longphort i taebh
shleibhi aird. Do-chuatar Bretain i
muinighin
2563] Findein im chuinghidh osaidh
doibh o Shaxanchaib. Luidh
Findén forsin
2564] n-umuloit. Do-ratsat Sachsain
era fair. Do-rat Finen buille dia bachaill
2565] isin sliabh, cu torchuir in sliabh for Saxanchaib, cu na térno fer
indisdi scel
2566] dibh.
2567] TAINIC iar sin tocra do
Fhinnen dula do Róimh
iar forbhadh a fhoglama.
2598] TAINIC iar sin Muiredach
athair Bresail, gu tard
do Finnén in magh as
2599] radlomh
Bresal dó. Ro leasaiged lais- sium,
conad h-e Achadh Abhall aníu.
2600] Bai-sium .ui. bliadni dec isin
inad-sin oc foghnum don Coimdid na n-dula,
2601] co
n-debert an t-aingel fris: Ni h-é so inadh h'
eiseirghi, ar se. Bid h-e
2604] Ceileabhraidh Finnén
iar sin dia mhanchaib & tainic i
crich h-Ua
2605] n-Dunlainge. IS
ann-sidhe ro edhbair in ri
Coirpri Mugna Salcain do-sum.
2606] Bui-sium se bliadni
ann-sidhe. Tainic iar sin co h-Achad Fhiacla:
ann-side do-rochair
2607] fiacal as a cind-som, cu ro fholaig
i muine dresa. Ic tiachtain
2608] doibh-sium iar sin as
cun-aitchetar na braithre uadh afhiacuilcomurtha d' facbhail
2609] acu, cu
n-debairt-seomh friu: Eirgidh, ar se, cusin muine
n-dreasa út
2610] at-ciche, & tucaidh as in
fhiacuil for-facbhas-sa ann. Do-thiaghat iarum &
2611] fuaratur in muine ar lasad, & tucsat in
fiacuil leo, & is uaithi ro h-ainmniged
2612] in
baile .i. Achadh Fiacla.
2613] TAINIC iar sin Finnen cu Cill Dara co Brighit, cu m-bui
ic tiachtuin leiginn
2614] & proicepta fri
re. Ceilebrais iar sin do Brigit, &
do-breth Brighit fainne oir
2615] dho. Nir'
bho santach-som imon saegul. Ni ro ghabh in fainne. Ce no
2616] optha, ar Brigit, ro-ricfea a
leas. Tainic Finnen iar sin cu Fotharta
2617] Airbrech. Do-rala uisce
do. Ro innail a lamha as in usqui:{folio 66va}
tuc
2618] lais for a bhais as an uisqui in fáinne
targaidh Brighit dó. Táinic iar sin
2619]
Caisin mac Nemain co
faeilti moir fri Finden, & ro n-eadhbair
fein
2620] dó, et ro acain fris
rí Fotharta ic
cuinghidh oir fair ara shaeire. Cia
2621] mét, ar
Findén, connaigheas? No ghebhudh uingi
n-oir, ar Caisin.
2622] Ro thomhuis
sé iar sin in fainne, & frith uingi oir ann. Do-rat
Caisin h-i ar
2623] a shaeiri.
2624] TAINIC Findén iar
sin tar Bóinn co h-Eiscir
m-Branain, ait ita Ard Relec
2625] iníu. Ro fothaig eclais isin maigin-sin. Tainic
duine etrocar chuigi-sium,
2626] Baeth a
ainm. At-bert frisin cléirech
na bíat isin maighin-sin. Ro berthea
2627] a rosc
uadha achedoir. Do-roine aithrigi iar sin & tucad
dó arís a shúili.
2628] Crech do-dhechaid an inbhaid-sin a Feruibh Tulach sech recles an
2629] cleirig, co tarla d'
áraile gilla don creich cu n-dechaid i sorn na h-atha bui i
2630]
focus in reclesa. Ro faillsiged do
Finnén inní-sin. Luid-side
& aidhme in
2631] berrtha leis, cu ro coronaighedh aca
in duine-sin fon n-ecosc n- eclasda, cu
2632] ro légh ac
Finnén, co tart gradha fair iarumh, conad
h-e espoc Senaigh .i.
