Electronic edition compiled by Elva Johnston
Funded by University College, Cork and
Professor Marianne McDonald via the CURIA Project.
2. Second draft.
Extent of text: 71130 words
Distributed by CELT online at University College, Cork,
Ireland.
Text ID Number: G201001
Availability [RESTRICTED]
Available with prior consent of the CELT programme for purposes of academic research and teaching only.
CELT: Corpus of Electronic Texts
All editorial introduction, translation, notes and indexes have been omitted. Editorial corrigenda (pp. 404411 and elsewhere in the edition) are integrated into the electronic edition. In general, only the text of the Book of Lismore had been retained, since variants are cited from other MSS in a non-systematic way and most are non-significant. Therefore, only significant variants are retained and these are tagged as variants. Missing text supplied by the editor is tagged.
Text has been thoroughly checked and proofread. All corrections and supplied text are tagged.
The electronic text represents the edited text. The editor's expansion of the notum for 'vero' as 'immorro' is retained throughout. Words are segmented in accordance with CELT practice.
Quotation marks are rendered q; double quotation marks are nested within single quotation marks.
Soft hyphens are silently removed. When a hyphenated word (hard or soft) crosses a page-break or line-break, the page-break and line-break are marked after the completion of the hyphenated word.
div0=the volume; div1=the individual saint's Life or religious text; paragraphs are marked div2; poems are marked for stanzas and lines. Page-breaks and line-breaks are marked, and the number of every line-break is give as lb n="nnn". Folio numbers of the manuscript as rendered in the facsimile are marked mls unit="folio" n="n".
Dates are standardized in the ISO form yyyy-mm-dd
Names of persons (given names and surnames), groups (dynasties, tribes, peoples etc.), places are tagged. Offices and titles (king, abbot, lord etc.) are tagged. Numbers and dates are tagged.
This text uses the DIV1 element to represent the Life.
Refs: LINE (<LB>)
This text uses the DIV1 element to represent the Life.
Created: By unknown authors in Irish monastic scriptoria Date range: c. 11001200, various and unknown .
Beatrix Färber (ed.)
Beatrix Färber (ed.)
Beatrix Färber (ed.)
Beatrix Färber (ed.)
Julianne Nyhan (ed.)
Peter Flynn (ed.)
Peter Flynn (Validation)
Margaret Lantry (ed.)
Margaret Lantry (ed.)
Mavis Cournane (ed.)
Elva Johnston (ed.)
Donnchadh Ó Corráin (ed.)
Elva Johnston (ed.)
Elva Johnston (ed.)
Elva Johnston (ed.)
Elva Johnston (ed.)
Elva Johnston (ed.)
3] POPULUS
qui sedebat in tenibris uidit lucem magnam
Is. 9:2, Mt. 4:16
.i. in pobul
15] Oen didiu dia taircetluib foillsigthib inni
it-fiadhar sunn tria aisneis
16] sechmadachte. Populus qui
sedebat in tenebris uidit lucem magnam
Is. 9:2, Mt. 4:16
. INIs. 9:1
.
30] Oen iarum dona ruithnibh ro eisreid grian na
firinne isin n- domun-sa, in
31] ruithen & in lasair
& in lia loghmhar & in lochrand lainderdha ro
shoillsigh
35] IS ann iarum cheleabrait lucht na h-ecailsi
lith & foraithmhet inti noem
36] Patraic, & innister ni dia fertuibh
& mhirbhuilib i ndh-ecalsaib na Cristaidi,
37] isin séssed la dec
Kl. April arai laithe mis grene isin bliadain i tam
cipinnus, in
38] margreit & in leg loghmhar isa
lithlaithe so .i. sanctus
Patricius episcopus.
39] Ad-fiadhat ind eolaig ba do Iudaidib dho iar m-bunadus, air is
follus
40] as na mirbhuilib do-rinne Dia air-sium conad
do clainn Israel dó, air
is
41] dibh ro batar Iudaidi
arcena; air in tan tucad in digal la Tit
& Vespesan
42] ro h-esreideth Iudaidi fon m-bith & tainic a
chinél bunaidh-sium Phatraic cu
43] Bretnu, & do-gabhadh
foirb leo ann, uair at-fet Patraic fein sin i
n-aroili leabur
44] dia epistlibh: Nos dispersi sumus per multas regiones terrarum
propter
45] peccata nostra eo quod Domini praecepta et mandata
eius non custodiuimus
cf. Conf. 1
.
47] Patraic didiu do Bretnaib Al Cluaide a athair, Poduig deochain a shenathair,
48] Conches ainm a mhathar, ingen
Ochmais do Frangaib{folio 42va}
&
49] siur do
Mhartan h- í, & i Nemhtor
ro ghenair, & in leac fors ro genair in tan
50] do-berar lugha n-eithig foithi do-fussim uisqui amal
bhidh oc caíneadh in
51] gu fhoircill. Madh fir immorro
in lugha tairisidh in cloch 'na h- aicnidh fein.
52] Ceit fhirt
Patraic inso & a m-broinn a mháthar do-roine .i. mac righ
53] Breatan tainic co h-airm i m-bui in ben,
co ro innail si dho & ro ghabh greim eisdi:
54] co
tuc a shetich-siumh dig neme do
Chochmais tria ét, co nus-ibh, cu ro ghab
55]
Patraic in neim ina ghlaic, &
do- righne cloich di ina laimh, conidh amhlaid sin
56] rucadh-sum. Ro morad ainm De &
Patraic de sin.
57] O ro ghenair didiu Patraic
rucadh dia bhaithius cusin mac n-dall claireinech,
58] Gornias a ainm, et ni
bui usce oca as a n-dingned in bathius, cu tard
59] sigin
na croichi do laim na nuidhin tarsin talmain cur' mebaidh topur
as;
60] & nighidh Gornias a
einech assin topur, & ro errslaic a ruscu dho;
& ro
61] erlegh in m-baithius, inti na ro
fhoghlaim litir riam. Do- rine Dia tra firt
62] treda
annsin .i. topar as in talmain & a rusca don doll
& airleghiunn uird in
63] bhaithis donti nach
faca litir riamh. Ro fothaiged immorro eclais forsin
64] topar sin in ro baistedh Patraic, ocus is
ann ita an topar oc unn altoir, &
65] techtaidh
fuath na croichi, amal it-fiadhat ind eolaig.
66] Ron-gabh dano siur a
mháthar ind altramh, áir ba
h-aimrit h-i fein.
70] Fect didiu do Phatraic a tigh
a muime a n-aimsir gheimrid
do-thoet tola
71] mor & linad usce forsin
n-árus i rabutar, cur' bhaidh in tene, cu m-batar na
72] leastra & fointreabh an tighi for snamh. Ro
chai-sium dano for a mhuime,
73] oc cuinghidh bhidh amal is bes do noidinuibh. Ni h-e sin
snim fil oruinn, ol
74] in muime. Dous-fuil didiu ní is
toisechu dhuin inas biadh do denumh
75] duit-si, áir
ni beo cidh in tene. O ra-chuala
Pátraic sin, ro cuinnig loc isin tigh
76] in bhail nach rainic in t-uisqui, & ro thum a
laimh isin n-uisqui. Na coic
77] banna
iarum do-bruinndis as a meruib batar cóic oeible teined fo cétoir.{folio 42vb}
78]
Ro las didiu in tene, & ní ro arthraigh
in t-usce iar sin. Ro m(órad) ainm De &
79] Pátraic don moir-mirbuil-sin.
80] Fecht a n-aimsir geimrid con-aitecht a
muime brosn(a)
connaidh cur'
81] tinoil lan a
urtlaig do phisibh oighridh, & tuc lais dia thig (c)o a muime.
82] Ro bad fhearr dhún, ol a muime, brosna connaid chrin do thabairt diar
83] n-gorad inas a tucuis. As-bert-som fria muime: Creit-si conad sochma do
84] Dhia cu ro lasat na pisi amal crinach. Amal ro
suidhighed forsin teinid
85] ro lassat fo cétoir
[gap: extent: 10 letters]
86] Feacht do Phatraic &
da shiair Lup(ait) (oc ingaire) caerach. Atn-aigset
87]
na h-uain cu h-(opunn, amal) ba bes
doibh, docum a (ma)ithrech d(o
ól lomma.)
88] O 't-connuic
Pátraic & a shiúr in ni-sin, ro reithset co di(an) dia terpadh. Ad-rochair
89] an ingen,
& ro ben a cenn fria cloich cur' bo comhfhocus bas
di. Luidh
90] Pátraic dia saigid
cu tard airrdhi na croichi tarsin crecht, & ba slan fo
cétair.
91] Feacht aili do Pátraic
oc na caeirib co ruc in cu allaid chaeirig uadh, cu ro
92] chairig a muime gu
mor. Luid didiu in cu arabháruch cusin maigin cétna,
93]
& in chúra imlan leis; et fa h-ingnad in ní-sin .i. aisec a
fiaclaib in con allaid
94] immon m-biadh
n-gnáhach. Morthar ainm Dé &
Pátraic de sin.
95] Feacht ann luid a mhuime-sium do bleagun a
bó. Luid-sium do ol dighi
96] leamhnachta
lé. Dasachtaighter immorro im boin isin m- buaili
.i. Demon
97] do-chuaidh innti, & do-beir a
h-adharc isin m-boin ba nesa dhi & nos-marbhann.
98] Ro marbh dono .v. bú ba dech isinn
indis, & luidh iar sin isin n-dithreibh.
99] Teid
iarum an noem .i. Sucait,
tre comairle in Spirta Noeim docum na .v.
100] m-bo, & dos-fuisigh iat a b-bas. Bennachais in m-boin
n- dasachtaig ucut, & ba
101] cennuis iar sin amal
chaeirig.
102] Bui dal
mhor la Breatnu. Luidh-sium don dail-sin la aidi & laa muime.
103] Tecmaing tra co
n-erbailt a aite isin dail-sin. Ro shochtsat na h-uili dhe sin,
104] & ro chiset a comnesomh, & ro chí a
com- mam, & adubairt: A gill(i),
cidh
105] umar' leicis h-imarchoirthidh do ec? Luid iar sin
Patraic docum a aidi &
106] do-rad a
lama ima brag(ait){folio 42vb}
& at-bert fris: Eirigh co n-dighsium
107] asso. At-raigh fo cétoir la breithir
Patraic & ruc for a muin dia thig
inní Patraic.
108] Feacht n-aill do-bertis meic beca in phuirt
mil dia maitribh as na miltenaibh.
109] Co n-debairt a muime
fris- sium: Ni thabraisi mil dam-sa, a meic,
110] amal
do-bearuit meic in baili dia maithribh. Teit-sium iarumh docum in
111] uisqui, & leastar lais, & senais an
t-uisqui cur' bo mil, & co n-dernta cretre
112] don
mhil-sin, & no ic(ad c)ech teidm.
113] Feacht ann at-bat(h lena)m
alaile bannscaile no cungnadh la muime
114] Patraic ic bleagun a bo. As-bert iarum
muime Patraic:
Tuc lat do mac
115] inniu isin n-innis feib no berthea
cech dia. Do-ghní samlaid. A m-batar
116] iarum na
mna oc on bleagun, & in mac marbh for lar na buaile,
do-breath
117] a mhuime
leamlacht do Patraic & is-bert fris:
Gairm cucatt in mac aile
118] co n-eisbhiudh comaidh
friut. Táre, a naidhiu, oul se, ille!
At-racht fo cedair
119] in mac a bas la togairm
Patraic co n- eisbetar commaid iarum. Ro
morad
120] ainm De &
Pátraic de sin.
121] Feacht aili do-chuaidh rechtaire in righ da fhuacra for
Patraic & for a
122] muime co n-dighsitis do glanad th(e)allaig in righ-thigi i n-Al Cluaide. Teit
123] iarum
Pátraic & a muime, co tainic in t-aingeal co Pátraic, co
n- debairt fris:
124] Guidh in
Coimdhi, & ni ba h- eicin duit ind obar-sin cu
brath. Glanais in
125] t-aingel
in teallach iar sin, & at-beir ce no loiscthea a bh-fil do
chonnudh i
126] m-Bretnaib
isin tealluch ni bheth luaithne arnabharach ann, &
comuillter fos sin.
127] Feacht aile didiu do-luidh rechtuiri in righ do chuinghidh chisa grotha
128] & imme co muime
Patraic, & ní raibhi aici
ní do- berad ind isin gaimredh.
129] IS and sin
do-righne Pátraic gruth & imm don
t-snechta co rugad don righ,
130] & o ro taisilbhadh don righ
(r)o soadh a n-aicned snechta doridisi. Ro (m)aithedh
131] iar sin do
Phatraic on righ in
cis-sin.
132] Becc tra de mhor annso do mac-fertuibh inni
noem Pátraic.
133] IS h-e tra tuirthiudh toid- hechta
Pátraic docum n-Eirenn. Batar .iiii.
134] meic
rig Bretan for
longius. Rancatar{folio 43rb}
cu n-dernsat orcuin i nn-
135] Urmarc Leathu, & do-recmaing lucht do Bretnaib Al Cluaidhi for
turus
143] Bai tra do dhichracht in fhoghnuma i m-bai
Pátraic co toimniudh cechae
144] dona cetheora muinteruib dia
bh-foghnad cumad do a oenar foighneth, et
145] bai gidh in anmcairdine ele fair-sium .i. cét slectain matan & cét fescor &
146] oen-proind on trath co araili.
147] Batar didiu .iiii.
h-anmanna fair .i. Sucait a ainm o thuistidhibh:
148] Cothraighi dia m- bui ic foghnum do
cheathrar: Magonius oc
German:
149] Patricius .i. athair na caitherdha, a ainm la Selistinus .i. comarba Petuir
150] O 't-connuic Míliuc
gur' bo mogh irisiuch, ro cennuigh on triur aili cu
151] fognadh dó a oenar,
& ro fhoghain fo bes na n-Ebraidhi fria re .iiii.
152] m-bliadne, uair ba deithber
dhó iar n-aili genealaig; et iss ed ro
h-erbadh do,
153] ingaire muc; & ro cesair
mór n-imned i n-ditribh Slébi
Mis, amail it-fet fein
154] i liubar a eipistlech.
155] IS lia tra tuiriumh & aisneis a
n-do-roine Dia air-sium isin ditribh.
156] IS ann sin
don-athuiged-som Victor aingel & no fhorchanad im ord
n-ernaigthi.
