Corpus of Electronic Texts Edition
Lives of the Saints from the Book of Lismore (Author: Unknown)

p.1

{folio 42ra}

Life 1


1]

BE(THA) Patraic inso, & tabrad g(ach a)on legfas bennacht for
2] a(n)mannaibh na lanamhna dar' sc(ríbad in lebhar so).


3] POPULUS qui sedebat in tenibris uidit lucem magnam’’

Is. 9:2, Mt. 4:16

.i. in pobul
4] dessidh i n-dorchaibh at-connairc soillse (móir), et in foireann ro bui i
5] bh-foscudh (bái)s fuarutar soillsi dia tainig a (n-inshor)cugud. IN Spirut Naemh
6] immorro, an Spirut (as) uaisli cech spirut, in Spirut do-rinfidh (& ro) thecuisc
7] in eclais ceachtardhai, petar(l)aice & nu-fhiadhnaisi, o rath h-ecnai & fhaitsine, IS
8] h-e in spirut sin ro raidh na briathra-so {§}tria gin in prím-fatha Ysaias mic Amois,
9] de cuius laude loquitur Hieronymus
§ dicens: Potius dicendus est propheta
10] quam euangelista’’

. IS dia molad sidhe at-beir Cirine faidh conadh cora
11] suiscelaigthe do radha friss ina faidh, ara foillsi & ara imchuibhdhe frisin nua-fiadnaise
12] ro innis scela Crist & na h-ecailsi noeimhe, cuna budh doig la nech
13] cu m-badh taircetul ro-fhet etar do neth, acht aisneis ret rem-thechtach
14] cena iar bh-forbhthiugud in gníma.


15] Oen didiu dia taircetluib foillsigthib inni it-fiadhar sunn tria aisneis
16] sechmadachte. Populus qui sedebat in tenebris uidit lucem magnam’’

Is. 9:2, Mt. 4:16

. IN
17] pobul didiu dessidh i n-dorchaibh at-connairc soillsi moir. IS e didiu leth
18] atoibe in n-aisneis-sea lasin bh-faidh cu du i n-debairt remhe in suiscelaigthe
19] cetnai: primo tempore eleuata est terra Stabulon et terra Neptalim’’

Is. 9:1

.
20] Tainic didiu la h-athnuadhugud na h-aimsire gloiri mhor & indocbail do treib
21] Zabulon
& do treibh Neptalim. Conudh for slicht na h-aisnesean-sin at-beir:
22] ‘Populus qui’ et cetera. IN (popul) deissidh i n-dorchaibh. Madh iar sdair{folio 42rb}
23] cipinnus popul Israel sin ro boi i n- dorchata na daeiri la h-Asardhaibh.
24] At-connairc soillsi na taithchreca don daeiri-sin .i. Estras & Nemias & Iosue &
25] Zorbobel. Madh iar sians immorro is e popul it- berur sunn, popul na
26] n-gennte ro bui a n-dorchaib aineoluis ic adhradh idhal & arracht, cu ro arthraigh
27] in fhir-shoillsi dhoibh .i. Íssu Crist cona apsalaib, air bui dorchata mhor for
28] cridhib na n-gennte cein co ro scail grian na firinne .i. Íssu Crist a ruithne fo
29] ceathra h-airdib in domain dia inshorchugud.


30] Oen iarum dona ruithnibh ro eisreid grian na firinne isin n- domun-sa, in
31] ruithen & in lasair & in lia loghmhar & in lochrand lainderdha ro shoillsigh


p.2


32] iarthar in bhetha, inti uasal dia ta lith & foraithmet a n-ecmhong na ree-sea
33] & na h-aimsire .i. noemh Patraic mac Calprainn, aird-esbul iarthair domuin,
34] athair bathais & creitmhe bh- fer n-Erenn.


35] IS ann iarum cheleabrait lucht na h-ecailsi lith & foraithmhet inti noem
36] Patraic
, & innister ni dia fertuibh & mhirbhuilib i ndh-ecalsaib na Cristaidi,
37] isin séssed la dec Kl. April arai laithe mis grene isin bliadain i tam cipinnus, in
38] margreit & in leg loghmhar isa lithlaithe so .i. sanctus Patricius episcopus.


39] Ad-fiadhat ind eolaig ba do Iudaidib dho iar m-bunadus, air is follus
40] as na mirbhuilib do-rinne Dia air-sium conad do clainn Israel dó, air is
41] dibh ro batar Iudaidi arcena; air in tan tucad in digal la Tit & Vespesan
42] ro h-esreideth Iudaidi fon m-bith & tainic a chinél bunaidh-sium Phatraic cu
43] Bretnu, & do-gabhadh foirb leo ann, uair at-fet Patraic fein sin i n-aroili leabur
44] dia epistlibh: Nos dispersi sumus per multas regiones terrarum propter
45] peccata nostra eo quod Domini praecepta et mandata eius non custodiuimus’’

cf. Conf. 1

.
46] Cunad don eisreideth-sin do-rocht a chenel bunaidh-sium cu Bretnu.


47] Patraic didiu do Bretnaib Al Cluaide a athair, Poduig deochain a shenathair,
48] Conches ainm a mhathar, ingen Ochmais do Frangaib{folio 42va} &
49] siur do Mhartan h- í, & i Nemhtor ro ghenair, & in leac fors ro genair in tan
50] do-berar lugha n-eithig foithi do-fussim uisqui amal bhidh oc caíneadh in
51] gu fhoircill. Madh fir immorro in lugha tairisidh in cloch 'na h- aicnidh fein.


52] Ceit fhirt Patraic inso & a m-broinn a mháthar do-roine .i. mac righ
53] Breatan tainic co h-airm i m-bui in ben, co ro innail si dho & ro ghabh greim eisdi:
54] co tuc a shetich-siumh dig neme do Chochmais tria ét, co nus-ibh, cu ro ghab
55] Patraic in neim ina ghlaic, & do- righne cloich di ina laimh, conidh amhlaid sin
56] rucadh-sum. Ro morad ainm De & Patraic de sin.


57] O ro ghenair didiu Patraic rucadh dia bhaithius cusin mac n-dall claireinech,
58] Gornias a ainm, et ni bui usce oca as a n-dingned in bathius, cu tard
59] sigin na croichi do laim na nuidhin tarsin talmain cur' mebaidh topur as;
60] & nighidh Gornias a einech assin topur, & ro errslaic a ruscu dho; & ro
61] erlegh in m-baithius, inti na ro fhoghlaim litir riam. Do- rine Dia tra firt
62] treda annsin .i. topar as in talmain & a rusca don doll & airleghiunn uird in
63] bhaithis donti nach faca litir riamh. Ro fothaiged immorro eclais forsin
64] topar sin in ro baistedh Patraic, ocus is ann ita an topar oc unn altoir, &
65] techtaidh fuath na croichi, amal it-fiadhat ind eolaig.


66] Ron-gabh dano siur a mháthar ind altramh, áir ba h-aimrit h-i fein.


p.3


67] Ro n-alt iarum Patraic i Nemptor cur' bhó gilla, et is lia a tuirium & a ais- neis a
68] n-do-rindi Dia do fertuibh & mhírbhuilib aire ina naidin & ina gillaighecht;
69] ár bui rath Dé 'na comuidecht in cech aeis.


70] Fect didiu do Phatraic a tigh a muime a n-aimsir gheimrid do-thoet tola
71] mor & linad usce forsin n-árus i rabutar, cur' bhaidh in tene, cu m-batar na
72] leastra & fointreabh an tighi for snamh. Ro chai-sium dano for a mhuime,
73] oc cuinghidh bhidh amal is bes do noidinuibh. ‘Ni h-e sin snim fil oruinn’, ol
74] in muime. ‘Dous-fuil didiu ní is toisechu dhuin inas biadh do denumh
75] duit-si, áir ni beo cidh in tene’. O ra-chuala Pátraic sin, ro cuinnig loc isin tigh
76] in bhail nach rainic in t-uisqui, & ro thum a laimh isin n-uisqui. Na coic
77] banna iarum do-bruinndis as a meruib batar cóic oeible teined fo cétoir.{folio 42vb}
78] Ro las didiu in tene, & ní ro arthraigh in t-usce iar sin. Ro m(órad) ainm De &
79] Pátraic don moir-mirbuil-sin.