2633] cetna comharba ro ghabh iar
Finnén.
2634] FEACTUS d' Finnen oc glanad
thiprat oice. Tainic aingeal cuigi co
n-ebairt:
2635] Ni h-e so inad na tiprat. (Do)-beruinn, ar
Finnén, gusan inad a n-dlegur.
2640] TANCATAR iar sin noéimh Eirenn cuca-som as gach aird d' foghlaim
eccna
2641] oca, cu m-batar tri mile
do naemuib imalle fris, conad dibh-sidhe
ro thogh-sum
2642] na da aird-espoc dec na h-Eirenn, amail do-fhindat ind
eolaigh. Ocus
2643] at-fiadhat ind eolaig & na
scribenna conna dechaid nech dona tri
mhile-sin
2644] uadha-som cen bhachail no
soiscél no comartha suaichnidh eiccin,
2645] cunadh
impaibh-sin ro gabsat a reclesa & a cathracha iardain.
2646] FEACHTUS ro faidh-sium a dhalta .i. espoc
Senaigh, do taiscelad for lucht
2647] a
scoile dus cidh do-ghnítis. Ba sain, tra, an ní ica
bh-faghbhaithe cach
2648] dibh, acht battís maithe
uile. Frith, tra, Colum mac
Crimhthain & a lama
2649] a sinedh{folio 66vb}
úadh, & a menma indithmheach a n-Dia, & eoin
oc
2650] tairisium for a lamhu & for a cenn. O
't-cuas do Fhinnen inní-sin at-bert:
2651] Lámha ind fhir-sin, ar se, do-bera comunn
& sarcarbhaic dam-sa frisna
2652] déidhenchu.
2653] TAINIC
aingel De co
Finnén co n- ebairt fris: Ni h-e so
inad th' eiseirghe,
2654] ár biaidh duine maith dot
muindtir i sund. Tainic aingel co
Findén,
2655] cu Ros
Findchuill, is eisidhe Les in Memra inniu. Ann sein
gabhus Finnén
2656] in fersa
fathachda, Hec requies
mea. Annsin tainic Fraechan drui a docum-som.
2657] Ro
fhiarfocht-sum: In ó Dia, ar se, ata dhait-si in fis
fil ocut? A
2658] fhromhudh duit-si, or
Fraechan. Abair cetamus, ar
Findén, inadh mo
2659] eiseirghi-sea. At-cim a nimh & ni fhaicim i
talmain. At-racht Finnén. In
2660] t-inad asa n-errachtair innósa, or
Fraechan, is as ad-reis do mór-dhail bratha.
2661] TANCATAR iar sin a dha
shiair co Finnén
.i. Righnach & Richenn,
& a
2662] mathair .i. mathair Ciarain, cu ra
gaibhset i Cill Righnaigi. Luid
Finnén &
2663] Ciaran dia torruma. Batar na caillecha oc acaine beith cen usce. A
choimdhe,
2664] ar Finnén fria
Ciaran, cait i bh-fhuighbhium uisqui doibh
sut? IN budh
2665] leasc lat-sa, or
Ciaran, eirghi as an inad i tai? At-ract
Finnén. An t-inadh
2666] asa r'
eirghis, ar Finnén, as é
inadh na tiprat. Ro fhiarfocht Finnén
do Righnaigh
2667] cindus bai in chaillech a máthair. Ni cumangar ced n-d(ul) i
n- aicsighudh
2668] di ar tromdhacht a h-anala. Ro
imderg cu mor imon cleirech &
at-bert-somh:
2672] Molad thuc Geman maighister fechtus donti noimh Fhinden, iarna
2673] dhenum tria rithimm. Ni h-ór tra, ná airget,
ná étach loghmar, ar Geman,
2674] chuingim-si fort ar an molad-sa, acht oen ni, ferann bec fil ocam, is h-e
2675] étairthech, co n-dernta-sa ernuighthe cu rub
toirthech. IN t-immann do-righnis,
2676] ol
Finnén, geibh ind uisqui, &
sreith in t-uisci-sin tarsin bh-ferann,
2677] & bidh
toirthech. Do-righnedh samhlaid, & ba toirtech in ferann.