157] Tictís dono chuici-sium meic
& ingena
Milcon cona cnamat do, & nos-forchanadh
158]
im chrabud cristaidi do reir forcetuil in aingil.
159] IS inn inbaidh-sin it-connaic
Miliuc fís .i. Cothraighi do thuidhecht cuca,
160] & lasair theined as a ghion, cu ro lái-seom
uadh in teinid na ro loiscedh, &
161] ro loiscc a
meic & a ingina comdar
luaithred, & ro h-esreided a luaith fo Eirinn.
162] Ruc iarum
Cotraigi breith{folio 43va}
forsin n-aisling, & at-bert ba h-e tene in
163] raith diadha asa coimlaifed uad-sum iardain co
Miliuc, & ni creitfedh do.
164] No
loiscfed immorro pectha a mac & a ingen, & no creitfitis, &
bidh irdraicc
165] a n-ainm fo Eirinn.
166] I n-araili aidchi
didiu isin du sin ro- cuala guth in aingil, & at-bert fris
167] i fis: Bene, serue Dei, ieiunas et
oras, et cito exiturus eris ad patriam
tuam
181] O ro bui Pátraic isin
dithrub at- cuala guth in aingil ica
radh: IS fuiridhe
182] didiu in long co n-dighi-sa innti
cusin n-Eatail do fhogluim na screptra
noime.
183] IS ed ro raidh
Pátraic frisin aingel: In duine dia bh-foghnaim-si fria re
.uii.
184] m-bliadne ni fharcabh-sa h-e
cen a airle dam. IS-pert didiu in t-aingel: Eirc-si
185] co
bh-fesair. Do-roine Pátraic amlaid
sin. As-bert Miliuc na comarleicfeadh
186] muna thardad tallann oir dia chinn. IS tualang Dia
cidh eadh on, ol
187] Pátraic. Do-riacht
Pátraic isin dítreibh &
at-cuaidh don aingel briathra
188] Milcon. At-bert in t-aingel fris du i tat Foillichta in
Aingil: Coimhet-sa
189] amarach araili torc ic
claidhi in talman, & do- cuirfea bruth oir dhuit ass,
&
190] tabhuir ar do shaeire. Ro comailled
amlaid & ro leicedh{folio 43vb}
Sucait
191] do imthecht soer iar
sin. Aithrech immorro la Milcoin deonugud dia
192]
mhogad imthecht,
& fuid- hius a muinntir 'na dhegaid dia thabairt for
culai;
193] sech ni tharra-sum Patraic
& ni tharraid in t-or ar n-impod.
194] Luid didiu Patraic i crich
h-Ua Neill for aighidhecht co Sein Chianan.
195] Is h-e ro fheall
fair. Rod-rir ar chaire n-umai. Suidhighidh a coiri for fraighidh
196]
a theghduisi co ro lensat a lamha don choire iar
sin. Luidh a ben dia chabair.
197] Ro leansat a lamha-sidhe don coire. Luidh in mhuinnter uili
cusin coiri, &
198] ro leansat a lamha uili don
coiri, & ro lean in coiri don froigid. IS annsin
199] ro raidhset: Is mogh righ mhor-chumhachtaig ro rensam. Gairmter duin
200]
doridisi. Do-lluidh Pátraic
iar sin cuca, & do-lleic a l-lamha dhoibh trena
201] n-aitrighi, & ro laiset in coire for culai.
202] Luid Pátraic iar sin
la Gulla for muir &
dus-fobair ainbhthine moir.
203] Ro
ghuidh Pátraic a Dhia leo &
ba raeithinach in muir. IAr n-gabail tiri
204] dóib do bhatar tredenus i nd-oine iar scithlim a l-
loin. Guidhset
Pátraic iarum
205] im cuinghidh
bídh doibh co Dia. IAr sin do-rat Dia dhoibh muic n-uir
211] Do-luidh didiu tar Muir
n-Icht i n- airrterdeiscirt na h-Etailli docum Germain
212]
.i. sai-eascop na h-Eorpa uili in tan-sin, cu ro legh in
canoin n- eclusdai lais.
213] DO-LUIDH co Martan iar sin cu
Torinis, cu tart berrad manaig fair.
214] .XXX. bliadne didiu a
aoes in tan ro- siacht gu German, xxx. bliadne oc
215] foghlaim oca iarum,
& xl. bliadne ic proicept a n-Eirinn.
216] Ro fhaidh German iar sin
inhí Patraic do Roimh
do airidin graidh
217] espoic
fair, & senoir sruith lais .i. Egedius prespiter, dia theastugud fiadh
218]
Romanchu.
219] Luidh iarum for muir, nonbur a lin, co rala an innsi cu n-fhaca in tech
nua{folio 44ra}
220]
& lanamain ann; & at-bert frisin
oclach bui isin tigh, cia fot ro batar
221]
annsin. O aimsir Íssu, ar
se, & is e ron-bennach conar tegduis, & bemait
222]
amlaid co brath, et timarnai Dia
duit- si, ol in t-oclach, dul do proicept i tír
223]
n-Gaeidel, et
for- fhacaibh Íssu bhacaill lindi dia
tabhairt duit- si. Do-breat
224] iarum
Patraic bachaill
Íssu leis, & do-luidh co
Germán for cula. (As)- pert
225] Victor fris. Timarnai Dia doit-si
du(l do) proicept i tir Ghoidel. Dia
226] cloisinn dam, ol Pátraic, [gap: extent: 4]ad dó no
raguinn. Tair-si, ol
227] Victor, dia acallaim- seom i
Sliab Herimon.
228] LUID Pátraic iar sin,
& ron- ecain fri Dia dúrcraidhitaid na n- Gaoidel.
229] As-p(er)t Dia: Biat-sa, ol se, oc furtacht
duid.
230] LUID iarum Pátraic do
Roim co ro-et gradh esbuic o comarba
Petair .i.
231] Selestinus .xl.ú. o Phetur. IS e ro
fhaidh Palladiam espuc docum n-Eirenn,
232] acht ni ro gabhsat
Gaeidil a
proicept-side, ár ni dó ro cinn Dia a
comhshódh,
233] acht is do
Patraic. Luidh iarum Palladius for cula co n-erbailt
a m-Bretnaib.
234] Luidhset a caeimthechtaidhi co Roim.
235] IN tan luidh Pátraic
fo gradh n-espuic is ann do-breth in
t-ainm is Patricius
236] fair. Do-radad grad for Pátraic
iar sin o German & o
Shelistinus &
237] ó
Mhatha o righ
Romhan. IN tan tra ro bas occ tabuirt graid espuic fair
238] ro freacairset na
teora classai .i. class muinteri nime
& class na Romanach
&
239] class macraidhi Cailli
Fochlaid. Et is ed ro cansad uile:
Ibernienses omnes
cf Conf. 71
. Ro fhaidh didiu comarba Petair inhí Pátraic do proicept
242] A m-bai Pátraic for
muir ic ascnamh docum n-Eirenn co
n-acai an clamh
243] forsin carraic oc cuinchidh inaidh ar
Dia isin curach. IS ann sin rola Pátraic
244] a leic isin muir resin clam, acht in tan do-rochtatar Eirinn fuaratar in lec
245] ara
cind isin purt.
246] Luidh iarum Pátraic
co n-geibh Innber De i Crich Cualunn, & nibdar
247] failtigh na h-iascaire fris. IS
ann sin do-rad-sum breithir forsin n-innbhir
248] cu
nach biadh torad ann cu brath. Et is e
thainic a n-agaid Patraic
.i. Sínell
249] mac
Finnchada. Is h-e cedna fer do-chreid{folio 44rb}
do Dhia & do Pátraic.
250] Et facbhuidh bennachtuin fair &
for a shil.
251] .XL. bliadne on
ló tainic Pátraic a n-Eirinn co la a etseachtai.
252] Fo-cerd a luing iar sin sech Eirinn soir co h-Inis
Pátraic. Luid i tír.
253] Aroet araili fer for áighidecht i suide & creitis
dó. Luidh Pátraic cum
254] a
luingi d' acallam Laeghairi co Temhraig. Ro imir as-sidhe co h-Innber na
255] m-Barc, &
do-gní aoighidhecht a tigh
fhir mhaith annsin. Sescnech a ainm.
256] Pritchaid Pátraic breithir n-De
dhó, & creidid do Dia & do
Pátraic. Baister
257] h-e iarum. Bai
mac bec aigi. Ro toltnaigh-sidhe do Patraic
& ro char gu mor
258] intí
Pátraic. Gabhuis in mac cos
Pátraic 'na ucht, & ní r'
aemh codlud le
259] a máthair na a athair in aidhchi
sin, acht ba toirrsech & no chaifedh muna
260] leicthi i fochair Pátraic h-e. Ar
madain immorro, in tan do-chuaidh Pátraic
do
261] imthecht fora set, tucad a carpat cuice. Cuiris
Pátraic a chois isin carbat.
262] Iadhaidh in mac bec a dhi laimh im chois
Pátraic, & is ed ro raid:
Rom-leicid
263] aroen fria
Pátraic, ár is e
Pátraic m' athair dileas. Do-raidh
Patraic: Baistter
264] in mac
& do-berur isin carbut. Co n-ebert
Pátraic iardain: Bidh comarba
265] dam-sa in mac-sin. Et do-breth Pátraic ainm
fair, Benignus
.i. Benén.
266] Teit iar sin a coeimthecht
Pátraic co Ferta bh-Fer bh-Feic
i Muig Breg
267] adaig chasc. IS annsin ro celeabair
Pátraic ord na casc, & adaiter
tene
268] cosecartha acu do oifreann. Ba h-i sin aidhchi fhele Laeghuiri meic
Neill,
269] ár ro gnithea la
Laeguiri feil a gene do gres gacha bliadne i Temraig Breg, &
270] ni
lamhtha la Laeguiri tene d' fatudh in Erinn resiu no h-aduighthea tene
271] lais-sium i Temraig.
272] IS annsin ro mhallach
Pátraic Innber
n-Domnann & Innber n-De,
&
273] ro bennach Innber
m-Boinne ar fuair iasc ann.
274] LUIDH iar sin co h-Innber
Slainghe cu ro fholuigh a lunga isin du-sin.
cf. 1 Kings 13:4
et cetera. IAr sin sochtais in cu & ni ro urchoidig doibh.
287] Feacht do Pátraic
isin t-Sabull oc oifreann. Luidh araili
drai sech in
288] eaclais. Fo-cerd
a eachlaisc dar senistir na h-ecailsi isin coileach. Sluicid
289] in talam in drai fo
cétoir.
290] LUID Pátraic do
proicept do Miliuc mac h-ui
Bhuáin, & ór
lais ar gabail
291] in chreidme uadh, áir ro-fhidir
cur' bhó sanntach um crudh
& um ór h-e
292] do sunnraid. O 't-cuala
Miliuc Pátraic do
techt cuigi nir' bo failid dhe, ar ba
293] meabhul lais
creidium dia mogh & dia fhogantaidh. IS i didiu comairli
294] ro aslag Demon fair .i. tene do tabairt fair ina thigh
bodein, cu ro loisced ann
295] & co n-dechaid
dochum n-ithfirn. Ro foillsiged do
Pátraic inní-sin, & is ed
296]
ro raidh: Ní bia rí na righdamhna uadh, & is ac foghnum dhaine ele
bias
297] a shil & a seimeth do gres, & ni
tharga a ainim a h-ifirn cu bráth na iar m-brath.
298] IS i sin aimser do-rala ri feochair for Eirinn .i. Laeghaire
mac Neill.
299] IS ann didiu bai a shosad
& a greim rigda i Temraig. Teora bliadni re
300] tuidhecht do
Pátraic i nn-Eirinn ro terchansat na druidhi a taidhecht
301]
.i. Luccatmhael &
Luccra. Et is ed ro raidhset:
- 302] Ticcfat tailcinn tar muir meirceann,
303] a m-bruit .i. a cocaill oifrind toillceann,
304] a crainn .i. a m-bachla croimcenn,
305] a miasa .i. a n-altoire a n-airrther a tigi,
306] friscerat uile amen.
307] IAr sin is-pert
Pátraic ria Dichoin:
Eirg uaim, ar se, co Laegairi mac
308] Neill co n-ebre mo aithiusc fris, cu rabh
flaith & eclais isin tir. Dia n-deochus-sa
322] O ro comfocsig so(llumun)
na casc ro midir Pátraic nach raibhi
baili in bu(d)
323] cora dhoib
ard-shollumun na bliadne do cheileabrad ina i Muig Bregh baile i m-bui
324] cenn
druidechta & idlachta na h-Eirenn , & i n-ard-dingna na
h-Eirenn .i. i Tem(raig).
325] Ro cheleabair do Dhichoin,
& do-rad a luing for muir, & luidh co h-Indber
326] Colptha & co
Ferta b-Fer b-Feic for tir, & saidhidh a
phubull ann, & ro bean(ad)
327] in tene chascda coisecarta lais. Ba h-i (sin) aimser no ceileabraitis na gennte
328] in t-sol(lomun)-sin, & ba geis
do righ Temhra tene d' fatud re
teinid na Temrach
329] in
adaig-sin. Ni fhidir didiu
Pátraic (in) geis-sin,
& cia ro-fesadh ni tairmiscfed.
330] A( m-b)atar ann lucht na Temhra co bh-facatar in ten(id) ro
atta Pátraic, air
331] ro soillsigh
Mag m-Breg uile. Ro raidh in ri didiu: Is coll cana & gesi dham sud,
332]
& finnta dhun cia do-rine in tene u(t). At-ciam in tene, bhar na druidhe &
333] ra-fhetam(ar) in aidhche a
n-dernad h-i acht mina didbhuig(ther re)
maduin ni
334] baithfiter co brath. Ro gab f(erg) in ri iar sin,
& ro h-innled a carpat do, & do-dech(aid)
335] co Ferta b-Fer bh-Feic. Do
raidset na d(ruid)
fria Laeghaire: Na h-eirc-si
336] cusna
fira ucu(t) air do-ragat-som
cucat. Do-deochaid didiu Pátraic cu
h-airm i m- bui Laeghaire. At-bert
Laeghaire. [gap: chasm in MS/extent: 2 folia]
337] Luidh iarum Pátraic
co Sith n-Aeda (et ro )bennach
Conall
338] &
Fergus a mac. IS annsin do [gap: extent: 6 letters] ar a lamha for cenn an meic. Ingnad
339] la
Conoll inni-sin. As-bert
Pátraic:
- 340] Gignidh macan dia fine,
341] bidh sai, bidh faidh, bidh file,
342] inmhain lespaire glan glé,
343] nat ebera imarbhe.