80] Fecht a n-aimsir geimrid con-aitecht a muime brosn(a) connaidh cur'
81] tinoil lan a urtlaig do phisibh oighridh, & tuc lais dia thig (c)o a muime.
82] ‘Ro bad fhearr dhún’, ol a muime, ‘brosna connaid chrin do thabairt diar
83] n-gorad inas a tucuis’. As-bert-som fria muime: ‘Creit-si conad sochma do
84] Dhia cu ro lasat na pisi amal crinach’. Amal ro suidhighed forsin teinid
85] ro lassat fo cétoir [gap: extent: 10 letters]


86] Feacht do Phatraic & da shiair Lup(ait) (oc ingaire) caerach. Atn-aigset
87] na h-uain cu h-(opunn, amal) ba bes doibh, docum a (ma)ithrech d(o ól lomma.)
88] O 't-connuic Pátraic & a shiúr in ni-sin, ro reithset co di(an) dia terpadh. Ad-rochair
89] an ingen, & ro ben a cenn fria cloich cur' bo comhfhocus bas di. Luidh
90] Pátraic dia saigid cu tard airrdhi na croichi tarsin crecht, & ba slan fo cétair.


91] Feacht aili do Pátraic oc na caeirib co ruc in cu allaid chaeirig uadh, cu ro
92] chairig a muime gu mor. Luid didiu in cu arabháruch cusin maigin cétna,
93] & in chúra imlan leis; et fa h-ingnad in ní-sin .i. aisec a fiaclaib in con allaid
94] immon m-biadh n-gnáhach. Morthar ainm Dé & Pátraic de sin.


95] Feacht ann luid a mhuime-sium do bleagun a bó. Luid-sium do ol dighi
96] leamhnachta lé. Dasachtaighter immorro im boin isin m- buaili .i. Demon
97] do-chuaidh innti, & do-beir a h-adharc isin m-boin ba nesa dhi & nos-marbhann.
98] Ro marbh dono .v. bú ba dech isinn indis, & luidh iar sin isin n-dithreibh.
99] Teid iarum an noem .i. Sucait, tre comairle in Spirta Noeim docum na .v.
100] m-bo, & dos-fuisigh iat a b-bas. Bennachais in m-boin n- dasachtaig ucut, & ba
101] cennuis iar sin amal chaeirig.


p.4


102] Bui dal mhor la Breatnu. Luidh-sium don dail-sin la aidi & laa muime.
103] Tecmaing tra co n-erbailt a aite isin dail-sin. Ro shochtsat na h-uili dhe sin,
104] & ro chiset a comnesomh, & ro chí a com- mam, & adubairt: ‘A gill(i), cidh
105] umar' leicis h-imarchoirthidh do ec’? Luid iar sin Patraic docum a aidi &
106] do-rad a lama ima brag(ait){folio 42vb} & at-bert fris: ‘Eirigh co n-dighsium
107] asso’. At-raigh fo cétoir la breithir Patraic & ruc for a muin dia thig inní Patraic.


108] Feacht n-aill do-bertis meic beca in phuirt mil dia maitribh as na miltenaibh.
109] Co n-debairt a muime fris- sium: ‘Ni thabraisi mil dam-sa, a meic,
110] amal do-bearuit meic in baili dia maithribh’. Teit-sium iarumh docum in
111] uisqui, & leastar lais, & senais an t-uisqui cur' bo mil, & co n-dernta cretre
112] don mhil-sin, & no ic(ad c)ech teidm.


113] Feacht ann at-bat(h lena)m alaile bannscaile no cungnadh la muime
114] Patraic ic bleagun a bo. As-bert iarum muime Patraic: ‘Tuc lat do mac
115] inniu isin n-innis feib no berthea cech dia’. Do-ghní samlaid. A m-batar
116] iarum na mna oc on bleagun, & in mac marbh for lar na buaile, do-breath
117] a mhuime leamlacht do Patraic & is-bert fris: ‘Gairm cucatt in mac aile
118] co n-eisbhiudh comaidh friut’. ‘Táre, a naidhiu’, oul se, ‘ille’! At-racht fo cedair
119] in mac a bas la togairm Patraic co n- eisbetar commaid iarum. Ro morad
120] ainm De & Pátraic de sin.


121] Feacht aili do-chuaidh rechtaire in righ da fhuacra for Patraic & for a
122] muime co n-dighsitis do glanad th(e)allaig in righ-thigi i n-Al Cluaide. Teit
123] iarum Pátraic & a muime, co tainic in t-aingeal co Pátraic, co n- debairt fris:
124] ‘Guidh in Coimdhi, & ni ba h- eicin duit ind obar-sin cu brath’. Glanais in
125] t-aingel in teallach iar sin, & at-beir ce no loiscthea a bh-fil do chonnudh i
126] m-Bretnaib isin tealluch ni bheth luaithne arnabharach ann, & comuillter fos sin.


127] Feacht aile didiu do-luidh rechtuiri in righ do chuinghidh chisa grotha
128] & imme co muime Patraic, & ní raibhi aici ní do- berad ind isin gaimredh.
129] IS and sin do-righne Pátraic gruth & imm don t-snechta co rugad don righ,
130] & o ro taisilbhadh don righ (r)o soadh a n-aicned snechta doridisi. Ro (m)aithedh
131] iar sin do Phatraic on righ in cis-sin.


132] Becc tra de mhor annso do mac-fertuibh inni noem Pátraic.


133] IS h-e tra tuirthiudh toid- hechta Pátraic docum n-Eirenn. Batar .iiii.
134] meic rig Bretan for longius. Rancatar{folio 43rb} cu n-dernsat orcuin i nn-
135] Urmarc Leathu, & do-recmaing lucht do Bretnaib Al Cluaidhi for turus


p.5


136] n-Urmarc Lethu in tan-sin, & ro h-orta isin orcuin sin. Ro h-ort ann cetamus
137] Calpurnus mac Potaidhe athair Patraic & a máthair .i. Conces. Ro ghabhsat
138] Pátraic & a dhi siair .i. Lupait & Tigris. IS ed didiu leth lotar meic rig
139] Bretan, timcill Eirenn atuaidh, cu ro rensat ini Patraic fri Miliuc mac h-ui
140] Bhuain
cona triur brathar. Ba h-esidhe ri Dal n-Aruidhi, et ro rensat a shiair
141] leth n-aili & ni ma-fitir daibh. Ba de tra ro lil- sium in t-ainm as Cothruighi
142] ar foghnum do cethrar muinntire.


143] Bai tra do dhichracht in fhoghnuma i m-bai Pátraic co toimniudh cechae
144] dona cetheora muinteruib dia bh-foghnad cumad do a oenar foighneth, et
145] bai gidh in anmcairdine ele fair-sium .i. cét slectain matan & cét fescor &
146] oen-proind on trath co araili.


147] Batar didiu .iiii. h-anmanna fair .i. Sucait a ainm o thuistidhibh:
148] Cothraighi dia m- bui ic foghnum do cheathrar: Magonius oc German:
149] Patricius .i. athair na caitherdha, a ainm la Selistinus .i. comarba Petuir


150] O 't-connuic Míliuc gur' bo mogh irisiuch, ro cennuigh on triur aili cu
151] fognadh dó a oenar, & ro fhoghain fo bes na n-Ebraidhi fria re .iiii.
152] m-bliadne, uair ba deithber dhó iar n-aili genealaig; et iss ed ro h-erbadh do,
153] ingaire muc; & ro cesair mór n-imned i n-ditribh Slébi Mis, amail it-fet fein
154] i liubar a eipistlech.