2678] CRAND leimh bai ic
Rúadhan Lothra,
crann o sileadh linn shomblasta
2679] for a faghbhudh cach in
blas ba maith lais, conad de no lesaighdis na manaig
2680] na h-áighidh, conadh
do sin{folio 67ra}
batur manuigh Eirenn ac togra
2681] gu
Rúadhan. Tangadar a dhaltae co Finnén cu
m-batar ica acaine fris a
2682] dhaltada icá fhacbhail. Ron-
gáidetar im dula leo co Rúadhan cu
m-beth
2683] Rúadan i coitchinne
m-bethadh amail cach. Luid Finnen immaille friu gu
2684]
Lothra. Ba h-edh toissech do-
chuatar cusan crann cu tard Finnén
crois dia
2685] bachaill tarsin crann, conná ro sil
banna ass. O ro- chuala Rúadhan
inní-sin
2686] do-raidh uisqui a thopair do thabairt
dó. Do-rigne ernuighthe. Do-soud uisqui
2687] na
tiprat a m-blas lenna. In lind rucadh do
Finnén cona noemhuibh do-rat-sidhe
2688] airrdhe na
croiche thairis. Ro sóud fo cedoir a n-aicned
uisqui. Cia
2689] tarba sin? ar na cleirig fria Finnén,
mina choiscir in tiprait? A braithre
2690] inmuine! ar
Finnén, cidh táithe do
Rúadhan, ár cidh a bh-fhuil d' uisce
isin
2691] monaidh-sea i taeibh in reclesa bhus ail leis do
shoudh i lind shomblasta,
2692] do-gena Dia aire. Ro
gádatar iarum diblinaibh Finnén
& na noeib inhí
2693] Ruadhan co m-beth a betha amal chach. At-bert
Rúadan do-ghenadh sein
2694] ara
aidi, ar Fhinnen. Ro
cesnuigh cena ferann beag bui imon recless
2695] do bheith
etoirthech. Ro bendachai dano an ferann sin, conadh toirthech.
2696] Luid Finnén iar sin
i crich Connacht co Druim Eitir Da
Loch i nh-Úaibh
2697] Oililla. Fuair Muisi &
Ainmire ann ara chind & siat toirrsech do
écaib a
2698] sethar an
lá-sin. O ro airigh Finnén inni-sin
luidh isin tech i m-bai corp na
2699] sethar. Do-righne depraccoit n-dicra n-dedhghair
fri Dia, cu ro thodhuisc in
2700] caillig a báss, cu m-bui ica (fh)erdhaighis, et cu ro mharbh in
laegh bui fo a
2701] h-aen bhoin, & cu tuc drolmaig
n-englaisi dhó, cu ro bennach Finnén
an englais
2702] curra soudh a m-blas fina. Frith didiu in
laegh beo 'arnamharach fo a
2705] LUID Finnén iar sin
isin Corunn i crich Luighne. Tainic
Crumtir
2706] Dathi
co m-bai amalle friss. Tainic aingel
Dé co n-ebairt fris: In bhaile,
2707] ar
sé, in debera fer dot muindtir frit is caein in
t-achad-so:{folio 67rb}
2708]
fothaig eclais ann. Nir' bho cian co
n-debairt fer dia mhuinntir-seom: As
2709] cain, ar
se, in t-achad-so. Ro fhothaig-siumh iar sin eclais isin
inadh-sin.