344] Colomb Cille mac
Feilimthe insin.
345] Ro bennuch Pátraic
didiu Conull mac Neill
& a cenel, & for-fácuibh
346] bennacht
for a n-dáinibh & for a n- innberuibh &
for a ceallaib.
347] LUIDH Pátraic i Tir n-Eogain & as-bert fria muntir
Fomnid nach
348] for-tair in leo
uathmhar .i. Eogan mac
Neill. IM-atarraidh doib frisin set .i.
349] Muiredach mac Eogain
ro bui i tosach luirc na n-occ, Sechnall immorro
do-bhui
350] i n-dereth luirc na clérech. IS ann as-bert
Sechnall fria
Muiredach. Rat-fia
351] a logh leam da
creidi h-athair do Dhia. Cia
logh? ol se. Righi uait, ol
352]
Secnall. Do-ghena amh, ol
Muiredach. A
bh-Fidh Mhor is ann con-rainicc
353] Muiredach &
Eogan fria Pátraic. Ro
creit didiu Eoghan do Dia & do
354] Pátraic. Damadh a tigh no creit-
tea, ol Pátraic, do-ticfatis geill
Eirenn
355] dod tigh. Uair
nach edh, ni ticfat co tisat tria nert airm.
356] LUID Pátraic cu h-Oiliuch na Righ cu ro bennuch (in dún,) & for-facuibh
357] a
licc ann, & ro tarrngair righi
& ordan re h-edh for Eirinn a h-Ailech, & do-rat
358] beannachtain
gaiscidh for Eogan, & at-bert
Pátraic:
- 359] Mu bheannacht for na tuatha
360] do-biur o Bealach Ratha,
361] ocus for Cinel Eogain
362] deoraidh co laithi m-bratha.- 363] Cein bes macha fo toruibh
364] beit a catha for feruibh,
365] cenn sluag bh-fer bh-Fail dia maigin,
366] saigidh daibh for cech tealaigh.
367] LUIDH Pátraic iar sin
a n-Dail Araidhi cu da macuibh
déc Caelbaidh,
368] & do-rat beannachtain foraib acht
Sarán a oenar, & do-rat
mallachtain fair sein
369] cu nach gabhtha righi uadh cu brath.
370] Luidh Pátraic i n-Dail Araidhi cu ro baist espac Olcán fil in airrter
371] Maigi Cobhai, & cu ro legh
Mac Nisse Conaire a
shalma lais.
372] Luidh Pátraic co
h- Eochaig mac Muiredaigh, co
righ Ulad, dia m-bui
oc
373] damnad{folio 47rb}
& oc pianad da naemh- ogh ro edbradair a n-oighi do Dhia,
374] ica (timt)urgud i l-lanamhnus & i n-adhrad idhal. Ro
ghuidh Pátraic itghi leo arna
375] ro phiandais, occus ni etas. Do-rat didiu
Cairill mac Muiredaigh .i. brathair
376] in rig, impidi la
Pátraic, & ni ro aemh in ri fair. At-bert
Pátraic fria h-Eochaig:
377]
Ni bhiat righ nait rigdamna uait co brath ocus a n-oidhidh fort bhudhein.
378] Do
brathair immorro
.i. Cairill bhidh ri
é budhein & beit righa uaidh
&
381] Luidh didiu seitig in
righ & slechtais fo chosaib
Pátraic. Do-rat
Pátraic
382] bennacht dí,
& ro bennaig in gein bui ina broinn, conud h-e
Domhanghart mac
383] Eochach insin. IS e for-facaibh
Pátraic ina churp fesin i Sleibh Slanga &
384] bíaid
ann co brath. Uair is h-e sin in sechtmad
fer for-facuibh Pátraic
385] ana
bhethaid oc coimet h-Eirenn.
386] Luidh Pátraic iar sin
a Dail Araidhi tar Fertais Tuama co
h-Uaibh Tuirtre.
387] Do-dechaid iar
sin a n-Uaibh Meith Tire. IS ann tallsatar
triar do Uaibh
388] Meith in dara boc no bidh oc
tabhairt usci do Pátraic, &
do-dechatar do luighi
389] eithich do
Pátraic cu ro mheichleastar in bocc fesin a
bragait in tres fear dos-tall.
390] Mo de broth, ol Pátraic,
aisneidhidh in boc fes(in) a bhaile ar'
h-ithed.
391] Et o aniu cu brath,
ol Pátraic, leanat buic fort claind
& chenel, & is ed on
392] comalltur
fos.
393] LUID Patraic co Firu Rois iar sin. IS ann sin ro soe i clochu na
faiscre
394] grotha cosin nemh. Et ro
baithtea isin ath uile laich ro mhidhatar orcain
395] Patraic.
396] LUIDH Patraic iarum tar Magh m-Breg i crich Laigh(en) co Dun Nais.
397]
Ata lathrach pupla Pátraic i
fhaighthi fria sligid anair, et ita tipra fria
dun
398]
atuaidh du in ro baisd Patraic
da mac Dunlaing
.i. Ailill & Illann
& di ingin
399]
A recent hand has made Aill into Ailbi
Ailill .i. Mugain & Fedhelm ro i(d)ber(tatar){folio 47va} a n-oighi do Dhia, &
406] Dricriu didiu is e ba ri O n-Garrcon for cinn
Pátraic in tan sin, et
inghen
407] Laegaire meic Neill do
mnai oca. Et do-diultsat
fre Pátraic immon
408] bh-fleidh oc Raith
Innbhir. Et do-rat Cilline
foilti dhó, & ro marbh a
409] aen-boin do,
& do-rat dó i n-airmed
mine fo-ghebadh dia fhulung i tigh in righ. IS
410] ann sin at-bert
Patraic fria mnai
fhuine, & si oc derchainedh a meic:
- 411] A ben, taisigh do macan!
412] to-taet torc mor do orcan:
413] is do aibhell do-taet breo,
414] bid beo, bidh slan do macan.- 415] IN t-arbur
416] is dech do losail talman:
417] is se Marcan mac Cillin
418] duini bus dech d' Ibh Garrcon.
419] Fothaighis Pátraic
iarum cealla & congbala imdha i Laignib, ocus for-facuib
420] bennachtain forru & for h-Uibh
Cennselaig sainriudh, & for-facuibh
421] h-Uasailli i Cill h-
Uasailli & Mac Tail i Cill Cuilinn, et ro oirdnestar
Fiachu
422] Finn i Sleibtib in espocoidi in cuicid. Ro mhaidh dano
Failge Berraidhi
423] co muirbhfedh
Pátraic du i comhraicfed fris a n-dighuil
an idhail Cinn
424] Croich, ar is eisidhe ro
ba dia do Fhailgi. Ro ceilset tra a muinnter ar
425]
Pátraic inni ro raidh
Failghe. Laa n-ann as-bert
Odhran a aru fre
Pátraic:
426] Ol atusa fri re
cian og aruidecht duit-si, a popa, a
Pátraic, nom-leic-sea
427] isin
prim-shuidi inniu, & ba tusu bus ara. Do-rine
Pátraic samlaid.
428] Luid
Pátraic i crich Ua Failghi iar sin. Teit
Failghi cu tard fuasmadh
429] triaOdran i rict Pátraic. Nir' cian
iarum co n-erbail Failghi co n-dechaid
430] a ainim a n-ithfern. Teit iar sin Demun i curp
Failghe co m-bui eter
431] dainibh{folio 47vb}
amal b[gap: extent: 7] Teit Pátraic iar
céin mair iar sin co
432] Failghe,
& ro thoiris an dorus in dunaidh i muigh, cu ro fhiafraig
do aen do
433] mhoghuibh
Failghi cait i m-bui
Failghi. Ro fhacbas-sa ina thigh, ol in
434] mogh. Raidh fris, ol
Pátraic, tuidecht dom
acallaim. Teit in mogh
435] ar cenn Failghi, & ni fuair dhe
isin tigh acht a cnamha lomai cen fhuil, cen
436] feoil. Tic
in mogh co Patraic cu
m-bron & toirrsi & at-fet dó amal do-connuic
437]
Failghi. As-bert
Pátraic: On lo ro ghon
Failge mo araid am
fhiadhnuisi
438] do-chuaidh a ainim a n-ithfern isin gnim
do-rinne, & do-choidh demun ina
439] corp. Conid h-i oided
Fhailghi insin.
440] Failghe Rois immorro issi a
clann fil isin tir inniu, & ro bennuch
441] Pátraic, & is uadh
flaithius in tire co brath.
442] LUIDH Pátraic iar sin
for Bealuch n-Gabrain i tir n-Osraigi, & for- fothaig
443] cella & congbhala ann, & adubairt no
bhetis oirdnidi laech & clérech dibh
444] co brath,
& ni biadh furail nach coicid forru cein no beitis do
reir Patraic.
445] Ceileabhrais
Pátraic dhoibh iar sin, &
for-facoibh martra sruithe ocu &
446] foirenn dia
muntir du ita Martarthech
inniu i Muigh Raighne.
447] LUIDH Pátraic iar sin
i crich Mhuman do Chaisiuil na Righ. Co tarla do
- 453] Muimhnigh dia nom-sáruighet
454] um Chaisil cenn a m-baithis
455] imghuin leo ar lar a tire
456] beit a righi fo aithis.- 457] A Caisil ro bennachus
458] Eirinn co n-ic a h-ura:
459] co mo dhá laimh ro ben- nachus
460] conna bia cen maith Mumha.
- 467] Eisseirgi Patraic a n-Dun,
468] a ordan a n-Ard Macha,
469] i telchan Chaisil cheolaig
470] ro dheonaig trian a ratha.
471] Luidh Patraic a Muscraighi
Breoghain. Laa n-ann didiu boi oc innlat
472] a lamh i
n-áth ann cu torchair fiacail as a chinn isin n-
áth. Luidh iar sin isin
473] telcha frisin ath anair,
& do-tiaghar uadh do cuinghidh na fiaclu, et do-raitne
474] fo cétoir in
fhiacail isin ath amal grein. Et Ath Fiacla ainm inn atha et Ceall
475] Fiacla ainm na cille i farcaibh
in fhiacuil. Et ro fhacuibh cethrar dia muntir
476] ann
.i. Cuirche & Loscan,
Caileach & Beoan.
477] Luidh iarum i tir Ua
Figinti co n-derna Lonan mac
Erca ri O Figeinti
478] fledh do Pátraic,
& deochain Mantain
do muntir Pátraic leis ica fur.
479] Do-lluidh cliar aesa
dana co Patraic do cuinghidh
bídh. Fuid- hius Pátraic
480] techta uadh co Lonan & co Deochain Mantain do chuinghidh
neich don
481] oes dana. As-bertatar side napdis druith no bernfad a bh-fleidh ar tus
- 486] IN macan do-toet atuaidh
487] is do do-berbadh in bhuaidh,
488] cona moltan for a muin
489] docum Cotraighi do-fuil.
494] Luidh Pátraic iar sin
i Findine fri Domnach Mor
aniartuaith, telach
495] asa n-aicter in tuath fri Luimnech atuaidh, co tart bennachtain for Thuadmumain
496] ar a dhuthrachtaighi
do-dechatar co n-imat innmhuis leo ar cinn
Pátraic.
497] Cairthenn macc Blait,{folio 48rb}
sen Clainne
Tairrdealbhuigh, ro creit
498] don Choimdhid, &
ro baist Pátraic i Saingil
.i. sain aingil do-dechaid dia
499] acallaim annsin, & ni h-e Victor. Ní berthe dano
clann do Cairthenn co sin.
500] IS ann sin
rucadh Eochu Baillderg do
Chairthenn. Patraic
do-chruthaig
501] don phairt croa, et co
rabha in ball sin in a churp do comhartha ind fherta.
502] Ni
dhechaid Pátraic fesin isin tir acht
at-ceth o Luimnech siar & budh
503] thuaid, & bennachais ind airet ad-connaic. Et prophetauit de sanctis qui in
504]
eis fierent, nominibus et
tempore quo peruenissent.
505] IN t-ailen glas tiar, ol
Pátraic, i m-belaibh in mhara ticfa
caindeal do
506] muntir Dhe ind bus cenn athchomhairc
dona tuathaib-sea, .i. Senan Innsi
507] Cathaig. Diagh
.lx. vel .vi.xx bliadne iarum Senan mac
Gerrginn meic
508] Dhubhthaig.
509] Ni dhechaid dano
Pátraic dar Luachair ind Iarmhumhain. Prophetauit
510] de Brenainn mac
h-ua Alte, qui
nascetur .cxx. anno. Quod
impletum est.
511] LUID Pátraic i Muscraighi Thiri
baptisare et fundare fidem. Ibi inuenit
512] tres fratres .i. Fuirc
& Muinech &
Mechar, tri meic
Forait meic Connla.
513] Creitidh Muinech protinus,
et ro m-beir as Pátraic &
ron- bennach & for-fhacuibh
514] oirdnidi laech
& clerech uadh cu brath
& airdrighi a thiri uadh
515]
do gres.
516] Ro bhui tra .uii.
m-bliadnii i Mumain, & iss ed
do-rimet ind eolaig co n-derna
517] aifrenn cacha sechtmad imaire do neoch im-rulaidh i Mumain. IArsanni tra
521] LUIDH iar sin co h-Ele. Lotar fir Muman
ina dhiaidh feib don-ucsat cach
522] dibh di alaile i n-degaid Patraic. IS
ann sin do airtetar fir Mumhan, feruibh,
523] macuibh, mnaib, inhi Pátraic .i. oc
Brosnachaibh, cu ro lasat mor-ghair &
524] mor-broscar ar fhailti fheghtha for
Pátraic. Et is de sin
ro h- ainmniged
525] Brosnachu Ele.
526] IS ann sin ro ceileabuir d' feruibh Muman, & do-bert bennacht
forru: ut
527] dixit:
- {folio 48va}528] Beannacht De for Mumain,
529] feruibh, macuibh, mnaibh,
530] bennacht forsin talumh
531] do-beir taradh dhaibh.- 532] Bennacht for cech n-innmhas
533] gignes for a m-brughaibh,
534] cen nach foiri cobair
535] bennacht De for Mhumain.- 536] Bennacht for a m-bennu,
537] for a leacu loma,
538] bennacht for a n-glenna,
539] bennacht for a n-droma.- 540] Gainiumh lir foa longnibh
541] roppat lir a tealluig,
542] i fanuibh, i reidhibh,
543] i sleibhibh, i m-bennib.Ben.