155] IS lia tra tuiriumh & aisneis a n-do-roine Dia air-sium isin ditribh.
156] IS ann sin don-athuiged-som Victor aingel & no fhorchanad im ord n-ernaigthi.
157] Tictís dono chuici-sium meic & ingena Milcon cona cnamat do, & nos-forchanadh
158] im chrabud cristaidi do reir forcetuil in aingil.


159] IS inn inbaidh-sin it-connaic Miliuc fís .i. Cothraighi do thuidhecht cuca,
160] & lasair theined as a ghion, cu ro lái-seom uadh in teinid na ro loiscedh, &
161] ro loiscc a meic & a ingina comdar luaithred, & ro h-esreided a luaith fo Eirinn.
162] Ruc iarum Cotraigi breith{folio 43va} forsin n-aisling, & at-bert ba h-e tene in
163] raith diadha asa coimlaifed uad-sum iardain co Miliuc, & ni creitfedh do.
164] No loiscfed immorro pectha a mac & a ingen, & no creitfitis, & bidh irdraicc
165] a n-ainm fo Eirinn.


166] I n-araili aidchi didiu isin du sin ro- cuala guth in aingil, & at-bert fris
167] i fis: Bene, serue Dei, ieiunas et oras, et cito exiturus eris ad patriam tuam’’

.
168] Ro comhfhaicsigh tra aimsir fuaslaicthi Patraic a daire, air no clechtatais na
169] gennte soerad a moga cecha sechtmad bliadne. Ro imraidh iarum Miliuc
170] cinnus no fhastfadh a mhogad ocai .i. Patraic. Crenaidh didiu chumhail

p.6


171] .i. Lupait siur Patraic. Dos-bert Miliuc dia mhogaid. Ro tinoiltea i teach
172] fo leth aidhche a m-baindsi. IS annsen ro pritchai Pátraic don cumail cu
173] ro thocaitetar in aidhchi oc ernaigthi. ISin maduin iarnamharach at-connuic
174] Pátraic in gelchrecht i n-dreich na cumaile, cu ro fhiafraigh fochunn in crechta.
175] As-bert in cumal: ‘In tan ro bhasa i Nemptor i m-Bretnaib rot- ecmaing gur' ben
176] mu cheann re cloich gur' bho comfhocus bas damh. O at- connaic mu brathair
177] Sucait in crecht do-rat airrdhe na croiche cona laimh tar mo cenn,
178] & ro h-ictha fo cétoir’. Ro raidh Pátraic: ‘Misi do brathair, & is me rot-íc, &
179] is trocaire De fo-dera ar n-accomal doridhisi iarnar n- esreideadh’. Ro ghniset
180] iar sin atlaigi buidhi do Dhia, & do-cuatar isin n- dithrub iar sin.


181] O ro bui Pátraic isin dithrub at- cuala guth in aingil ica radh: ‘IS fuiridhe
182] didiu in long co n-dighi-sa innti cusin n-Eatail do fhogluim na screptra noime’.
183] IS ed ro raidh Pátraic frisin aingel: ‘In duine dia bh-foghnaim-si fria re .uii.
184] m-bliadne ni fharcabh-sa h-e cen a airle dam’. IS-pert didiu in t-aingel: ‘Eirc-si
185] co bh-fesair’. Do-roine Pátraic amlaid sin. As-bert Miliuc na comarleicfeadh
186] muna thardad tallann oir dia chinn. ‘IS tualang Dia cidh eadh on’, ol
187] Pátraic. Do-riacht Pátraic isin dítreibh & at-cuaidh don aingel briathra
188] Milcon. At-bert in t-aingel fris du i tat Foillichta in Aingil: ‘Coimhet-sa
189] amarach araili torc ic claidhi in talman, & do- cuirfea bruth oir dhuit ass, &
190] tabhuir ar do shaeire’. Ro comailled amlaid & ro leicedh{folio 43vb} Sucait
191] do imthecht soer iar sin. Aithrech immorro la Milcoin deonugud dia
192] mhogad imthecht, & fuid- hius a muinntir 'na dhegaid dia thabairt for culai;
193] sech ni tharra-sum Patraic & ni tharraid in t-or ar n-impod.


194] Luid didiu Patraic i crich h-Ua Neill for aighidhecht co Sein Chianan.
195] Is h-e ro fheall fair. Rod-rir ar chaire n-umai. Suidhighidh a coiri for fraighidh
196] a theghduisi co ro lensat a lamha don choire iar sin. Luidh a ben dia chabair.
197] Ro leansat a lamha-sidhe don coire. Luidh in mhuinnter uili cusin coiri, &
198] ro leansat a lamha uili don coiri, & ro lean in coiri don froigid. IS annsin
199] ro raidhset: ‘Is mogh righ mhor-chumhachtaig ro rensam. Gairmter duin
200] doridisi’. Do-lluidh Pátraic iar sin cuca, & do-lleic a l-lamha dhoibh trena
201] n-aitrighi, & ro laiset in coire for culai.


202] Luid Pátraic iar sin la Gulla for muir & dus-fobair ainbhthine moir.
203] Ro ghuidh Pátraic a Dhia leo & ba raeithinach in muir. IAr n-gabail tiri
204] dóib do bhatar tredenus i nd-oine iar scithlim a l- loin. Guidhset Pátraic iarum
205] im cuinghidh bídh doibh co Dia. IAr sin do-rat Dia dhoibh muic n-uir


p.7


206] fhonaithi, et do-breath mil choillidi do Pátraic amal Iohain Babtaist.
207] Scarais friu-saidhe & do-lluidh co Nemptor. O rainic iarum a athardha
208] ro ghuidhset h-e im anad acu, ocus ni frith uadh, uair cech tan at-codlad
209] indar lais ba h-i inis na n-Gaeidel at-ceth co cluineth claiscetul na macraidi
210] o Chaill Fochlad.


211] Do-luidh didiu tar Muir n-Icht i n- airrterdeiscirt na h-Etailli docum Germain
212] .i. sai-eascop na h-Eorpa uili in tan-sin, cu ro legh in canoin n- eclusdai lais.


213] DO-LUIDH co Martan iar sin cu Torinis, cu tart berrad manaig fair.


214] .XXX. bliadne didiu a aoes in tan ro- siacht gu German, xxx. bliadne oc
215] foghlaim oca iarum, & xl. bliadne ic proicept a n-Eirinn.


216] Ro fhaidh German iar sin inhí Patraic do Roimh do airidin graidh
217] espoic fair, & senoir sruith lais .i. Egedius prespiter, dia theastugud fiadh
218] Romanchu.


219] Luidh iarum for muir, nonbur a lin, co rala an innsi cu n-fhaca in tech nua{folio 44ra}
220] & lanamain ann; & at-bert frisin oclach bui isin tigh, cia fot ro batar
221] annsin. ‘O aimsir Íssu’, ar se, ‘& is e ron-bennach conar tegduis, & bemait
222] amlaid co brath, et timarnai Dia duit- si’, ol in t-oclach, ‘dul do proicept i tír
223] n-Gaeidel, et for- fhacaibh Íssu bhacaill lindi dia tabhairt duit- si’. Do-breat
224] iarum Patraic bachaill Íssu leis, & do-luidh co Germán for cula. (As)- pert
225] Victor fris. ‘Timarnai Dia doit-si du(l do) proicept i tir Ghoidel’. ‘Dia
226] cloisinn dam’, ol Pátraic, [gap: extent: 4]ad dó no raguinn. ‘Tair-si’, ol
227] Victor, ‘dia acallaim- seom i Sliab Herimon’.


228] LUID Pátraic iar sin, & ron- ecain fri Dia dúrcraidhitaid na n- Gaoidel.
229] As-p(er)t Dia: ‘Biat-sa’, ol se, ‘oc furtacht duid’.


230] LUID iarum Pátraic do Roim co ro-et gradh esbuic o comarba Petair .i.
231] Selestinus .xl.ú. o Phetur. IS e ro fhaidh Palladiam espuc docum n-Eirenn,
232] acht ni ro gabhsat Gaeidil a proicept-side, ár ni dó ro cinn Dia a comhshódh,
233] acht is do Patraic. Luidh iarum Palladius for cula co n-erbailt a m-Bretnaib.
234] Luidhset a caeimthechtaidhi co Roim.