2710] For-fhacaibh cruimthir Dathi isin
dú-sin. Ita innsin tipra Fhindein &
a lecc.
2711] Geb e duine othair dhech isin tiprait ticfa slan
eisdi. Geb e dámh dhuilech thí
2712] cusin
n-airchindech ni berthar a einech acht gu
ro ghabha a phater oc on leic-sin.
2713] Sic Tipra Fhinnein & Leac in
Pupail ic Achad Abla.
2714] TAINIC iar sin
Finnén i Coirpri
Mhoir. Aengus ba rí an inbhaidh-sin i
2715] Coirpri. Tainic a mac-saidhe
.i. Nechtain, do dlomad don cleirech. Ro leansat
2716] cosa a
mhuinntiri don talum & at-bath fein. Táinic
Aenghus iar sin
2717] cu tard a reir don
clérech, co rus-dúisigh
a mac do a bás, et co tard inad
2718] reclesa dhó. For-fhacaibh-siumh
Grellan mac Nat Fraeich annsin.
2719] O ra fhothaig tra
Finnén cealla & congbhala fon
n-innus-sin, et o ra proitche
2720] breitir n-De do feruibh
Eirenn, do-dechaid docum a reclesa gu
2721] Cluain Iraird. LAA n-oen ann-side do espoc Senaigh, dia dhalta-somh, ica
2722] fhégad,
amlaid at-connaic a caeile & a troighi mhoir h-e, in meit co
n-airmitís
2723] a esnae triana étach
inmhedhonach amach. At-connaic dano in cruimh do
2724] thechta as a thaebh, et ba h-e in
fath, ón uar-chris iarainn búi uime ardaigh
2725] pennaiti don curp cu ro thesc gu cnaimh. Caíis iar
sin espoc Senaigh.
2726] Cidh dot-gni toirsech? ar
Finnen. Do chaeili-siu, ar espoc Senaigh.
2727] Ferfaidh cruimh for h' asnaibh-si in chaile-sin, ar
Finnén. Moidi ón rochái
2728] espoc
Senaig. Cuma dano duit, ar
Finnén, toirrsi dho sin. Beruidh
2729] aen duine do corp docum n-adhnacail.
2730] IS lia, tra, tuiremh & aisneis a
n-derna in Coimdhe do fertuibh & mhírbhailib
2731] ar noemh Fhinden:
áir mina thisadh a spirut fein no aingel de nim
2732] dia n-indisi,
ní caemhnacair nech aile a mhiadhamhla, a bhetha
inmhedonach,
2733] a comhairbirt bith-bhuan in cech
lithlaithe, acht is Dia nama rodus-fidir.
2734] Ba
sí immorro a proinn lai .i. boim do ar an eorna &
deogh do uisce: i
2735] n-domhnaighibh immorro & i
sollumnaibh boim do ar an cruithnechta, & orda
2736] do bradan fhonaithi,{folio 67va}
& lán copain do mhidh ghlan
no do chormaim.
2737] No chairighedh na daine at-ceth ac
craesachad & no ciedh &
na
2740] Glan-edhbartach do Dhia amal
Aibel mac Adhaimh. Diprocoitech
amal
2741] Enoc mac
Iareth. Luamhaire lan-toltnaightech do airec no
do fhollamnacht
2742] na h-ecalsa eitir tonnaibh in
t-saeguil amal Noe mac
Laimhiach.