544] Luidh Pátraic for
cul co Firu Rois cu ro thriall congbail in
Druim Mor.
545] IS ann sin tainic in t-aingel & at-bert fris: Ni sunn
do-raid Dia friut airisiumh.
546] Ceist, cia
h-airm? ol Pátraic. IS in
Mhacha thuaidh, ol in t-aingel.
547] Do-lluid
Pátraic iar sin do Ard
Pátraic fria Lughbhadh anair, & ro triall
548] congbail ann. Ticedh Patraic cech dia o
Ard Pátraic, & ticedh
Mochta
549] o Lughbadh aniar cu comraicdis imacallaim cech
dia oc Lic Mhochta. Laa
550] n-oen ann tuc in
t-aingel eipistil
eatarra. Airleghuidh Pátraic h-i,
& iss ed
551] bui innti:
- 552] Mochta craibhdech credhal
553] bidh airm in ro gabad,
554] Patraicc la breithir in righ
555] h-i Macha non-anadh.
556] TEIT
Pátraic iar sin don Macha la
breithir in aingil co du ita Ráith Daire
557] inniu. Bui araili
fer soimm airmhitnech ind inbaidh-sin a n-Airteraibh, Daire
558] a ainm. Ro ghuidh Pátraic
intí Daire ar co tartadh inadh a reclesa do i
559]
n-Druim Sailech, du ita Ard Macha inniu. As-bert
na tibhreth in tealaig dho.
560] Do-breth immorro inad
do isin glinn, du ita ind Fherta
inniu. Fothaigius
561] didiu
Pátraic fria re cian ann. Laa n- ann tuctha
da ech Daire do ithe
562] feoir in du sin. Ro
fergaiged Pátraic de sin curro marb na h-eochu fo cétoir.
563] Fergaigther
Daire umma h-eochu do mharbad, &
at-bert in clérech do mharbad.
564]
Dos-fanic tamh & tregat opunn cu Daire, cur'
bo focraibh bas dou. Tocradh
565] in cleirig fo-dera sin, ol in ben bui oca, & ríaruidh
fris, or si. Do-cuas
566] iar sin do chuingidh uisqui
ernaigthi for Pátraic do
Daire. Ni sechmaid, ol
567] Pátraic{folio 48vb}
[gap: extent: 16] minbadh in ben didiu ni biad eseirgi do
Daire co brath.
568] Bennuighis
Pátraic in t-uisqui, & raidhis a
tabairt do Dhairi & tar na h-eochu.
569] Do-gniter amlaid, & at-racht
Daire cona eochu fo cedair. Rucad didiu coiri
umha
570] a n-edbairt do Patraic o
Dhaire. Deo gracia, ol
Pátraic. Ro fhiarfacht
571] Daire dia muintir cid as-bert an cleirech. Gratiam, or in muinter. Ni
572] maith in luach deghcoiri, ol
Daire. Tabhur uadh doridhisi, ol
Dáire.
573] Tucsat in coiri uadh
doridhisi. Deo gracias, ol
Pátraic. Indisit a munter
574] do Daire a n-as-bert
Pátraic. IS e cét briathar aici-siumh in graciam, or
575] Daire,
.i. gratiam ica tabairt do & gratiam ica breith uadha. Luidh
Dáire
576] cona sheitig iardain do oighréir
Pátraic, & ro edbairset in coiri
do & in tealach
577] con-aiteach fair ria sunn dan
ainm Ard Macha inniu, et Ard Soilech a ainm
578] cosin.
579] IS amlaid immorro ro thoraind
Pátraic in raith, & in t-aingel reme &
580] esiumh
'na dhiaidh cona muntir &
cona shruithibh, & in Bhachall
Issu i l-laimh
581] Pátraic.
582] At é annso na sruithe at-cuaidh ferta
Patraic .i. Colum Cille
& Ultan &
583] Adhomhnan mac Tinde,
& Airenan ind
ecna, et Ciaran
Bealaig Duin, et
584] espoc Airmedach o Clochar, et
Colman Uamach, & Cruimther
Collait
585] o Druim Relgech.
586] Fear fír tra in fer sin o glaine
aicnid amal uasal- athair. Fir ailither
587] amal
Abraham. Cennais dilgedach o cridhi amal
Moysi. Sailmcetlaid
588]
molbtach amal Dabid. Estudh h-ecna
& eoluis amal Sholmoin. Lestar
589] toghai fri fogra firinni amal Phol n-apstal. Fer lan do rath & deolaidhecht
590] in Spirata
Naim, amal Eoin. Lubhghort cain co clannaib
sualach. Gesca
598] IArna moir-mhirbuilib-si, tra, & iar
todhuscud marbh, ar n-íc dhall & clamh
599] & bacach & aosa cacha tedhma olcena, iar bh-
forcetul bh-fer n-Eirenn &
iar
600] m-baithius, iar fothugud cheall &
mainisdrech, iar coscrad idhal & arracht &
601] ealadhan n-druidhechta, ro comfhoicsigh laithi a eitsichta
inhi noebh Patraic
602] & a dhula dochum nime. Et iss
ed ro triall, dul do Ard Macha ar
603] cumad ann no beth a eiseirghe. Do-riacht Victor aingel chuige, & is ed ro raidh
604]
fris: Eirc fortculai don bhaili as a tudhcaduis
.i. don t- Sabhall, ár is ann
605] at-bela & ní a n-Ard
Macha do-rat Dia duit h-eiseirghi. Th' ordan & th'
oirechus,
606] do chrabudh & t' forcetul amal
do-bhethea beo a n-Ard Macha. Do-gealluis do
607]
Dichoin comad aigi no beth
h-eiseirghi, ol in t-aingel. Do-raidh Patraic:
as
608] i n-daeiri co crích dam-sa in tan nach
cumngaim mo adhnacul isinn inad
609] is tol dam. Ro
raidh in t-aingel: Ná bidh
bron fort, a Pátraic, ár biaidh
610]
h-ordan & h-oirechus a n-Ard Macha, gid a n-Dun bias h-eserghe; & do-rat Dia
611] maithiusa imdha duit. Or do-rat duit nemh do
Dhichoin cona clainn. Do-rat
612] duit moirseser gacha sathairrn d'
feraibh Eirenn do breith o phein
docum
613] nimhe. Do-rat duit gach aen ghebhus do ymonn i
l-laithi a eit- seachta conach
614] bé ind
Ithfern. Do-rat duit cu m-ba tu bus breithium bratha ar feruibh Eirenn.
615] Do-roine Patraic comairle in
aingil, & ro thoiris i crich
n-Ulad.
616] IN tan tra tainic uair a eitsechta
Pátraic do-rat espoc Tassach corp
Crist
617] do, & ro fhaidh a
spirut docum nimhe isin dara bliadain .xxx. ar
cét a aoisi.
618] Tancatar immorro aingil nime ar ceand anma
Pátraic & rucsat leo h-e docum
619] nime gu n-anoir & airmitin moir. Et gidh mor a anoir coleic bidh mo a
620] n-dail bratha in tan ad-reset fir
dhomain la forcongrai Michil archaingil. Et
621] raghait fir Eirenn a comhdail
Pátraic co Dun
Lethglaisi co n-dichset maroen
622] friss co Sliab Sion, baili i n-dingne{folio 49rb}
Crist mes for clainn
n-Adhaimh
623] isin laiti-sein: in tan, didiu, suidfes
Crist for righshuidhi a mhiadamla ac meas
624] na tri muinnter .i. muinter nimi
& talman & ithfirn. Et
suidhfit in da esbal
625] déc imaille fris for dibh righ-
shuidhibh dec oc mes for dibh trebaibh dec
626] clainni Israhel. Suidhfidh didiu
Patraic in tan sin for righshuidhi a
brethemhnachta
632] Ro fhacuibh in t-aingel comhairle la
Patraic amal no h-adhnachta, & is ed
633]
as-bert fris: Tucthar, ar se, da óc-dam dhisciri do cethrib
Conaill a Finnabair
634] .i. o
Clochar, & suidigter do corp a
cethurraen, & cibe leth dhighset &
635] i tairiset a n-aenur bidh insin nod-adnasta. Et
do-ronad amlaid iarna
636] eitsecht. Et fri re da oidhchi dhéc.i. airet ro batur
sruiti i Eirenn ica aire,
637] ni raibhi
adaig i Maig Inis acht
soillsi aingelacda ann. At-berat araili is co
638] cenn
m-bliadne ro bui in t-soillsi ann. Conid de ita Tricha
Cét na Soillsi.
639] Bui tra triall cuiblingi moiri & cata
itir Ulltu & h-Ua Neill ica cosnam
640] do Ard Macha & Ulaid ica fhastud acu fein. IS ed didiu
tarfas doibh uili
641] breith in cuirp do cách dibh
docum a thiri, cu ro etarscar Dia fonn innus sin
642] tria
rath Pátraic.
643] Arroét didiu comunn &
sacarbaic o espac
Tassach, & ro fhaidh a spirut
644] docum nime isin t-Sabhall.
645] Ro h-adhnacht immorro
Patraic a n-Dun da
Lethglas co n-anoir & co
646] n-airmhitin, co
bh-fertaibh & mirbhuilib cech- laithidhi. Cidh mor,
didiu, a
647] anoir colleic, bidh mo a n-dail bratha ind oentuidh apstal & descipul Íssu, ind
648] oentuidh .ix.
n- gradh nimhe, i n-oentuidh dheachta & daenachta Meic
De,
649] a n-aentaid na
naem-trinoidi .i. Athair & Mac & Spirut Naem.
650] Ailim trocuire De ulicumhachtaigh co risium
ind aentaid sin IN saecula
651]
saeculorum, amen.
655] EXI de terra tua et de
domo patris tua, et uade in terram quam tibi
656] monstrauero
Gen. 12:1
.i. Facoibh do thir & do thalamh & do coibnesom
658] IN Coimdhi fein do-rat an comairle cairdemail
sea do chenn na h- irsi
659] foirphthe & na creitme
comlaine .i. do Abraham mac Thara,
cu ro fhacbad a
660] thir fesin .i. tir Caldea & cu tised dia ailithri isin tir
no fhaillsighfed Dia dho
661] i. Tir Tarrngaire. Moysi, immorro, mac
Amhrai taisech tuaithi De, in fear
662] ro
linad o rath & o deolaidhecht in Spirta Nóimh,
is e ro scribh in coibdhe
663] coisecartha tall i n-Genisis in
Rechta cu ro maradh do gres oc on eclais in
664] chain
chomhairle cairdemail-sea in Coimded fadesin, do
Abraham, do erail
665] ailitre fair, co n-epert fris: Exi de terra
tua
Gen. 12:1
. Facoib do thir & do talmain
667] IS ed scel erdraicighter on Coimdid fein da
irail for Abraham facbáil tire
668] Caldea rop athardha dhiles do
& toidhecht da ailithre i
Tir Tharrngaire
669] ar
daigh in mhaithiusa no bhiath do fein de & dia clainn
& dia cineadh da eisi.
670] IN fer immorro dia tard Dia in comhairle-sea
.i. Abraham, IS esidhe
671] airmither isin scriptur mar athair don a h-uilib iriseachaib, amal
deimnighes
672] in t-apstal co
n-apair: AS iat meic Abraham iar bh-fir, ar
in t-apstal, na
673] h-uili
nos-inntsamhlaighet o iris forbhthi.
674] IN mhaith didiu ro erail Dia sunn for athair na n-irisech .i. for
675] Abraham, dleghar da macuibh na dhiaid .i. dona h-irisechaibh uile a
676] comhall .i. a tir & a talam, a n-innmhus
& a n-airfited saeghulla d' facbail ar
677] in
Coimdid na n-dula, & dul{folio 49vb}
i n-ailithre fhoirbhthi iarna inn
678] t-samail-som.
679] Ó thrí
moduibh immorro to- chuirter na daine co h-aithnius & co
muinnterus
680] in Coimded. IS e in cétna modh, gresacht & adhannadh
na n-daine on
681] rath diadha co tecait do fhoghnam don
Coimdid iar n- deismirecht Phoil &
694] Abraham, didiu, cenn na h-irsi
foirbhthi & na creidmhe comlaine, o
695] ra
greisedh on rath diadha ro comaill an timna ro for-congradh fair on
696]
Coimdid .i. do-chuaid i tir Caldea co rainic airm a n-derbailt a athair, &
697] tainic as-side i
Tir Tarnngaire.
698] Atait immorro tri h-ernaili
o bh-facuibh duine a athardha in tan teit ind
699] ailithri, et ita aen dibh-side arna fagur focraicc o Dhia, & ata a dho ara fagur.
700] Uair
tan ann facaibh nech a athardha o curp namá, & ni
etarscarann a
701] menma ria pecthaibh &
duailchib, & ni sanntaigh sualach na so-ghnimh do
702] denamh. IN ailithri, iarum do-
gniter amlaid sin ni fhasann torad na tarba
703] don
anmuin, acht saethar & imluadh cuirp co dimhain, ár is
suaill a tharba
704] do neoch deirghi a atharda mina derna
maith 'na h-ecmais. Uair cid
705] Abraham
fein{folio 50ra}
is iar bh-facbhail dó a thire dilsi & iar
n-etars(c)arad
706] fris iar curp
do-rat in Coimdi in comairli so co n-debairt: Exi de
707] terra
tua
Gen. 12:1
: Ben do cheill budhesta dot tír & dot talmain, & na bidh do
720] Feacht aili facoibh neach a athardhai cu
comlán o curp & o anmain,
721] feibh ro
fhacsat in da apstal
dec & lucht na h-ailithre foirbhthi dar' tarrngair in
722] Coimmde mor-maith dia n-ebairt isin t-soscél:
Dénuid áirithe dhe so, ár ó
723] uathad co sochaidi ro treicseabhuir orum-sa bar tir
& bar coibhnesa collaidi,
724] bur sealbh
& bar n-aibhnis saegulla co bh-fuighbhidh a cét
coibheis do
725] mhaith uaim-si i bhus isin t-soegul
& in betha shuthain tall iar b-fuighiull
726] bratha
cf. Mt. 19:29
.