235] IN tan luidh Pátraic fo gradh n-espuic is ann do-breth in t-ainm is Patricius
236] fair. Do-radad grad for Pátraic iar sin o German & o Shelistinus &
237] ó Mhatha o righ Romhan. IN tan tra ro bas occ tabuirt graid espuic fair
238] ro freacairset na teora classai .i. class muinteri nime & class na Romanach &
239] class macraidhi Cailli Fochlaid. Et is ed ro cansad uile: Ibernienses omnes


p.8


240] clamant ad te puer’

cf Conf. 71

. Ro fhaidh didiu comarba Petair inhí Pátraic do proicept
241] do Ghaeideluib.


242] A m-bai Pátraic for muir ic ascnamh docum n-Eirenn co n-acai an clamh
243] forsin carraic oc cuinchidh inaidh ar Dia isin curach. IS ann sin rola Pátraic
244] a leic isin muir resin clam, acht in tan do-rochtatar Eirinn fuaratar in lec
245] ara cind isin purt.


246] Luidh iarum Pátraic co n-geibh Innber De i Crich Cualunn, & nibdar
247] failtigh na h-iascaire fris. IS ann sin do-rad-sum breithir forsin n-innbhir
248] cu nach biadh torad ann cu brath. Et is e thainic a n-agaid Patraic .i. Sínell
249] mac Finnchada. Is h-e cedna fer do-chreid{folio 44rb} do Dhia & do Pátraic.
250] Et facbhuidh bennachtuin fair & for a shil.


251] .XL. bliadne on ló tainic Pátraic a n-Eirinn co la a etseachtai.


252] Fo-cerd a luing iar sin sech Eirinn soir co h-Inis Pátraic. Luid i tír.


253] Aroet araili fer for áighidecht i suide & creitis dó. Luidh Pátraic cum
254] a luingi d' acallam Laeghairi co Temhraig. Ro imir as-sidhe co h-Innber na
255] m-Barc
, & do-gní aoighidhecht a tigh fhir mhaith annsin. Sescnech a ainm.
256] Pritchaid Pátraic breithir n-De dhó, & creidid do Dia & do Pátraic. Baister
257] h-e iarum. Bai mac bec aigi. Ro toltnaigh-sidhe do Patraic & ro char gu mor
258] intí Pátraic. Gabhuis in mac cos Pátraic 'na ucht, & ní r' aemh codlud le
259] a máthair na a athair in aidhchi sin, acht ba toirrsech & no chaifedh muna
260] leicthi i fochair Pátraic h-e. Ar madain immorro, in tan do-chuaidh Pátraic do
261] imthecht fora set, tucad a carpat cuice. Cuiris Pátraic a chois isin carbat.
262] Iadhaidh in mac bec a dhi laimh im chois Pátraic, & is ed ro raid: ‘Rom-leicid
263] aroen fria Pátraic, ár is e Pátraic m' athair dileas’. Do-raidh Patraic: ‘Baistter
264] in mac & do-berur isin carbut’. Co n-ebert Pátraic iardain: ‘Bidh comarba
265] dam-sa in mac-sin’. Et do-breth Pátraic ainm fair, Benignus .i. Benén.


266] Teit iar sin a coeimthecht Pátraic co Ferta bh-Fer bh-Feic i Muig Breg
267] adaig chasc. IS annsin ro celeabair Pátraic ord na casc, & adaiter tene
268] cosecartha acu do oifreann. Ba h-i sin aidhchi fhele Laeghuiri meic Neill,
269] ár ro gnithea la Laeguiri feil a gene do gres gacha bliadne i Temraig Breg, &
270] ni lamhtha la Laeguiri tene d' fatudh in Erinn resiu no h-aduighthea tene
271] lais-sium i Temraig.


272] IS annsin ro mhallach Pátraic Innber n-Domnann & Innber n-De, &
273] ro bennach Innber m-Boinne ar fuair iasc ann.


274] LUIDH iar sin co h-Innber Slainghe cu ro fholuigh a lunga isin du-sin.


p.9


275] Conidh ann do fhuair mucaid Dichon meic Trechimh, bhail ita Sabull
276] Patraic inniu, co n-ecidh dia thigerna. Luidh Dichu co n-greis a choin fona
277] clerchiu. IS ann sin do ghab Pátraic in fersa: Ne tradas bestis animam
278] confitentium tibi’’

cf. 1 Kings 13:4

et cetera. IAr sin sochtais in cu & ni ro urchoidig doibh.
279] O 't-connaic Dichú inhi Pátraic ro fhuasluicc a claidhiub dia orcain. Seacais
280] a laim os a cinn{folio 44va} acedoir, cu n-derna atach Patraic & ron-gabh congain
281] cridi, & ro creit, & ron-baist Patraic iar sin, conid h-e tóisech ro ghab baisde &
282] creidium la h-Ulltu o Pátraic. IS annsin ro idbair Dichu do Pátraic in
283] Sabull. Senoir immorro Dichu in tan-sin. Do-rat traic a rogha dó, a
284] athnuaideged i n-aeis trichtaigi a dhul i flaith nime fo cétoir. ‘IS ferr leam’
285] ol se, ‘mo athnuaigeded ind aes trichtaig’. Bendachais Pátraic Díchoin
286] gu n-deachaid i n-oitiud as a h-aithli.


287] Feacht do Pátraic isin t-Sabull oc oifreann. Luidh araili drai sech in
288] eaclais. Fo-cerd a eachlaisc dar senistir na h-ecailsi isin coileach. Sluicid
289] in talam in drai fo cétoir.


290] LUID Pátraic do proicept do Miliuc mac h-ui Bhuáin, & ór lais ar gabail
291] in chreidme uadh, áir ro-fhidir cur' bhó sanntach um crudh & um ór h-e
292] do sunnraid. O 't-cuala Miliuc Pátraic do techt cuigi nir' bo failid dhe, ar ba
293] meabhul lais creidium dia mogh & dia fhogantaidh. IS i didiu comairli
294] ro aslag Demon fair .i. tene do tabairt fair ina thigh bodein, cu ro loisced ann
295] & co n-dechaid dochum n-ithfirn. Ro foillsiged do Pátraic inní-sin, & is ed
296] ro raidh: ‘Ní bia na righdamhna uadh, & is ac foghnum dhaine ele bias
297] a shil & a seimeth do gres, & ni tharga a ainim a h-ifirn cu bráth na iar m-brath’.


298] IS i sin aimser do-rala ri feochair for Eirinn .i. Laeghaire mac Neill.
299] IS ann didiu bai a shosad & a greim rigda i Temraig. Teora bliadni re
300] tuidhecht do Pátraic i nn-Eirinn ro terchansat na druidhi a taidhecht
301] .i. Luccatmhael & Luccra. Et is ed ro raidhset:

    1. 302] Ticcfat tailcinn tar muir meirceann,
      303] a m-bruit .i. a cocaill oifrind toillceann,
      304] a crainn .i. a m-bachla croimcenn,
      305] a miasa .i. a n-altoire a n-airrther a tigi,
      306] friscerat uile amen.