2743] Fir-ailitir amal
Abraham. Búidh bláith amal
Moysi mac Amra. Feidil
2744] fodhailtech amal Iop. Eacnaid eoluch amal Sholam
mac n- Daibhíth. Primh-proiceptoir
2745] coitcenn & leastar togaide amal Pol
apstal. Et
cosmailighter o
2746] mhodhaibh imdhaibh fria
Pol, áir amal ro genair
Pól tes a tir Cannan, a cenel
2747] & a
bhunadas tuaidh a tir Caldea, as
amhlaid sin ro genair Finnen i bhus, i
2748] Laighnib, a cenel & a
bhunadns tuaidh a n-Ulltaib. Et amal ro legh Pól ic
2749] Gamaliel, ic sui
in reachta, fri re .xxx. bliadne cur'
bhó sui, as amlaid ro legh
2750] Finnén ag na suidhib Bretnachaibh
adubramar fria re .xxx. bliadne cor' bó
2751]
sui. Et
amal ra tairmesc an t-aingel
Pól na dighsed do Damaisc, acht cu
2752] tised do shiladh irsi
& creitmhe do chách, is amlaid sin ro tairmisc in
t-aingel
2753] Finden na dighsed do Róimh, acht co tised do shilad irsi
& cretme do feruibh
2754] Eirenn. Et amal ro nertadh o Dhia
Pól, iar fothugud ceall &
eclas &
2755] cathrach isin athardha in ro
ghenair, co tisedh do forceatal irsi & creidmhe
2756] do Roimh, as amlaid ro gressedh o Dhia
noeibh Fhinnen, ar fothugud
ceall
2757] & cathrach 'na athardha, co tised do
mhúnud & d' foircetal noemh Eirenn gu
2758]
Cluain Iraird. Et amal ro tharrngair aingel do Pól na
bhadh ithfirnach
2759] cu
bráth nach aen no ragad a n-uir Romha, as amhlaid ro tharngair in t-aingel
2760] do
Finnén na bhadh ithfirnach iar m- brath
cach aen tara ragad uir Arda
2761] Relec. Et amal at-bath
Pól i Roimh dar cenn
in popuil Cristaidi, arna
2762] h-erbailtis uili a pianaibh
& i todhernaibh ithfrinn, as amlaid at-bath
Finnén
2763] i Cluain Iraird dar cenn popuil na n-
Gaeidhel, arna h-eplitis uili don Buidhi
2764] Chonnaill.
2765] Et is annsin ro tharrngair
in t-aingel do-somh co n-indarbfad
2766] gach teidm & gach galar coitcenn a Cluain Iraird tre irnaighthi in t-samhail
2767] & co n-indarbfadh a h-Eirinn uili tre troscudh shámhaid
Finnéin isin
2768] pupull ic Ard Relic & ic Achad
Abhull & i Condail.
2769] O do-dechaid immorro cusna deidhinchaibh dontí noeimh Fhinnen,
2770] ro
fhaidhestar a aingel comuidechta co h-Inis Mac n-Indeirc
fri Luimnech,
2771] co tuc-side
Colum mac Crimhthain cona
theigh liubhar fo dhuibh nellaib
2774] Ata immorro intí noeimh Fhinnén i n-aibnes
& i n-airfitedh etir muntir
2775] nimhe i
bh-fhiadhnaisi Dhe dia ro fhoghain. ITat a relce & a thaisi
gu
2776] n-anoir & gu n-airmhidin i talmain, co
fertuibh & co mirbhuilib gach laithe, co
2777] traeth gach aen tic friu & coimhedaid gach aen
cungnus leo.
2778] Gidh mor immorro intí noeim Fhinnen i n-etarscarad a
chuirp & a anma
2779] on mhudh-sin colleic, bidh mo a
anoir iar n-eiseirghi ind oentuidh noemh
2780] nem-truaillnidi, i mor-dhail bratha, in tan bus bretheamh for fheraibh Eirenn &
2781] for a mnaibh imalle fria Patraic (&) Issu
Crist. Taitnighfidh insin amal grein.
2782] Biaid
isin mhor-mhaith-sin, ind aentuidh noemh
& noem-ogh in domuin, i
n-aentaidh
2783] naei n-gradh nimhe na dernsat imarbhus, isan aentaid is uaisli cech
2784] n-aentaid, i n-aentaid
na naeimh-trinoidi, Athair & Mac & Spirut
Noem.
2785] Ailim trocaire Dhé, ro airiltnigem in
aentaid sin! In saecula
saeculorum.
2786] Amen.