727] IS iat so lucht na h-ailithre com- laine iar bh-fír isa
persainn at-beir in faidh:
728] Berim a buidi riut, a Dhe, is ailithre & is deoraidecht dam in
soegul iar
729] n-intsamail na sruithe
remthechtach
cf. Ps. 39:12
.
730] Sochaide, tra, do mhoghaibh dilsi in Coimdhed, itir
petarlaic & nu-fhiadnissi,
731] ro comullsat
co forbhthi in comairli caen-dutrachtach-sa &
for-fhacuibhset
732] a tir & a talmain
& a n-athardha & a coibnes collaidi ar in
Coimdid na n-dula,
733] & do-chuatar ind ailithre i tiribh ciana comuighthi. Feibh ro
comuill &
734] ro fhacoibh a duthchus talmanna ar
gradh & uamun in Choimdhedh{folio 50rb}
735]
an t-ard-noebh & in
t-aird- ecnuidh & in mac togaidi
do Dia
736] dia ta lith & foraithmet i n-ecmong na
ree-sea & na h-aimsire .i. uasal-shacart
737] innsi Góidel, in choer com- raic ro
h-ecradh o thaillnibh & o danuibh ecsamla
738] in
Spirta Nóim .i. inti noem
Colum Cille mac Feidhlimid.
739] IS ann ceileabrait na Cristaidi lith
& sollomun eit- sechta Coluim Chilli,
740]
h-i cingtidh Iuin arai laithi
mis grene cacha bliadne isin laithi-sea inniu
741] & rl.
742] INdisit h-ecnaidi na
n-Góidel ind inbaidh-sin cacha
bliadne becan cumair
743] d' foillsiugud shochair
& shoerclanndachta Coluim Cille,
& dona fertuibh &
744] dona mirbhuilibh
diairmhidi do-roine in Coimdhi aire i bhus isin t-soegul,
745] & don fhorbadh & don fhoircenn
shainemail do-rat fadeoidh for a rith
746]
m-buadhai .i. rochtain co a fhír athardhai
& co a dhuthchus fein .i. cu h-aitreibh
747] parrduis i frecnarcus De tre bithu sir.
748] Uasal immorro a ceneol Choluim
Cille i l- leth risin soegul uair do cenel
749] Conaill maic Neill ata-
comnaic. Toich dó righi n-Eirenn iar n-genelach, &
750] tarcas dó mina leiged uad ar Dhia. Follus cu m-ba mac
togha do Dia h-é, ár
751] ro bhatar suithi Eirenn ica
thairchetal ríana gheinemhuin.
752] Do-rairngert cetus sinnser
shacart Eirenn Sen Mochta
Lugbaid inti
753] Colum Cille bliadain riana
gheineamain. Uair fechtus do-lluid a choic,
754] Mac Rith a
ainm, & coadh cno ina laimh, co n-ebairt
Mochta fris: Ni leam-sa,
755] ar
sé, an ferann asa tucad na cno so: taisigh iat co ti
intí asa ferann. Cuin
756] do-rega se? or
in coicc. I cinn cét bliadne, or
Mochta. No gnathaiged
757] dano
Mochta a aigheadh budhtuaid oc ernaigthi. Ro
fhiafraighset a
758] muinter dhe cidh ara n-denad
sin. Ro raidh Mochta:
- 759] Macan gignither atuaidh
760] ic turcabail na m-bithó
761] toirithnighed Ere in breo
762] ocus Alba dhainech dhó.
763] Do-rairngert immorro athair baitsi & forcetuil na n-Goeidel
.i. noem
764] Phatraic, dia m-bui occ bennachad
Conuill a Sidh
Aedha in tan ro fhuirim a
765] dhi
laim for Conull & for a mac, for
Ferghus .i. a lamh dhes for cenn
Ferghusa
766] & a lam chlé
for cenn Conaill. Ro mhachtad
Conall sin, & ro fhiafraig de
767] cidh ar ro shamhuigh a lamha amhlaid sut. Ro gabh{folio 50va}
Patraic in rann-sa:
- 768] Geinfidh macan dia fhine
769] bidh sai, bhidh faidh, bidh file,
770] inmhain lespaire glan gle,
771] na h-ebera imarbhe.- 772] Bidh sui ocus bhidh craibdech,
773] bidh dalbh la righ na righ-rath,
774] bidh buan ocus bidh bith-mhaith,
775] ron-fia in bith-fhlaith dia dhidhnad.
776] Ra thirchan dano Bec mac
De dia n-debairt:
- 777] Macan Eithne Toebhfhota
778] sech is bail is bláthugud,
779] Colum Cillecan cen on
780] nir' bo romh in ráthughadh.
781] Do-rairngert dano esboc Eogan Arda Sreath co n-ebairt:
- 782] Mac beruir do Fhelimid
783] bidh minn for cech cleir,
784] Felimid mac Fergusa,
785] maic Conuill, maic Neill.
786] Do-rairngert
Baide mac Bronaigh a n-uair a
eitsichta inti Colum Cille,
787] co
n-eibirt ria muintir: Ro genair isinn aidhchi-sea innocht mac n-uasal
788] n-airmheitnech fiadh Dia & daine, &
do-ragha sunn i cinn .xxx. bliadne
789] ónnocht. Dá
fher dhec a lín, & is e fhoillsighfes mu
lighi-sea & toirrnebhus
790] mu relec, &
biaidh ar n-aenta in nimh & i
talmain.
791] Amail ro tirchanad o sruithib Eirenn gein Coluim
Cille, is amlaid ro fiugradh
792] i bh-fisibh
& i n-aislingibh feibh ro fiugrad isin taidhbh-sin tarfas dia
793]
máthair .i. dar le
brat mor do tabairt di cu rocht o Indsi Modh co Caeir n-Abrocc,
794] & ni bhui dath nat bui ann: co n-acca
óglach ind étach thaitnemach cu ruc
795] uaithi in brat isin n-aer, & ba toirsech
Eithne dhe sin. Et atar le
tainic in
796] t-oclach cétna a dochum doridisi,
co n-ebairt ria: A ben mhaith, ni rice a leas
797] bron
na toirrse do denam, acht is cora duit subhai &
forbhfailti: uair in
798] brat-sa iss ed do-forne co
m-bera-sa mac, & bid lan Ere & Alba dia forcetul.
799] At-connuic dano a ben imthasi aislingi
eathaite in aeir & na talman atar le
800] do
breith in athair Eithne
fo crichaib Eirenn & Alban. Ruc Ethne
breith
801] na h-aislingi sin: Berat-sa mac, ol si,
& ro- sia a forcetal fo crich Eirenn &
802] Alban.
803] Amal ro tirchanad iarum o sruithib Eirenn & amail it-ces i
bh-fisibh,
804] ro genair Colum Cille
amlaid sin. Gortan dano ainm an inaidh in ro genair.
805]
h-I septit Decimbir dano
arai laithi mis grene, & dardain arai
laithi
806] sechtmhuine.
807] Amra tra in mac ro genair ann sin, mac do righ nimhe & talman. .i.
808] Colum Cille mac
Feilimid meic Fergusa meic
Conuill{folio 50vb}
Gulban
809] meic Neill
Naighiallaig. Do Corpraighi Laigen a máthair .i. Ethne
810] Ollmhar ingen Dimai meic
Naei. Baisdter iarum in mac la
Cruithnechan
811] mac
Ceallaig in t-uasal-shacart, & ros-ail iar- dain arna radh d' ainglib De fris.
812] O tainic tra aimser leiginn dó, luid in
clérech co araili faid bui isin tir
813] da fiarfaigi dhe
cuin bud choir tinnscetal don mhac. O ro fhegh in faidh
814] in nemh is ed ro raidh:
Scribh innosa dho aibghitir. Ro scribad in aibghiter
815] i m-bairgin & is amlaid do-romailt
Colum Cille in bairgen .i. a leth fri h-uisce
816] anair & a leth fria h-uisci aniar. As-bert in
faidh tria rath faitsine: IS
817] amlaid bias ferann in meic-si, a leth fri muir anair
& a leth fri muir aniar .i.
818] ind Eirinn.
819] Nir' chian iarum, luid & a aidi ar notluic gu
Brogach mac Dega cusan
820] esboc do Rathaibh Enuigh
a Tír Enna. Ro h-erbadh ria aidi-sium risin clérech
825] FEACHT aili luid-sium & a aidi do thoruma dhuine galair. Ic dul
doib
826] tria chaillid tuislidh cos in cleirig don carraic, gu torchair co n-erbailt
cu h- obunn.
827] Do-rat-somh a cochull fo cinn in cléirig ár ni fhitir nach
ina chodlud ro bui.
828] Et ro ghabh
for mebhraghadh a aicepta cu cualatur araile caillecha a urleghiunn
829] co rice a
reclés. IS ed do-rimhet ind eolaig, mile co leith do
beth etarra, et
830] cluinti co menic
fogur a ghotha in airet-sin. Tancatar na caillecha iar sin, &
831] fuaratar
in clérech marbh ara cinn,
& ro raidset ris-seomh dúscad in cleirig
832] doibh. Do-cuaidh-sium
acétor docum in clérigh
da dhuscud. At-racht dano
833] in clérech a bas la breitir
Coluim Cille amail bidh 'na chodlud no beth.
834] IS AND sin ro n-edbair Colum
Cille don Coimdid na n-dula & conatuigh teora
835] itghi uadh .i. oighi &
h-ecna & ailithri. Do-ratait do na triur cu comlan.
836] CEILIBRAIS iar sin dia aidi, & do-rat in t-aidi deonuchud & bennachtain do
837]
co dicra. Luidh iar sin d' foghlaim ecna cusan
uasal-shacart .i. cusan esboc,
838] co Finnen
Mhaighi Bile.
839] FEACTUS ann teasta fín &
bairgen ar Fhinnen oc onn oifriunn. Bennachais
840] Colum Cille{folio 51ra}
in t-uisqui cu ro-soidheth i bh-fin cu tart isin cailech
841] n-oiffrinn. Ra morad ainm De & Coluim
Cille tresin bh-firt-sin.
842] CEILIUBRAIS iar sin do Fhinnen
i Maigh Bile ocus luidh cu Gemmán
843] Maighister. FECTUS oc denamh aicepta ac
German co n-accatur ingin 'na n-dochum
844] oc teiched re araili dun-oirgnid, cu torchuir 'na
bh-fiadhnuse gur' bhó
845] marbh. Ro fhuirim
Colum breitir n-escaine fair co n-erbhailt fo
cedoir.
846] CEILIBRAIDH iar sin do
German & luid co Finnen
Clúana h-Eraird.
847] Ro fiafraig-sium d'
Finnen cia airm i n- dingned a
bhoith. Denaid a n-dorus na
848] cille, ar
Finnen. Do-ghní-sium a bhoith, &
nir' bó dorus na cilli in uair sin.
849] At-bert-sum cena ro bud h-e dorus na cathrach
iardain. Et iss ed ón ro comhailled.
850] FEACHTUS do-mheiled broin gach fer dona
h-espocaib arnuair. Aingeal
851] do nim immorro no mheiled
do-raith Coluim Cille. Ba h-i sin anoir
do-bereadh
852] in Coimdi do-sum ara shochenelaigi
seoch cach.
853] TAIDBSI tarfas fechtus do
Finden .i. da esca do turcbhail
o Cluain
854] Iraird .i. esca órdhuidhi & esca
aircdidi. Luid in t-esca orduidi i tuaiscert
855] na
h-indsi .i. cu ro las Ere &
Alba de. Luidh an t-esca aircdidi
gu ro ghabh
858] CEILEABRAIS iar sin Colum
Cille do Finden & luidh co Glais Naiden, ár
859] ro bui
coeca oc foghlaim isinn inadh-sin ac Mo Bhi im Chainnech
& im
860] Comgall, & im
Ciaran. A m-botha fria h-uisqui aniar. Adhaig ann ro beanad
861] in cloc im
iarmérghi. Luid Colum Cille don
eclais. Lia mor isinn abuinn.
862] Luidh araidhi
Colum Cille cona étach trethe. IS
calma tecar annsin inocht,
863] a h-uai Neill! ar
Mo Bhi. IS tualang Dia, ol
Colum Cille, in soetar do
864] dingbáil dinne. Icc tiachtuin doib didiu isin
eclais co n-acatar na botha fria
865] h-uisqui anair re
comhfhocraibh na h-ecclaisi.
866] FECHTUS ann do-ronad eclas mhor ac
Mo Bí. Batar na cleirig ica imradh
867] cia lan bud
maith la cach dibh do beth acu isinn eclais. Robo maith
leam-sa,
868] ol Ciaran, a lan do
macuib ecalsa{folio 51rb}
do tathaighid na trath.
869] Robo maith leam-sa, ar
Cainnech, a lan do leabhruibh ocum do foghnam
870]
do macuibh bethad. Robo maith leam-sa, ar
Comgall, a lan do shoeth &
871] do ghalar do beth am curp fadesin dom traethad
& dom timargain.
872] Do-raega dano Colum Cille a lan do
ór & argut do chumhdach minn &
873] mainisdrech. Ad-rubhairt Mo
Bhi na bhudh shamlaid, acht ro bhudh saidbre
874] sámhud
Coluim Cille inas cech sámud etir Eirinn & Albain.
875] ADUBHUIRT Mo Bhi
re dhaltuibh derge ann inaid i
r-rabhutar, ár don- icfad
876] teidm anaithnid ann
.i. in Buidhe Conaill. Adubairt dano ra Colum
Cille
877] na ro ghabadh ferann cu ro
deonuige-som.
878] LUIDH Colum Cille a Cenel Conaill. Do-chuaid tar an abhuinn dianad
ainm
879] Biur. Annsin adubairt-sium:
Bir fri fochaide; & ni luid in
teidhm secha
880] sin, et is firt
bithbeo beous sin, ar cech teidhm acht co tiagur tairis ní
lean
881] secha sin tre breithir Coluim
Cille.
882] LUID iar sin do Daire
re dun Aeda meic Ainmirech: as
eside ba rí for
883] Eirinn in tan sin. Ro idhbair in ri in dun-sin do Colum
Cille. Roob-side fo bith
884] timna
Mo Bhi. Ac toidecht immorro dó
as in dun amach con-ric fria dís
885] do muntir Mo Bhi,
& criss Mo Bhi acu
dho-som, & deonugud ferainn do ghabáil
886] iar n-ec Mo Bhi. IS ann
adub- huirt Colum:
- 887] Cris Mo Bhi
888] nipdar simne imm lo:
889] nír' h-osglad um shaith,
890] nír' h-iadhadh im ghó.