307] IAr sin is-pert Pátraic ria Dichoin: ‘Eirg uaim’, ar se, ‘co Laegairi mac
308] Neill co n-ebre mo aithiusc fris, cu rabh flaith & eclais isin tir’. ‘Dia n-deochus-sa


p.10


309] cu Laeguiri’, ol Dichu, ‘itat .ix. n-geill dam-sa occa i Temraig. Muirbhfiter
310] mo geill & nom-muirbfiter fein in lín raghat.’ ‘Ternaife-sa fein & ternaifeat
311] do geill{folio 44vb}
[gap: extent: 8 letters]
sum
[gap: extent: 6 letters]
mdid
[gap: extent: 2 let- ters]
ge
[gap: extent: 2 letters]
gingu terno’, ol Dichu,
312] ‘ragat ar do bennachtain’. Luidh iarum Dichu co Temhraig. ‘IS e tra in
313] fer’, ol Laeguiri, ‘ceta ro creit don Tailcenn ria feru Eirenn. Beridh’, ol se,
314] ‘in fer-so a n-aen-tech re gia(llu), & tarduidh biadh saillti doibh & na tardaid
315] di(gh)’. Do-ronad samlaid. Dosn-ainic [gap: extent: 5 letters] macdhacht & do-breath
316] drolmhuigh fhina dhóib [gap: extent: 6 letters]ae Pátraic & [gap: extent: 3 letters] dáil doib & do-breth soillsi
317] [gap: extent: 4 letters] doibh [gap: extent: 3 letters]. Dosn- ainic cleirech cu casal lin uime & tall (na) glasa & na slabhrada
318] dib, & tuc a n-eochu do ba for lár in lis ina srianuibh, & ro oslaic doirrs(ea
319] na) Temrach reompa. Leangait iar sin for a n-eochu & ti [gap: extent: 4 letters] co Pátraic i tir
320] n-Ulad. At-fet iarum Dichu a scel do Pátraic. ‘IS doigh’, ol Pátraic, ‘ní icfut
321] fáithe nait fir fessa in fer-sin co rissa fein’.


322] O ro comfocsig so(llumun) na casc ro midir Pátraic nach raibhi baili in bu(d)
323] cora dhoib ard-shollumun na bliadne do cheileabrad ina i Muig Bregh baile i m-bui
324] cenn druidechta & idlachta na h-Eirenn , & i n-ard-dingna na h-Eirenn .i. i Tem(raig).


325] Ro cheleabair do Dhichoin, & do-rad a luing for muir, & luidh co h-Indber
326] Colptha
& co Ferta b-Fer b-Feic for tir, & saidhidh a phubull ann, & ro bean(ad)
327] in tene chascda coisecarta lais. Ba h-i (sin) aimser no ceileabraitis na gennte
328] in t-sol(lomun)-sin, & ba geis do righ Temhra tene d' fatud re teinid na Temrach
329] in adaig-sin. Ni fhidir didiu Pátraic (in) geis-sin, & cia ro-fesadh ni tairmiscfed.
330] A( m-b)atar ann lucht na Temhra co bh-facatar in ten(id) ro atta Pátraic, air
331] ro soillsigh Mag m-Breg uile. Ro raidh in ri didiu: ‘Is coll cana & gesi dham sud,
332] & finnta dhun cia do-rine in tene u(t)’. ‘At-ciam in tene’, bhar na druidhe ‘&
333] ra-fhetam(ar) in aidhche a n-dernad h-i acht mina didbhuig(ther re) maduin ni
334] baithfiter co brath’. Ro gab f(erg) in ri iar sin, & ro h-innled a carpat do, & do-dech(aid)
335] co Ferta b-Fer bh-Feic. Do raidset na d(ruid) fria Laeghaire: ‘Na h-eirc-si
336] cusna fira ucu(t) air do-ragat-som cucat’. Do-deochaid didiu Pátraic cu h-airm i m- bui Laeghaire. At-bert Laeghaire. [gap: chasm in MS/extent: 2 folia]

{folio 47ra}


337] Luidh iarum Pátraic co Sith n-Aeda (et ro )bennach Conall
338] & Fergus a mac. IS annsin do [gap: extent: 6 letters] ar a lamha for cenn an meic. Ingnad
339] la Conoll inni-sin. As-bert Pátraic:

    1. 340] Gignidh macan dia fine,
      341] bidh sai, bidh faidh, bidh file,
      342] inmhain lespaire glan glé,
      343] nat ebera imarbhe.


p.11


344] Colomb Cille mac Feilimthe insin.


345] Ro bennuch Pátraic didiu Conull mac Neill & a cenel, & for-fácuibh
346] bennacht for a n-dáinibh & for a n- innberuibh & for a ceallaib.


347] LUIDH Pátraic i Tir n-Eogain & as-bert fria muntirFomnid nach
348] for-tair in leo uathmhar .i. Eogan mac Neill’. IM-atarraidh doib frisin set .i.
349] Muiredach mac Eogain ro bui i tosach luirc na n-occ, Sechnall immorro do-bhui
350] i n-dereth luirc na clérech. IS ann as-bert Sechnall fria Muiredach. ‘Rat-fia
351] a logh leam da creidi h-athair do Dhia’. ‘Cia logh’? ol se. ‘Righi uait’, ol
352] Secnall. ‘Do-ghena amh’, ol Muiredach. A bh-Fidh Mhor is ann con-rainicc
353] Muiredach & Eogan fria Pátraic. Ro creit didiu Eoghan do Dia & do
354] Pátraic. ‘Damadh a tigh no creit- tea’, ol Pátraic, ‘do-ticfatis geill Eirenn
355] dod tigh. Uair nach edh, ni ticfat co tisat tria nert airm’.


356] LUID Pátraic cu h-Oiliuch na Righ cu ro bennuch (in dún,) & for-facuibh
357] a licc ann, & ro tarrngair righi & ordan re h-edh for Eirinn a h-Ailech, & do-rat
358] beannachtain gaiscidh for Eogan, & at-bert Pátraic:

    1. 359] Mu bheannacht for na tuatha
      360] do-biur o Bealach Ratha,
      361] ocus for Cinel Eogain
      362] deoraidh co laithi m-bratha.
    2. 363] Cein bes macha fo toruibh
      364] beit a catha for feruibh,
      365] cenn sluag bh-fer bh-Fail dia maigin,
      366] saigidh daibh for cech tealaigh.


367] LUIDH Pátraic iar sin a n-Dail Araidhi cu da macuibh déc Caelbaidh,
368] & do-rat beannachtain foraib acht Sarán a oenar, & do-rat mallachtain fair sein
369] cu nach gabhtha righi uadh cu brath.


370] Luidh Pátraic i n-Dail Araidhi cu ro baist espac Olcán fil in airrter
371] Maigi Cobhai, & cu ro legh Mac Nisse Conaire a shalma lais.
372] Luidh Pátraic co h- Eochaig mac Muiredaigh, co righ Ulad, dia m-bui oc
373] damnad{folio 47rb} & oc pianad da naemh- ogh ro edbradair a n-oighi do Dhia,
374] ica (timt)urgud i l-lanamhnus & i n-adhrad idhal. Ro ghuidh Pátraic itghi leo arna
375] ro phiandais, occus ni etas. Do-rat didiu Cairill mac Muiredaigh .i. brathair
376] in rig, impidi la Pátraic, & ni ro aemh in ri fair. At-bert Pátraic fria h-Eochaig:
377] ‘Ni bhiat righ nait rigdamna uait co brath ocus a n-oidhidh fort bhudhein.
378] Do brathair immorro .i. Cairill bhidh ri é budhein & beit righa uaidh &


p.12


379] flaithi os do claind-si & os Ulltaib uili co brath’, conud iat sin sil na righi .i. sil
380] Demmain meic Cairill tre breitir Pátraic.


381] Luidh didiu seitig in righ & slechtais fo chosaib Pátraic. Do-rat Pátraic
382] bennacht dí, & ro bennaig in gein bui ina broinn, conud h-e Domhanghart mac
383] Eochach insin. IS e for-facaibh Pátraic ina churp fesin i Sleibh Slanga &
384] bíaid ann co brath. Uair is h-e sin in sechtmad fer for-facuibh Pátraic
385] ana bhethaid oc coimet h-Eirenn.


386] Luidh Pátraic iar sin a Dail Araidhi tar Fertais Tuama co h-Uaibh Tuirtre.
387] Do-dechaid iar sin a n-Uaibh Meith Tire. IS ann tallsatar triar do Uaibh
388] Meith
in dara boc no bidh oc tabhairt usci do Pátraic, & do-dechatar do luighi
389] eithich do Pátraic cu ro mheichleastar in bocc fesin a bragait in tres fear dos-tall.
390] ‘Mo de broth’, ol Pátraic, ‘aisneidhidh in boc fes(in) a bhaile ar' h-ithed.
391] Et o aniu cu brath’, ol Pátraic, ‘leanat buic fort claind & chenel’, & is ed on
392] comalltur fos.