891] Gabais Colum
Cille iar sin dún Aeda &
fothaighis eclais ann co bh-fertuibh
892] imdha do denum
innti.
893] FEACHTUS ann ro fhaidh-sium a manchu isin chaillid do bein caelaig do
894] cumhdach eclasi acu i n-Daire. IS ann ro boingedh, a bh-ferunn araili
oglaich
895] ba comhfhocraibh don eclais. Ba tocradh
do-sidhe in fidhach do bein ina
896] fherann cin deonugud dó fein. O ra-chuala
Colum Cille inní-sin do-raidh re
897] mhuinntir: Beridh lógh a fhidhaich dó do gran eorna, &
cuirid isin talmain.
898] Do-chuaidh immorro tar
medhon samhraid in tan sin. Rucad iar sin in gran
899] don
oclach. Ro lai-side isin talmain. Ro fhas cur' bó abuidh am
lugnasadh.
900] FEACHT do-sum a n-Daire do-breth leanamh bec cuigi da bhaisded{folio 51va}
.
901]
Ni raibhi uisce i comhfhocus do, co tard-som sigin na
croiche tarsin carraic
902] bai na fhiadhnaisi, cu ro mhuidh tobar uisce eisdi & gur'
baisded in leanamh as.
903] FECHTUS do-sum n-Daire, no imraideth dula do Roimh & do Iarusalem.
904] Luidh-sium fechtus iar
sin a Daire cu Toirinis
Martain, co tuc in soiscél bai for
905] Martain cét
bliadne i talmain, co nus-facaib i n-Dairi.
906] MOR, tra, do fertuibh & do
mhirbhuilib do-roine Dia ar Cholum i n-Dairi.
907] Ro char-som cu mor in
cathraig sin, co n-ebairt:
- 908] IS aire caraim Dairi,
909] ara reidhi, ara ghlaini,
910] ár is lomlan aingeal bh-finn
911] on chinn co ric araile.
912] Fothaigidh iar sin Raith
m-Botha. Annsin ro thodhuisc-seomh in soer
913] iarna bhadhadh a linn in
muilinn.
914] FEACHT ann i Raith
Bhoth, teasta socc ona mhuinntir, cu ro bennach-som
915] lama in meic bhic boi 'na fharrad, Ferghna
a ainm, co n-derna sidhe in soc; &
916] ba
h-eoluch n-gaibnechta h-e o sin amach trena bennachad-som.
917] LUID iar sin for cuairt co righ Tefa, co tard sein do
an t-inad danad ainm
918] Dermach
iniu, et do- roine recles ann. A n-Dermhuigh dano tuctha ubla serbha
919] dho-som, cu ro bhennach iat comdar soimhillsi.
920] IS o Dermhaig ructha
uadha-som claidhiub senta do
Cholman Mor
921] mac
Diarmada. IS e rath ro bui fair na h- apladh nech
ina freacnarcus, con-atuich
922] iarum araili duine bui a
n-galar in claideb. Tucad do cu m-boi oca.
923] Bliadain tra don claideb oca sech
nír' bó beo, nír' bo bó marbh in
airet-sin.
924] Co rucadh in claideb uadh iar sin co
n-erbailt fo cétoir. IArsinní tra ro bheannach-som
927] LUID-SIUMH iar sin co h-Aed
Slaine mac n- Diarmada. Taraill cusin
maighin
928] risa raitter Cenannus
inniu. Dún rig Eirenn
eisein in tan sin .i. dun Diarmada
929] meic Cerbhuill. O ra fhuirig didiu
Colum Cille in dorus in duine do-ghabh
930] for tairchetul in neich do-biad
don baili iardain,{folio 51vb}
co n-ebairt iar sin
931] fria Bec mac
n-De .i. faidh
Diarmada meic Cerbaill:
932]
- A Bhicc an, innisi dhamh, & rl.
933] Ro raidh Bec:
934]
- Cleirigh fileat for ar lar, & rl.
935] Toirnidh iarum in
cathraig, & bennachais h-i do leir, et adubairt ro bad h-i
936] congbhail budh
airdi no bhiadh aca isna talmandaibh gen gub innte no beth
937] a eiseirghi. Oc denam na faitsine sin do-som do-rat a agaid
siardhes, &
938] ro fhaitbeasdar cu mor. Ro
fhiafraig Baithin fath na foilti. L. mac bethad,
939] ar Colum
Cille, gheinfes i n-aen-oidhchi don Coimdhi isinn imarach so thiar.
940]
Grafann Cille
Scire ro thircan annsin feib ro comuilled iardain. Dair mhor
941]
immorro foa raibhi Colum Cille cein
ro bai isin maigin sin ro mhair cusna
942] h-aimsera déidhincha cu tor- chair tria dheilm
n-gaeithe moire, co ruc araile
943] duine ní dia
rúsc do coirtedh chuaran. O ra ghabh immorro na cuaranu uime
944]
ro benadh o claime o bhonn co a bhaithis.
945] LUID-SIUMH iarum co h-Oedh
Slaine co n-derna faitsine do, co n-ebairt fris
946] ro bad slan saeghlach acht munbhat finghalach. Da n-derna
finghal ní bhia
947] acht ceathra
bliadni i m-bethaid. Ro shenastar dano cochall do, &
do-raidh
948] nat gonfaithi cein no beth in cochall
uime. Do-roine immorro Aed Slani
949] finghal tar breitir Coluim Cille for
Suibne mac Colmain i cinn cethra m-bliadan.
950] Luid-sium for fecht: dermatus a chochull: marbhtar
isin lo-sin.
951] FOTHUIGIUS Colum Cille
cealla imda i m-Breaghaibh, &
facbhus sruithi &
952] minna imda inntibh. Facbus Ossene mac
Ceallaig i Cluain Mor
bh-Fer
953] n-Ardai. Luidh iar sin do
Mainistir. IS ann sin ro ben a
bachall-som risinn
954] arradh n-glainidhi fris ro
freasghabh Bóiti docum nime, cu clos a foghar
955]
fon cill uili, et ro fhoillsigh lighi
m- Boiti & do-rinne amail do-rarngert
Báide
956] fadhesin i l-lo a
eitseachta. Ba mor, tra, do cheallaib do- thorainn-sium &
do
957] leabraibh ro scribh .i. ccc.
ceall & .ccc. lebur. IN leabur
ro scribhadh a
958] lamh, cidh foda no beth fo uisce ni
báitte cid aen-liter ann.
959] Fothaighis eclais i Recrainn airthir Breagh,
& facbais Colman deochan
960] innti. Fechtus{folio 52ra}
batar isin eclais sin Colum Cille & Comghall &
961] Cainnech. As-bert
Comgall co n-dernad Colum Cille idhpairt cuirp Crist &
a
962] fola 'na fhiadnusi. Do-roine Colum
umuloid doibh ime sin. IS ann at-connaic
963] Caindech colomna teinntidhi os cinn Coluim
Cille cein ro bai oc onn
964] edhpairt. Ro indis
Cainnech do Comgall sin,
& at-conncatar diblinaibh in
965] colomna. Fothaighis eclais isin inad ita Sord inniu, & facbus fear sruith
966] dia muintir ann .i. Finan Lobur,
& facbus an soiscél ro scribh a lamh fadesin.
967]
Toirneas dano an tiprait danad ainm Sord
.i. glan, & senais crois. Uair ba
968] bes do-som
crosa & polaire & tiagha leabur & aidhme
eclusdai arcena do
969] denum. Senais
immorro ccc. cros
& .ccc. tiprat & .c. polaire & .c.
bachall &
970] .c. tiagh.
971] LAA n-oen bui Colum Cille
& Cainnech for bru mara. Bui anfadh mor
972]
forsin fairrce. As-bert Cainnech fri
Colum: cid chanus in tonn? As-bert
973] Colum: Do munter-sa bai i n-gabhudh
anallana forsin bh-fairge co n-erbhailt
974] aen dibh, & dos-bera in Coimdi cucainne isin
maduin imarach isin purt-sa
975] i tam.
976] FEACHT do Bhrighid oc
imthecht Churrig Life. O 't-connaic in noemh-ogh
977] in magh aluinn
scoit-shemrach 'na fiadhnuse, is ed ro raid aice 'na
menmain,
978] da mad le comus in muighi co n-idhberad
don Coimdid na n-dula. Ra foillsiged
979] do
Cholom Cille & se 'na recles i Surd, co n-ebairt o ghuth mhor:
980] As inann di oc on Coimdid & comad le fein do
dilius an ferann do
981] idbair dhó.
982] LUID Colum iar sin cu Laighnib co farcaibh cealla imda iarna
bh-fothugud
983] leo im Druim Monach
& im Maen & cealla imda aile.
984] LUID iar sin cu Cluain Mac
Nois cusinn imainn do Chiaran lais, uair
985] do-ríni molta imda do muntir Dhé, amail ro
raid an file:
- 986] Soer tri coecca uaisli ina gach apstal,
987] at lin ferta fér,
988] aill tri Laidin dobasoebail,
989] aill tri Gaeideilg, cain in scel.
990] IS a Cluain immorro
do-luidh mac bec 'na dhocum-somh cur' thall
991] brotairne
beg da etach cen airiugud dó. Ra foillsiged{folio 52rb}
o Dhia
992] do Cholum inni-sin, &
do-rarrngair don mac cu m-ba sui &
comad craibhdech.
993] Et iss e
Eirnin Cluana Deocra
insin.
994] LUID Colum iar
sin i crich Connacht for cuairt procepta
gur' fhothaig
995] cealla ile & congbala isin
coiced sin im Es Meic Eirc & im Druim Cliabh,
996] & facbhais acu
in bachaill do-rine fesin.
997] LUID Colum dar Es
Ruaid, & fothaigis cealla ilarda la Conall & la
998] h-Eogan, & fothaigis eclais a Toraigh, & facbais fer sruth
dia muintir innti
999] .i. Ernine.
1000] O ROLA Colum cuairt Eirenn uili, & ro shilasdar
iris creidmhe, & ro baisd
1001] sloigh imda,
& ro fhothaig cealla & con- gbala, & ro
fhacaibh sruithi & minda &
1002]
mairtire inntibh, tainic iar sin for a menmain an
cinnedh ro cinn o thosach a
1003] bethad, techd a n-ailithri. Ro imraith iarum dul tar muir do
procept bréthre
1004] De do Albanchaib. Luidh iarum for fect .xlu. bliadne do inn Alpain .lxxuii.
1005]
m-bliadne a aeis comhlan. IS e immorro lin do-chuaidh
.i. xx. espoc, .xl. sacart,
1006] .xxx. deochan, .l. mac leighind.
1007] LUIDH iarum fo sheol shoinmech cu rocht
an t-inad danad ainm h-Í
1008] Choluim Cille aníu. Adaig cingcdise is i immorro
ro-siacht. Tangadar da
1009] espoc batar isin tir do ghabhail a lamha
ass. Acht ro fhaillsigh Dia do
1010] Colum
Cille napdar esbaic iar bh-fir,
conad aire sin for-fhacoibhset an indsi
1011] o ro indis a
tinnrum n-dilius & a tuirthecht. Adubhairt
Colum Cille rea
1012] muintir: IS
maith dhun ar fremha do dul fon talmain sunn, & do-raidh:
1013]
As cead duib nech eicin uaibh do dul fon talmain
sunn, no fo h-uir na
1014] h-innsi-sea, dia
coisecrad. Ad-racht suas Odran erlathad,
& is ed adubairt:
1015] Diam-gabthasa, ol
se. As errlam leam sin, a Odhrain, ar
Colum Cille.
1016] Rat-fia a logh. Ni
tibirter idge do neoch icom lighi-se minab fort-sa iarfaigter
1017]
ar tos. Luid iarum Odran docum
nime. Fothaigis Colum eclais aice iar sin.
1018]
Tri .l. ri teoir a máinchine aici-sium in h-I, & .lx.
ri achtail, amail adubairt
1019] in file:
- 1020] Amhra ocbhudh bai in h-I,
1021] tri cóicait a mainchini,
1022] ima curchaibh iar sin ler,
1023] oc imram tri fichit fer.
1024] O ro fothaig Colum Cille{folio 52va}
h-Íí, luidh for
cuairt proicipta fo
1025] Albain & Bretnu & Saxanu, & dos-fuc docum n-irsi
& creidme iar bh-fertuibh
1026] ile & iar
toduscud marb a bás. Bai immorro araili duine isin tir dia
1027]
ro pritcha Colum Cille co ra creit
cona muintir uili don Coimdid. Ba formut
1028] la
Demon inni-sin, cu ro ben-se mac in duine út o galar
thromm, co n-erbhailt de.
1031] DIA m-BAI Colum i n-araili
laithi ic procept dona sloghuibh, luid arali
1032] duine
tar an abhuinn bui i comfhocus doibh, ria m-beith oc eisdecht re
1033]
m-breitir n-De. Nos-benann in naithir h-e isinn
usqui & nos-marbhunn fo cétoir.
1034] Do-beruir in mac i bh-fiadnusi
Choluim. Dos-beir-sein crois dia bhachaill
dara
1035] bruinne co n-erracht fo chedair.
1036] GALAR trom tainic dia thimtirid-seom
.i. Diarmait a ainm, co n-erbailt,
1037] co n-derna-som ernaighthi leis cu ro thodhuisc a
bas. Et ni nama acht ro chuinigh
1038] soegul .uii. m-bliadne do dara eis
bud- hesin.
1039] FEACHT ann tainic
Cainnech uadha-somh a h- I. Dermatais a bhachaill tair.
1040] In tan tainic ille fuair a bachaill ara chinn abhus,
& léne Coluim Cille maille
1041] ria .i. cuid Cainnigh sin dia rachall-som
i, et is airi do-righne-sium sin ár
1042] ro-fhitir cur' bho comfhocraibh dia eitsecht.
1043] LOISE mor tainic do-sum fecht an h-I. Ro fiarfocht de-sium fath na loisi.
1044]
Tene Dhe do nim, ar eisium, tainic for teora catracha isin Etail, cu
1045] ro marbh teora mili d' feruibh cenmotat mna &
macu & inghena.
1046] GAIRM ro-chuala sum fechtus a purt h-I. Ann sin at-bert-sum:
- 1047] Bachlach 'san purt
1048] cona bachaill 'na chrob,
1049] do-aidhlebha mh' adhaircín,
1050] do dhoirtfe mo dhubh.- 1051] Tairnfidh-som sis
1052] d' innsaiged mu pháx,
1053] is benuidh fria mh' adhaircin,
1054] nos-faicebha fass.
1055] FEACHT n-aill do Colum
for-facbhudh h-e ag bruith mairt do mheithil.
1056] Bui
athlaech d' feruibh Eirenn .i. Mael
Umha mac Baedain. Ro fiafraig
1057] Colum Cille cia meit a loingthi in tan ba oclaech? In tan baam oglach, ol
1058] Mael Umha, no chaithinn mart meth am
shaith. Ro for-congair Colum Cille
1059] fair cu ro thoimled a shaith{folio 52vb}
.
Do-roine Mael Umha airesium sin.
1060] Ro
chaith in mart uile. Tainic Báithin iardain
& ro fiafraig in ba h-errlamh
1061] in esair. Ro
fhor-congair Colum for Mael Umha
cnamha in mairt uile do
1062] timarcan ind
oen-bhaile. Do-ronad amlaid. Bennachais
Colum na cnamha,
1063] & ro bai a
n-uili fheoil impuibh co rucad don mheithil.
1064] FEACHT do Cholum
Cille i mís Mái luidh d' fios scel na
n-airemhon
1065] i tuaisciurt na h-indsi. Ro bhui ica
comdhidnad & ica forcetul. Maith, ol se,
1066] fon caisc do-chuaidh i mís Aipril, is ann sin
do-bail dam-sa thecht docum nime.
1067] Acht nir' ail dam
bron na toirrse duibh-si iar bhur soethar, conadh aire sin
1068] ro anass acuibh o caisc gu quingcigis. O ro
chualatar na manuigh na briathra-sin,
1069] roptar toirrsigh co mor.
1070] RO-SSOI tra iar sin a agaid siar, &
at-bert, Ro bhennacha in Coimdhe
1071] an innsi cona
h-aitreabhthaib, & ro innarbu loiscinn &
natracha aisdi. O ra bennach
1072] immorro an innsi,
tainic da recles. Nir' bó cian iarum tancatar
1073] cricha na saboidi & tosach in domnaig, et o ro thocuibh a rosc a n-airdi táinic
1074] loisi mor dia ghnúis & agaid, &
at- conncatar na braithre sin. Aingel De
1075] immorro tarasair ann
sin os a cinn.
1076] LUID-SIUMH iar sin do bennachad in t-sabhaill
et at-bert fria Diarmuid co
1077]
n-escomluifedh adhaig domnuigh docum nime. Ro shuidh iar sin an
senoir
1078] airmitnech .i. Colum Cille
for or na conaire; air tainic scis do, ger' bhó gairit
1079]
a uidhe, áir .lxxuii.
m-bliadne a aes in inbhaid sin.
1080] LUID a dhochum in gerran do-bui occ na manchuibh annsa n-inis, & cíidh
1081] a n-ucht in cleirig cor' bo
fliuch a etach. Ro triall in fos .i. Diarmuid
1082] innarba in gerrain uadh. Leicc dhó, a
Diarmait, ol Colum Cille,
gu
1083] n-derna a dhaethain der & toirrse acom
cháinedh-sa.
1084] IS LIA tra tuirium & aisneis a
n-do-roine Dia do fhertuibh & do mirbuilibh
1085] isna talmannaibh ar Colum Cille, uair
ni fil nech co n-icfedh a thuirium co leir
1086] acht mina
thisadh a ainim fein, no aingel do nimh
dia n-aisneis. Conadh lor,
1087] didiu, duin so do thabairt
ar dheismerecht.
1088] Ní ro geinir tra do Goidelaib gein bud uaislea, na bud
eaccnaide,
1089] na bud soiceineilce inás. Ni tainicc
dib araile bud bec- cda, na bu umla, na bu
1090] inisle. Mor eim an inisle do Colom Cille
conad é fein do-benad a n-iallacranna
1091] da manchuib, & conad e do- indmad
doib. Do-beiread a cuid arba go menic ara
1092] muin don
muilend & no meiled, & do-beired lais dia toig
é. Ni geibed lin na
1093] olonn ria cnes. No comruicced
a taeb ria h-úir nocht. Coirthe cloiche
1094] no bid fo
a cind do fhrithadart, & ni denad cid do codlad eitir acht
airet no bidh
1095] Diarmait a dalta ag rádh tri
caibdel don Biaid. Atraiged fo cedoir iar
sin,
1096] & do-gnith gol & basgaire amail
máthair buid ag cained a
h-aein-mic. No geibed
1097] na tri
coécta a n-gainem na traga ria-siu no turccbad
grian. ISin lo immorro
1098] no athaiged na tratha. No
idhbrudh corp Crist & a fhuil. No
pritchadh
1101] O THAINICC gusna déidhenchuibh do Colum
Cille, et o ro benadh clocc
1102] iarmerghi adhaigh domnaigh
cingcdhighisi, luid-siumh ria cach docum
1103] na h-ecailsi,
& do-roine slechtain & ernaighthi dhicra iconn
altóir. Ro lín
1104] in tan sin soillsi
ainglecdha in eaclais uime da gach leith, & ro fhaidh ann
sin
1105] in sruith airmhitnech a
spirut dochum nime i subhai & i bh-failte mhuinteri
1106] nimhe. Ata immorro a chorp i talmain abhus cu n-anoir
& cu n-airmhitin
1107] o Dia & o dhainibh,
co bh-fertuibh & co mirbhuilibh cech laithi. Et gidh mor
1108] a anoir coleic bidh mo a
n-dail bratha in tan taitnebhus amail ghrein
1109] nemh-thruailnidi a chorp & a anum.
1110] IS ann, immorro, bias in mor-ghloir sin
& in mor- innocbhail do-somh,
1111] a n-aontuidh naoi n-gradh nimhe na tairmdhechatar, i n-aontuidh apstal
&
1112] deiscibul
Íssu Crisd, i n-aontuidh deeachta & daenachta
Mheic Dé{folio 53rb}
1113]
isin n-aentuidh is uaisli cech aentaidh, i n-aentaid na naemh-trinoidi uaisli
1114] airmhitnighi .i. Athair & Mac & Spirut
Noemh.
1115] Ailim trocuire Dhe uilechumachtuigh tre impidhe
noemh Choluim, co rosium
1116] uile in aentaid sin. Roissem, ro
aitreabhum, in saecula saeculorum! Amen.
1118] HII SUNT QUI SECUNTUR
AGNUM QUOCUMQUE IERIT
Rev. 14:4
. IT iat so lucht
1124] IS e immorro leth ataoibhi in n-aisneis-sea la
h- Eoin cu dú a n-debairt:
1125] Nemo potest dicere cauticum nisi
illa .c.xl. iiii milia qui redempti sunt de
1126]
terra
Rev. 14:3
. Ni thic do neoch molad na claiscetul do denum don Coimdhid
1129] Áir is iat sin na h-ogha co
deimhin. Conad for slicht na m-briathar-sin
1130] ro raidh
Eoin: Híí sunt
qui secuntur agnum
Rev. 14:4
.i. is iat lucht leanait in t-Uan
1132] IS e leanmhain in Uain, Crist
do in t-samail & do thocoisceim tria
1133] comallad
rechta & t-soscéla gan sainnt na talmandai, gan
grad na n-erchraidhe,
1134] imghabhail na h-anoire, dinsium in
domhain, tarmnugud dona h- uilibh,
1135] neimhdhenum
indlighidh na aincridhi do neoch, fulang cu
foidhideeh na
1136] n-ammus dianechtair, dilghudh
do tabairt do lucht na h- ingreama. Gach
1137] maith done nech
gurub ar metughud De do-ghne & narup ara anorugud
1138] budein.{folio 53va}
INtshamlaid, didiu, ar an t-ecnaid,
amail bis an t-uan
1139] neimheilnidhe ind oigi colla, as
inann on & corp neimh- thruailnidi Meic
1140] in
Athar Nemda. IN t-samlaid, dano, in t-uan rundai
.i. Crist, a n-oighi & a
1141] naeimhe menman amail ro raidestar fein: Bidh cu
noem & cu genmnaidh
Levit. 11:44
, arLevit. 11:44
. Ár ni ferdi genus an cuirp
1144] Sochaidhe tra do noemhuibh & do fhirenuibh ro comuillset
in timna-sa na
1145] h-oighi a nu-fhiadhnuisi feibh ro comuill
in noemh-ógh dia tá lith
& foraithmet
1146] i n-ecmhong na ree-seo &
na h-aimsire .i. Sancta
Brigida uirgo Dei .i.
1147] noemh Brighit ogh in Coimdheadh na
n-dula.
1148] IS and iarum ceileabhrait na cristaidhi feil & lithlaithi na h-
íí noemh
1149] Brighdi, i kalainn
Febrai arai laithe mis grene iss iniú arai laithi
sechtmhuini
1150] isin bliadain i
tam.
1151] INnister sunn iarum ní do fhertaibh
& do mhirbhuilibh na h-ii noeb
1152]
Brighdi, & dia geinealach
collaidi .i. Brigit ingen Dubthaig, meic
Dhemre,
1153] meic Bresail,
do slicht Echach Finn Fuath n-Airt.
1154] IN Dubhthach-sin immorro o ro
genair naemh Brigit ro
cennaig-sein
1155] chumail,
Broicsech a h-ainm, inghen sein Dallbronaig do
Dail Concubair
1156] in deiscert
Breag. Ros-aentaigh
Dubhtach dó i l-lánamhnus in
1157] cumail-sin cur' bo alachta
uadh. Ro gab ét seitich
Dubhthaig imon cumhuil
1158] co n-ebuirt fria
Dubthach: Mine renusa in cumhail út i tiribh ciana
1159] toicebhut-sa mu thinnscrai dhit, & ragat
uait. Arai sin nir' bo ail do
1160] Dubthach reic na cumhaili.
1161] FEACHT ann do-luid Dubthach
& in cumal immaille fris i
carput seoch
1162] thegduis araili druadh. O ro-chuala in drai foghar in carpait is ed ro raidh:
1163] A ghilla, ar se, fegh cia fil isin carput, ar is
fogur carpait fo rig inso.
1164] Ro raidh in gilla: Dubthach, ar
se, fil ann. Luidh in drai ara cinn
&
1165] ro fhiafraig{folio 53vb}
cuich in ben bui isin carput. Leam-sa, ar
1166] Dubthach. Maithgen,
dano, ainm in druadh, is uad Ros
Maithgin. Imcomaircidh
1167] in drai in rob alachta o neoch? Is alachta
uaim-si, ol Dubthach.
1168] As-bert in
drai: Bidh amhra in gein fil ina broinn,
ni bhia a cosmuil isna
1169] talmandaib. Ni leig
dhamh-sa mu shetig, ar
Dubthach, gan a reic na
1170] cumaili-si. Adubairt an drai tria rath faitsine: Foighena sil do
mhna-sa
1171] do sil na cumuili, áir beraid in cumal ingin reil
taitnemaich thaitnighfes
1172] amail grein itir renna
nimhe. Ba buidech Dubthach don
aithiusc-sein, ár ni
1173] rugad ingen dó cosin.
1174] Tiagait iar sin chum a tighi, &
do-gniset altugud buidi diblínaibh.
1175] Ba suaichnidh tra
gradh na h-ingine ag Dia, ár do-dhechatar da espoc
1176] do
Bretnaib otha Elpu dia taircetul & dia
bennachadh, Mel & Melchu
a n-anmanna.
1177] Do-rat Dubthach failti
dhoibh, & do- roine in chumal
umhuloit &
1178] timterecht doib. Ba bronuch
& ba toirrsech seitig
Dubthaig. IMcomaircid
1179] espoc Mel di fath a
toirrsi. Do-raidh in ben: ár do-roisc
Dubthach a
1180] chumail dím. Ro raidh espoc Mel: Dethber ge no dherrscaighed, ár
foigenaidh
1181] do sil-sa do sil na cumhaile, acht tarnnaighfidh a sil-si dot
shil-sa. Ba
1192] IS ann do-rala don drai fleadh mhor do
dhenum a Conaille, cu
1193] ro gart an
ri cuice docum na fleidi. IS ann rop aimser tuismeda do mnai in
1194] righ. Boi faidh i comaidecht in righ, cu ro fhiafraig cara don righ dhe, cuin bud
1195] maith sen don
righain tusmhedh? At-rubhuirt in drái: Gein no tuisimhthea
1196] imaruch la turcbail grene na bud imuich na itigh no berta no
fhoruaislighfead
1197] cech n-gein ind Eirinn. Reimhdheachaid tra
tusmhed na rigna in uair sin, co
1198] ruc mac marbh. IN tan immorro do-choidh in cumal aramharuch la
1199] turcbail
ghrene, & leastar lan do leamhlacht 'na laimh, in tan tuc in
dara
1200] coisceim tara tairrsiuch an tighi & a cos
aili imuich, is ann ruc inn ingin .i.
1201] noem Brigit. Ro nigset na
bantairsi inhíí noeb
Brigit don lemlacht bui i l-laimh
1202] a mathar. Ba cubaid immorro sin re h-airilliudh
m-Brigte .i. re
1203] deallrad &
re taitnium a h-oighi. Rucadh an ingen acétair iarna breith
cu mac
1204] marbh na rigna,
& o ra-siact anal na h-ingine in mac ad-racht a bas.
1205] LUIDH iar sin in drai
cona chumail & cona ingin i crich Connacht, ár do
1206] Connachtuibh a mháthair, a athair immorro don Mumain.
1207] I n-araili laithi do-luid in cumal do bleagun a bo, & for-facuib
an ingin
1208] 'na h-oenar 'na cotlud ina
tigh. At-conncatar araili com- fhoicsig in tegduis i
1209] raibhe an ingen for lasad, co n-derna aen-breo dhi o
thalmain co nem. IN tan
1210] tancatar do cabair an tighi
ni ro artraig in tene, acht ro raidset ba lan do
1211] rath
in Spirta Noeimh an inghean.
1212] Laithi n-ann deisidh in drái cona chumail i n-araile inadh, co n- acatar in
1213]
cannadas bui for cenn na h-ingine for lasadh. O ro
shínetar a lama cuige,
1214] ní ro artraigh an
tene.