393] LUID Patraic co Firu Rois iar sin. IS ann sin ro soe i clochu na faiscre
394] grotha cosin nemh. Et ro baithtea isin ath uile laich ro mhidhatar orcain
395] Patraic.


396] LUIDH Patraic iarum tar Magh m-Breg i crich Laigh(en) co Dun Nais.
397] Ata lathrach pupla Pátraic i fhaighthi fria sligid anair, et ita tipra fria dun
398] atuaidh du in ro baisd Patraic da mac Dunlaing .i. Ailill & Illann & di ingin
399]

A recent hand has made Aill into Ailbi

Ailill .i. Mugain & Fedhelm ro i(d)ber(tatar){folio 47va} a n-oighi do Dhia, &
400] senais Pátraic caille for a cenn. IS annsin do-cuas o Phatraic for cenn rechtuire
401] Náis, Faillén a ainm. Ro doilbh-sein cotlud fair, & adubhradh bai in rechtaire
402] 'na chodlud. ‘Mo Dhe brath’, ol Patraic, ‘ni h-ingnad cidh tiug chotlud’.
403] Do-chuatar a muinnter iar sin do duscud in rechtairi. Et frith marb h-e ar
404] an anumaldoit do-rine do Pátraic, conid de sin is athiusc m-breithri la Gaedelu:
405] codlud Faillein i n-Dun Nais.


406] Dricriu didiu is e ba ri O n-Garrcon for cinn Pátraic in tan sin, et inghen
407] Laegaire meic Neill do mnai oca. Et do-diultsat fre Pátraic immon
408] bh-fleidh oc Raith Innbhir. Et do-rat Cilline foilti dhó, & ro marbh a
409] aen-boin do, & do-rat dó i n-airmed mine fo-ghebadh dia fhulung i tigh in righ. IS
410] ann sin at-bert Patraic fria mnai fhuine, & si oc derchainedh a meic:

    1. 411] A ben, taisigh do macan!
      412] to-taet torc mor do orcan:

      p.13


      413] is do aibhell do-taet breo,
      414] bid beo, bidh slan do macan.
    2. 415] IN t-arbur
      416] is dech do losail talman:
      417] is se Marcan mac Cillin
      418] duini bus dech d' Ibh Garrcon.


419] Fothaighis Pátraic iarum cealla & congbala imdha i Laignib, ocus for-facuib
420] bennachtain forru & for h-Uibh Cennselaig sainriudh, & for-facuibh
421] h-Uasailli i Cill h- Uasailli & Mac Tail i Cill Cuilinn, et ro oirdnestar Fiachu
422] Finn
i Sleibtib in espocoidi in cuicid. Ro mhaidh dano Failge Berraidhi
423] co muirbhfedh Pátraic du i comhraicfed fris a n-dighuil an idhail Cinn
424] Croich
, ar is eisidhe ro ba dia do Fhailgi. Ro ceilset tra a muinnter ar
425] Pátraic inni ro raidh Failghe. Laa n-ann as-bert Odhran a aru fre Pátraic:
426] ‘Ol atusa fri re cian og aruidecht duit-si, a popa, a Pátraic, nom-leic-sea
427] isin prim-shuidi inniu, & ba tusu bus ara’. Do-rine Pátraic samlaid.
428] Luid Pátraic i crich Ua Failghi iar sin. Teit Failghi cu tard fuasmadh
429] triaOdran i rict Pátraic. Nir' cian iarum co n-erbail Failghi co n-dechaid
430] a ainim a n-ithfern. Teit iar sin Demun i curp Failghe co m-bui eter
431] dainibh{folio 47vb} amal b[gap: extent: 7] Teit Pátraic iar céin mair iar sin co
432] Failghe, & ro thoiris an dorus in dunaidh i muigh, cu ro fhiafraig do aen do
433] mhoghuibh Failghi cait i m-bui Failghi. ‘Ro fhacbas-sa ina thigh’, ol in
434] mogh. ‘Raidh fris’, ol Pátraic, ‘tuidecht dom acallaim’. Teit in mogh
435] ar cenn Failghi, & ni fuair dhe isin tigh acht a cnamha lomai cen fhuil, cen
436] feoil. Tic in mogh co Patraic cu m-bron & toirrsi & at-fet dó amal do-connuic
437] Failghi. As-bert Pátraic: ‘On lo ro ghon Failge mo araid am fhiadhnuisi
438] do-chuaidh a ainim a n-ithfern isin gnim do-rinne, & do-choidh demun ina
439] corp’. Conid h-i oided Fhailghi insin.


440] Failghe Rois immorro issi a clann fil isin tir inniu, & ro bennuch
441] Pátraic, & is uadh flaithius in tire co brath.


442] LUIDH Pátraic iar sin for Bealuch n-Gabrain i tir n-Osraigi, & for- fothaig
443] cella & congbhala ann, & adubairt no bhetis oirdnidi laech & clérech dibh
444] co brath, & ni biadh furail nach coicid forru cein no beitis do reir Patraic.


445] Ceileabhrais Pátraic dhoibh iar sin, & for-facoibh martra sruithe ocu &
446] foirenn dia muntir du ita Martarthech inniu i Muigh Raighne.


447] LUIDH Pátraic iar sin i crich Mhuman do Chaisiuil na Righ. Co tarla do


p.14


448] Aenghus mac Nat Fraich ri Muman, & feruis failti fris, & nos-beir lais dia
449] thigh don dun cusin maigin i ta Leac Pátraic inniu, & creitis Aengus do Dia
450] & do Pátraic annsin, & ro baisdeth h-e & moran d' feraibh Muman maille fris.
451] IS ann sin tra tinnscnamh baithis bh-fer Muman, conadh ann as-bert
452] Patraic:
    1. 453] Muimhnigh dia nom-sáruighet
      454] um Chaisil cenn a m-baithis
      455] imghuin leo ar lar a tire
      456] beit a righi fo aithis.
    2. 457] A Caisil ro bennachus
      458] Eirinn co n-ic a h-ura:
      459] co mo dhá laimh ro ben- nachus
      460] conna bia cen maith Mumha.

461] IN tan tra ro bai Pátraic oc ben- nachad cinn Aenghusa luidh foghrain
462] na bacla trena traighidh. Iar bh-foirchinn immorro in bennachaid co n-accai
463] in crecht i cois Aenghusa. As-bert Pátraic: ‘Cidh ro m-bai nad ebris
464] frium’? ‘Atar lem’, ol Aengus, ‘rop h-e corus in creitmhe’. ‘Rat-fia a logh’
465] ol Pátraic. ‘Ni ragha do chomharba{folio 48ra} aidheadh n-gona onniu
466] cu brath acht oen-fer nama’. As-beir Pátraic co m-biad a rath i Caisil, ut dixit:
    1. 467] Eisseirgi Patraic a n-Dun,
      468] a ordan a n-Ard Macha,
      469] i telchan Chaisil cheolaig
      470] ro dheonaig trian a ratha.


471] Luidh Patraic a Muscraighi Breoghain. Laa n-ann didiu boi oc innlat
472] a lamh i n-áth ann cu torchair fiacail as a chinn isin n- áth. Luidh iar sin isin
473] telcha frisin ath anair, & do-tiaghar uadh do cuinghidh na fiaclu, et do-raitne
474] fo cétoir in fhiacail isin ath amal grein. Et Ath Fiacla ainm inn atha et Ceall
475] Fiacla
ainm na cille i farcaibh in fhiacuil. Et ro fhacuibh cethrar dia muntir
476] ann .i. Cuirche & Loscan, Caileach & Beoan.


477] Luidh iarum i tir Ua Figinti co n-derna Lonan mac Erca ri O Figeinti
478] fledh do Pátraic, & deochain Mantain do muntir Pátraic leis ica fur.
479] Do-lluidh cliar aesa dana co Patraic do cuinghidh bídh. Fuid- hius Pátraic
480] techta uadh co Lonan & co Deochain Mantain do chuinghidh neich don
481] oes dana. As-bertatar side napdis druith no bernfad a bh-fleidh ar tus


p.15


482] As-bert Pátraic na biadh na espoc o Lonan & na biad ard congbhail
483] deochain Mantain i talmain. IS ann sin do dechaid araili moethoclach,
484] Nesan a ainm, & molt & tanag & tri faiscre grotha for a mhuin do Pátraic.
485] As-bert Pátraic:
    1. 486] IN macan do-toet atuaidh
      487] is do do-berbadh in bhuaidh,
      488] cona moltan for a muin
      489] docum Cotraighi do-fuil.

490] Co nus-tuc Pátraic dona caintibh. Amal batar iarum na cainti oc ithe in
491] muilt notas-sloicc in talam fo cedair cu lotar i fudoman ith- frinn, & marait fos
492] na faiscre iarna sodh i clocha. Do-bert iarum Pátraic bennachtuin do Nesan,
493] & do-bert gradh deochain fair, & is e fil i Mungharait.


494] Luidh Pátraic iar sin i Findine fri Domnach Mor aniartuaith, telach
495] asa n-aicter in tuath fri Luimnech atuaidh, co tart bennachtain for Thuadmumain
496] ar a dhuthrachtaighi do-dechatar co n-imat innmhuis leo ar cinn Pátraic.
497] Cairthenn macc Blait,{folio 48rb} sen Clainne Tairrdealbhuigh, ro creit
498] don Choimdhid, & ro baist Pátraic i Saingil .i. sain aingil do-dechaid dia
499] acallaim annsin, & ni h-e Victor. Ní berthe dano clann do Cairthenn co sin.
500] IS ann sin rucadh Eochu Baillderg do Chairthenn. Patraic do-chruthaig
501] don phairt croa, et co rabha in ball sin in a churp do comhartha ind fherta.
502] Ni dhechaid Pátraic fesin isin tir acht at-ceth o Luimnech siar & budh
503] thuaid, & bennachais ind airet ad-connaic. Et prophetauit de sanctis qui in
504] eis fierent, nominibus et tempore quo peruenissent.


505] ‘IN t-ailen glas tiar’, ol Pátraic, ‘i m-belaibh in mhara ticfa caindeal do
506] muntir Dhe ind bus cenn athchomhairc dona tuathaib-sea, .i. Senan Innsi
507] Cathaig
’. Diagh .lx. vel .vi.xx bliadne iarum Senan mac Gerrginn meic
508] Dhubhthaig.


509] Ni dhechaid dano Pátraic dar Luachair ind Iarmhumhain. Prophetauit
510] de Brenainn mac h-ua Alte, qui nascetur .cxx. anno. Quod impletum est.


511] LUID Pátraic i Muscraighi Thiri baptisare et fundare fidem. Ibi inuenit
512] tres fratres .i. Fuirc & Muinech & Mechar, tri meic Forait meic Connla.
513] Creitidh Muinech protinus, et ro m-beir as Pátraic & ron- bennach & for-fhacuibh
514] oirdnidi laech & clerech uadh cu brath & airdrighi a thiri uadh
515] do gres.


516] Ro bhui tra .uii. m-bliadnii i Mumain, & iss ed do-rimet ind eolaig co n-derna
517] aifrenn cacha sechtmad imaire do neoch im-rulaidh i Mumain. IArsanni tra


p.16


518] ro fhothaigestar Pátraic cealla & congbhala la Mumain, & ro oirdnesdar
519] "áes gráid"aes cecha graidh, & ro ícc aes cecha tedhma, & ro thodhuisigh marbhu.
520] Ceileabhrais doibh iardain, & facbhus bennachtain forru.


521] LUIDH iar sin co h-Ele. Lotar fir Muman ina dhiaidh feib don-ucsat cach
522] dibh di alaile i n-degaid Patraic. IS ann sin do airtetar fir Mumhan, feruibh,
523] macuibh, mnaib, inhi Pátraic .i. oc Brosnachaibh, cu ro lasat mor-ghair &
524] mor-broscar ar fhailti fheghtha for Pátraic. Et is de sin ro h- ainmniged
525] Brosnachu Ele.


526] IS ann sin ro ceileabuir d' feruibh Muman, & do-bert bennacht forru: ut
527] dixit:

    1. {folio 48va}528] Beannacht De for Mumain,
      529] feruibh, macuibh, mnaibh,
      530] bennacht forsin talumh
      531] do-beir taradh dhaibh.
    2. 532] Bennacht for cech n-innmhas
      533] gignes for a m-brughaibh,
      534] cen nach foiri cobair
      535] bennacht De for Mhumain.
    3. 536] Bennacht for a m-bennu,
      537] for a leacu loma,
      538] bennacht for a n-glenna,
      539] bennacht for a n-droma.
    4. 540] Gainiumh lir foa longnibh
      541] roppat lir a tealluig,
      542] i fanuibh, i reidhibh,
      543] i sleibhibh, i m-bennib.

      Ben.


544] Luidh Pátraic for cul co Firu Rois cu ro thriall congbail in Druim Mor.
545] IS ann sin tainic in t-aingel & at-bert fris: ‘Ni sunn do-raid Dia friut airisiumh’.
546] ‘Ceist, cia h-airm’? ol Pátraic. ‘IS in Mhacha thuaidh’, ol in t-aingel.
547] Do-lluid Pátraic iar sin do Ard Pátraic fria Lughbhadh anair, & ro triall
548] congbail ann. Ticedh Patraic cech dia o Ard Pátraic, & ticedh Mochta
549] o Lughbadh aniar cu comraicdis imacallaim cech dia oc Lic Mhochta. Laa
550] n-oen ann tuc in t-aingel eipistil eatarra. Airleghuidh Pátraic h-i, & iss ed
551] bui innti:

    1. 552] Mochta craibhdech credhal
      553] bidh airm in ro gabad,
      554] Patraicc la breithir in righ
      555] h-i Macha non-anadh.


p.17


556] TEIT Pátraic iar sin don Macha la breithir in aingil co du ita Ráith Daire
557] inniu. Bui araili fer soimm airmhitnech ind inbaidh-sin a n-Airteraibh, Daire
558] a ainm. Ro ghuidh Pátraic intí Daire ar co tartadh inadh a reclesa do i
559] n-Druim Sailech, du ita Ard Macha inniu. As-bert na tibhreth in tealaig dho.
560] Do-breth immorro inad do isin glinn, du ita ind Fherta inniu. Fothaigius
561] didiu Pátraic fria re cian ann. Laa n- ann tuctha da ech Daire do ithe
562] feoir in du sin. Ro fergaiged Pátraic de sin curro marb na h-eochu fo cétoir.
563] Fergaigther Daire umma h-eochu do mharbad, & at-bert in clérech do mharbad.
564] Dos-fanic tamh & tregat opunn cu Daire, cur' bo focraibh bas dou. ‘Tocradh
565] in cleirig fo-dera sin’, ol in ben bui oca, ‘& ríaruidh fris’, or si. Do-cuas
566] iar sin do chuingidh uisqui ernaigthi for Pátraic do Daire. ‘Ni sechmaid’, ol
567] Pátraic{folio 48vb} [gap: extent: 16] ‘minbadh in ben didiu ni biad eseirgi do Daire co brath’.
568] Bennuighis Pátraic in t-uisqui, & raidhis a tabairt do Dhairi & tar na h-eochu.
569] Do-gniter amlaid, & at-racht Daire cona eochu fo cedair. Rucad didiu coiri umha
570] a n-edbairt do Patraic o Dhaire. ‘Deo gracia’, ol Pátraic. Ro fhiarfacht
571] Daire dia muintir cid as-bert an cleirech. ‘Gratiam’, or in muinter. ‘Ni
572] maith in luach deghcoiri’, ol Daire. ‘Tabhur uadh doridhisi’, ol Dáire.
573] Tucsat in coiri uadh doridhisi. ‘Deo gracias’, ol Pátraic. Indisit a munter
574] do Daire a n-as-bert Pátraic. ‘IS e cét briathar aici-siumh in graciam’, or
575] Daire, ‘.i. gratiam ica tabairt do & gratiam ica breith uadha’. Luidh Dáire
576] cona sheitig iardain do oighréir Pátraic, & ro edbairset in coiri do & in tealach
577] con-aiteach fair ria sunn dan ainm Ard Macha inniu, et Ard Soilech a ainm
578] cosin.


579] IS amlaid immorro ro thoraind Pátraic in raith, & in t-aingel reme &
580] esiumh 'na dhiaidh cona muntir & cona shruithibh, & in Bhachall Issu i l-laimh
581] Pátraic.


582] At é annso na sruithe at-cuaidh ferta Patraic .i. Colum Cille & Ultan &
583] Adhomhnan mac Tinde, & Airenan ind ecna, et Ciaran Bealaig Duin, et
584] espoc Airmedach o Clochar, et Colman Uamach, & Cruimther Collait
585] o Druim Relgech.


586] Fear fír tra in fer sin o glaine aicnid amal uasal- athair. Fir ailither
587] amal Abraham. Cennais dilgedach o cridhi amal Moysi. Sailmcetlaid
588] molbtach amal Dabid. Estudh h-ecna & eoluis amal Sholmoin. Lestar
589] toghai fri fogra firinni amal Phol n-apstal. Fer lan do rath & deolaidhecht
590] in Spirata Naim, amal Eoin. Lubhghort cain co clannaib sualach. Gesca


p.18


591] finemna co tairthigi. Tene thaeidhlech co n-gris n-gairthe & tesaigechta na
592] mac m-bethad um fhatudh & t-soillsiughadh dhesherce. Leo ar mharnirt &
593] chumachta. Colum ar chennsa & diuite. Naithir ar thuaichli & treabaire.
594] Fer maeth, cennais, umal, ailgen ria macuibh bethad: ainmin, ecennuis fria
595] macaib bais. Mogh saethair & foghnama do Christ. ri ar ordan & cumachta
596] fri cuibriuch{folio 49ra} & tuaslucud, fria soerad & dhoerad, fria bethugud
597] & marbad.


598] IArna moir-mhirbuilib-si, tra, & iar todhuscud marbh, ar n-íc dhall & clamh
599] & bacach & aosa cacha tedhma olcena, iar bh- forcetul bh-fer n-Eirenn & iar
600] m-baithius, iar fothugud cheall & mainisdrech, iar coscrad idhal & arracht &
601] ealadhan n-druidhechta, ro comfhoicsigh laithi a eitsichta inhi noebh Patraic
602] & a dhula dochum nime. Et iss ed ro triall, dul do Ard Macha ar
603] cumad ann no beth a eiseirghe. Do-riacht Victor aingel chuige, & is ed ro raidh
604] fris: ‘Eirc fortculai don bhaili as a tudhcaduis .i. don t- Sabhall, ár is ann
605] at-bela & ní a n-Ard Macha do-rat Dia duit h-eiseirghi. Th' ordan & th' oirechus,
606] do chrabudh & t' forcetul amal do-bhethea beo a n-Ard Macha. Do-gealluis do
607] Dichoin comad aigi no beth h-eiseirghi’, ol in t-aingel. Do-raidh Patraic: ‘as
608] i n-daeiri co crích dam-sa in tan nach cumngaim mo adhnacul isinn inad
609] is tol dam’. Ro raidh in t-aingel: ‘Ná bidh bron fort, a Pátraic, ár biaidh
610] h-ordan & h-oirechus a n-Ard Macha, gid a n-Dun bias h-eserghe; & do-rat Dia
611] maithiusa imdha duit. Or do-rat duit nemh do Dhichoin cona clainn. Do-rat
612] duit moirseser gacha sathairrn d' feraibh Eirenn do breith o phein docum
613] nimhe. Do-rat duit gach aen ghebhus do ymonn i l-laithi a eit- seachta conach
614] bé ind Ithfern. Do-rat duit cu m-ba tu bus breithium bratha ar feruibh Eirenn’.


615] Do-roine Patraic comairle in aingil, & ro thoiris i crich n-Ulad.


616] IN tan tra tainic uair a eitsechta Pátraic do-rat espoc Tassach corp Crist
617] do, & ro fhaidh a spirut docum nimhe isin dara bliadain .xxx. ar cét a aoisi.
618] Tancatar immorro aingil nime ar ceand anma Pátraic & rucsat leo h-e docum
619] nime gu n-anoir & airmitin moir. Et gidh mor a anoir coleic bidh mo a
620] n-dail bratha in tan ad-reset fir dhomain la forcongrai Michil archaingil. Et
621] raghait fir Eirenn a comhdail Pátraic co Dun Lethglaisi co n-dichset maroen
622] friss co Sliab Sion, baili i n-dingne{folio 49rb} Crist mes for clainn n-Adhaimh
623] isin laiti-sein: in tan, didiu, suidfes Crist for righshuidhi a mhiadamla ac meas
624] na tri muinnter .i. muinter nimi & talman & ithfirn. Et suidhfit in da esbal
625] déc imaille fris for dibh righ- shuidhibh dec oc mes for dibh trebaibh dec
626] clainni Israhel. Suidhfidh didiu Patraic in tan sin for righshuidhi a brethemhnachta


p.19


627] & midhfidh for feruibh Eirenn, ár is e Pátraic is esbal for Eirinn,
628] & is athuir forcetuil & irsi doibh, & is e bus bretheamh forru i l-lo bratha. Et
629] is maille fris ragait iar bh-fuighiull bratha in fhaireann ro com- haillset a timna
630] & a fhoircetal a n-aeintibh, a n-errnaigthi, a n- almsanuibh, a trocuire, a cennsa,
631] a n-dilghitaidh & isna timnaibh diadhaibh olcena isin bh-flaith nemhdhai.


632] Ro fhacuibh in t-aingel comhairle la Patraic amal no h-adhnachta, & is ed
633] as-bert fris: ‘Tucthar’, ar se, ‘da óc-dam dhisciri do cethrib Conaill a Finnabair
634] .i. o Clochar, & suidigter do corp a cethurraen, & cibe leth dhighset &
635] i tairiset a n-aenur bidh insin nod-adnasta’. Et do-ronad amlaid iarna
636] eitsecht. Et fri re da oidhchi dhéc.i. airet ro batur sruiti i Eirenn ica aire,
637] ni raibhi adaig i Maig Inis acht soillsi aingelacda ann. At-berat araili is co
638] cenn m-bliadne ro bui in t-soillsi ann. Conid de ita Tricha Cét na Soillsi.


639] Bui tra triall cuiblingi moiri & cata itir Ulltu & h-Ua Neill ica cosnam
640] do Ard Macha & Ulaid ica fhastud acu fein. IS ed didiu tarfas doibh uili
641] breith in cuirp do cách dibh docum a thiri, cu ro etarscar Dia fonn innus sin
642] tria rath Pátraic.


643] Arroét didiu comunn & sacarbaic o espac Tassach, & ro fhaidh a spirut
644] docum nime isin t-Sabhall.


645] Ro h-adhnacht immorro Patraic a n-Dun da Lethglas co n-anoir & co
646] n-airmhitin, co bh-fertaibh & mirbhuilib cech- laithidhi. Cidh mor, didiu, a
647] anoir colleic, bidh mo a n-dail bratha ind oentuidh apstal & descipul Íssu, ind
648] oentuidh .ix. n- gradh nimhe, i n-oentuidh dheachta & daenachta Meic De,
649] a n-aentaid na naem-trinoidi .i. Athair & Mac & Spirut Naem.


650] Ailim trocuire De ulicumhachtaigh co risium ind aentaid sin IN saecula
651] saeculorum, amen.


p.20