1215] FEACHT ann ro cotail in drai co n-aca triar cleirech ind etuighibh taitnemachaib,
1220] I n-araili lo ro-clos guth na naidhen oc
diucaire, & iss ed ro raidh: Meum
1221] erit hoc .i. bidh leam so. O ro-chuala an drai sin iss ed ro raidh: Comaillfider
1222] inní at-beir an ingen .i. bidh leam an ferann iar-
dain, et iss ed on ro comhailled.
1223] O ra-chualutar aitreabhthaigh an feruinn sin ro
fhuacratar in drai
1224] as in tir,
gu n-dechaid-siumh dochum a athardha fein.
1225] Ro alt tra in noeim-ingen-so .i. Brigit, o
chomairbhirt bid ecsamail fria
1226] a comaosu, áir
bithe ina cech náidhi. Ni thoimhleth biadh n-eisidan.
1227] No frithbhruidheadh biadh in druadh
& no sceidhed. Ro imraith in drai
cidh
1228] ro m-bui an ingen. Doigh lais ba h-inglaine
& corpad a bhidh. Ro erbh iar sin
1229] bhoin n-o
dheirg do bleagun foleith do Brigit, &
ro leic bhannscail n-irisigh
1230] dia bleagun. Toimleth an
ingen noebh sin, & ní sceidhed.
1231] Ro alt iarum an ingen noeb-sa gur' bó
timthiridh, et cech ní risi comhruicedh
1232]
a l-lamh no fhoirbreadh. No lesaigheadh na caercha: no
shasadh na h-elta:
1233] no bhiathad na bochta. O
tháinic calmatus & nert & meit do
Brigit accobhrastar
1234] techt do
torruma a h-athardha. Ro fhaidh in drai
techta co Dubthach ar co
1235] tissed
ar cenn a inghine. Tiaghait na techta
co Dubthach, & innisit fearta &
1236] mirbuili na ingine. Teit
Dubthach & ba failid leis. Do-roine
in drai failti
1237] fris, &
do-ratt a ingin soer dhó. Tiagait
iar sin Dubthach &
Brigit dia tir i crich
1238] Ua bh-Failghi, & a muime malle fria
Brigit, cu ro ghab galar a muime ar toidhecht,
1239] cor'
faidhed Brigit & ingen aile do
chuinghidh dighi do coirmm dhí co
1240] araile fer oca
n-dernadh fled mhor. Baethchu a
ainm-sidhe. Do-rat era for Brigit.
1241] Taraill Brigit iar sin co araili topur
gur' lin leastar as, & ro beannach cu ro soudh
1242] i
m-blas corma, & do-bert dia muime, & ba oghshlan fo cedair. IN fhleadh
1243] immorro icár'
h-eimdhed isi, tiagur dia h-ól & ni frith banna dhi.
1244] FEACHT da n-dechaid
Dubthach ar turus cu farcuibh
1245] a
ingin ica mhucaib, co tancatar da meirlech cuice, co
rucsat da thorcc don
1246] tred. O dho-chuatar treall iar sin
cond-ric Dubthach friu. Benais na muca
1247] dhibh. Do-thaet iarum co Brigit, In
marut na muca, a ingen? ar
Dubthach.
1248] Airim lat, ar
Brigit. Ro airimh Dubthach na
muca, & ni teasta nach muc
1249] dibh.
1250] Nir' bho cian iar sin tainic áighe uasal do tigh
Dubthaig, co n-dernad
1260] FEACHT ann do-rothluigh araili bannscal irisech
co tised Brigit le i Magh
1261] Life, ár ro bui coimhthinol senaid Laigen ann. Ro
foillsighedh d' espoc
1262] Ibhair bai isin dail Muire Ingen do thecht
isin dail. Teit in bannscal
1263] arnamharech, & Brigit maille
fria, docum na dala. IS ann ro raidh espoc
1264] Ibhair: As i
so in Mhuire ad- connac-sa. Ro bennachsat
in uile shlógh inhi
1265] noemh Brigit, conad h-i
Brigit Muire na n- Gaeidel o sin ille.
1266] IAr sin do-chúaid
Brigit do torruma a máthar bui i n-doeire. IS amlaid
1267] ro bhui in máthair a n-
indlobrai ara cind-si, & bui for airghi, & da bai dhec
1268] aice, & si oc tinol
ime. Ro fhoghuin immorro an ingen co
h-umail tar eis a
1269] máthar, & ro gabh for
leasugud na h-airghi. In maisdred do-ghnith no rannadh a
1270] n-dibh cuibhrennaibh dec i n-anoir in
da esbal dec in
Coimdhed, & ro shuidhiged
1271] in treas cuibrinn dec{folio 54vb}
cu m-ba mo inás cech cuibhrenn i n-anoir
1272] Crist, & do bereadh do bochtuibh
& do aigheadhuib. Ar
at-bereadh-si
1273] bidh Crist i
persoin cech aighedh irisigh. Ba
h-ingnad lesin m-búachail sin
1274]
co n-dechaid la do acallaim in druadh. Ro fhiafraig in drai & a ben:
In maith
1275] leasaighius an ingen? Tainic ann na
bu. IS maith, ar an buachail. Am
1276] buidhech-sa
cipinnus & at reamra na laeigh, ar ni ro-lamhair
cassait Brigte
1277] 'na
h-ecmais. Do-chuaidh in drai & a
sheitig don airghi, & rusc mor leo
a
1278] rabhutar ocht n-duirnn dec dia
linad do im. Do-rine Brigit foilti friu,
&
1279] ro innail a cosa, & do-rat biadh
dhoibh. IS ann adubairt séitigh in
1280]
druadh re
Brigit: IS do thancamur dia fhis in ro gab
greim inni
1281] ro h-erbad friut. Cid fil ocut do im? Ni
raibhi immorro aici-si ind erluime
1282] acht torad cu leith
maistertha. Do-chuaidh iar sin Brigit isin
cuili, &
1283] iss ed ro raidh:
- 1284] A MO ruire-sea
1285] conic inna h-uili-sea
1286] bennuch, a Dhe, nuall gan gheis,
1287] cot laim dheis mo cuili-se!- 1288] Mo chuili-sea!
1289] cuile Fiadhat finn,
1290] cuili ro bennach mo Rí,
1291] cuile ica m-bí imm.- 1292] Tic Mac Muire mo chara
1293] du bennachad mo chuile,
1294] flaith in domain co h-imeal
1295] ron-be immet la suidhe.
1306] Ro fhodhuil
Brighit iar sin na bu do bhochtaibh & aid-
hilcnechaib,
1307] & do-baistedh in drai, & ba h-irisech & ba i
comhuitecht Brighdi co a bhas.
1308] Tainic Brigit iar sin
& a máthair le co tegh a
h-athar. Cacha bh-faghbhaitis
1309] immorro a lamha-si do chrudh
& bhiadh & airilliudh a h-athar do- bereadh do
1310] bhochtaibh
& aidilcnechaib in Coimdhed, cur' bhó dimdhuch a
h-athair dhi
1311] aire sin, cu ro
acobhrastar a reic na h-i noemh
Brighdi. Luidh i carbat & a
1312] ingen malle fris, & adubairt:
Ní ar anoir ná ar chataidh duit dot-berur isin
1313] carput, acht is dod breith dot reic & do bleth
bron do Dhunlaing mac Enna,
1314] do righ Laigen. O rancatar co dun in righ, luid Dubhtach isin
n-dun cusin
1315] righ &
fácbhais a claidhiub i bh-fail
Brigte isin carput. Do-thoet clamh co
1316] Brighit, & aitchidh ainm n-De re
Brigit um ní do tabairt do. Tairberidh
1317]
Brigit claidiub a h-athar
dhó. Raidhidh Dubthach risin righ iar toid- hecht
1318] anunn: In
cennechtha mh' ingen dím?
Cidh ara reccai h-ingin fein? ar
1319]
Dunlaing. Ni anse, ar
Dubthach, ar bheith ac reic mh' indmhais
& ica
1320] thabairt do droch-dhainibh
truagha. Tucthar cucainn con n- fhacamar, ar
1332] Nir' bo cían iar sin cu táinic
araile fer sochenelach go Dubthach
1333] do
chuingidh a ingine. Ba tol do
Dubthach & dia macuibh in ní
sin. Ro opastar
1334] Brigit
immorro. Do-raidh brathuir dia braithribh ria- si: IS esbach in
1335] t-suil glan fil at cind-sa gana beith for adhart i
bh-fail fhir eicin. Ro-fhitir
1336] Mac na
h-Inghine, ar Brigit, ni beodha
dhun massi do-beir pudhur foruinn!
1337] Do-rat iarum
a mer f'on suil co nas-tall as a cinn, cu m-bui for a gruaidh.
1338] O 't-connaic
Dubthach & a braithre sin ro gheallsat nach ebertha ria-si
dul co fer,
1339] acht an fer budh mhaith le fein. Tuc
Brigit annsin a dernainn fria a rosc &
1340]
slanaighter fo chétair.
1341] LUID Brigit &
araili ogha maille fria do ghabail chaille o espoc Mel i
1342] Telcha
Mhidhe. Ba faeilid sein friu. Anais Brigit
for umhaloit co m-bad h-i
1343] déidhinach for a tartta
caille. At-racht columa teintidhi dia
cinn cu
1344] clethe na h-ecalsa. IS ann ro raidh espoc Mel: Tair, a noem Brigit, co
1345] ro
sentar caille for do chenn riasna h-oghuibh aili. IS edh do-rala
ann tria
1346] grasa in Spirto Nóimh gradh n-esbuic do eirleghiunn for
Brigit. As-bert
1347] Mac
Caille nar' bho ord gradh n-espuic for bannscail. Adubhairt espoc Mel:
1348] Ni leam
a commus. O Dhia do-ratad in anoir-sin do
Brigit seoch cach
1349] m-bannscail,
conidh anoir espuic do-berat fir Eirenn do comarba Brigte o sin
1350] ille.
1351] I n-ochtmadh uathaid
ro genair Brigit, i cedain sainriudh: i n-ochtmad
1352] dec ro gabh caille: i n-ochtmad .lxxx. do-choidh docum nime: i n-ochtmad
1353] ro coisecradh
Brigit fo lin ocht m-biaidi
in t-soiscela ro comallastar, & biaid
1354] in
trocaire do-roega Brigit dib-saidhe.
1355] FEACHT o ro chomfhoicsigh
sollaman na casc duthracair tria dhesheirc
1356] coirm do
denamh dona h-ecalsaibh imdhaibh ro batar impe, et ro bhui terca
1357] arbha in inbhuidh-sin
h-i Midhe, & ni ro thecht
Brigit acht oen-criathar
bracha.
1358] Ni rabhutar dano{folio 55va}
leastair ac muinntir Brigte, acht da lothar.
1359] Do-ratsat a m-braich isin
dara lothar. Ro linsat araile don chuirm. Ro fodhlad
1360] iar sin o
Brigit in chuirm do .uii. n-ecalsaibh dec bh-Fer
Tulach, cu
1361] ro fherastar toradh in oen-mheich bracha iat tre shobharthan Brigte o
1362] chaplait co minchaisc.
1363] FECHT ann do-luidh araile clamh co
Brigit do chuinghidh bhó. Do-raidh
1364] Brigit ris: Cia dhibh is ferr lat,
bó do breith leat, no h-íc don claimhe?
1365] Do-raidh in clamh ba ferr leis a ícc on claimi ina
do- bertha righi in domuin
1366] dó. Do-roine Brigit ernaighthi
co Dia, cu ros-íc in clamh, & ro fhoghuin
1367] do Brigit iar sin.
1368] ARAILE caillech do
muinntir Brigte do-rala a n-galar trom cu ro
mhianaigh
1369] leamhlacht. Ni tharla bo isin recleis ind
inbhaidh-sin, cu ro linadh leastar lan
1370] d' uisce do
Brigit, cu ros-bennach, cu ro soudh i
l-leamhnacht. do-rat don
1371] caillig
& ba h-oghshlan h-i fo cedair.
1372] O dho-cuaid immorro clu &
oirrdhercus Brigte fo Eirinn, tancadar da
1373] dhall do Bretnaibh & clam ica remthus dia
n-íc co Brigit. Do-raidh
Brigit:
1374] Bídh imuigh colleic
cu ro a in ceileabhrad, ár deinmnedhaigh iat-sein.
1375] Ro ícais daine dot cheniul fein ané,
& ní ro fuirighis cen co n-icai sinne
1376] inniu. Do-righne Brigit ernaigthi,
& ro h-íctha a triur fo
cétair.
1377] O ro forbhudh sollaman na casc
do-fhiafraig Brigit dona h-inginaib in
1378] roibhi fuidheall acu o linn na
cascc. Do-raidhset na h-ingena: Do-bera Dia,
1379] ol
siat. IS annsin tainic dias ingen istech,
& dronglach lan d' uisci leo.
1380] Ro-fhitir
Mac na h-Ingine ata maith ann, ol
Brigit. Doigh le-si comad
1381] coirm. Amal adubairt si sin ro soud a coirm toghuidi fo
cedair. Do-ratad
1382] iar sin d' espoc Mel & dona h-oghuibh
arcena.
1383] ISANn aimsir cétna tainic galar sula
do Brigit, & ba tiachair le a cenn
1384] cu mor. O ro-chuala espoc
Mel sin, iss ed ro raidh: Tiagham aroen do
1385] cuingidh legha{folio 55vb}
cu rot-léicter fort cenn. Do-raidh
Brigit:
1386] Min badh anumhaloit
duit-si, ni bhudh ail dam-sa liaigh
corpdai etir, acht
1387] araidhe do-ghenam anní
at-bera-sa. O ro batar oc imthecht do-rochair
Brigit
1388] as a carput co tarla a cenn
fria cloich cu ro crechtnaiged cu mor & cu ro theiper
1389] in fhuil. Ro h-icta dano don fuil-sin di bannscail
amhlabrai ro batar for in
1394] FECHT ann do-rala ri
Teafa i comfhocraibh doibh ar fleidh. Bai leastar
1395] cumdachtta i
l-laim in righ. Gabhais araile fer anfhaitech
as a laimh cu
1396] torchair co n-derna blogha
dhe. Do-gabhadh an fer la righ Tefa. Do-choidh
1397] espoc Mel dia cuing- hidh
& ni h-etas on righ acht a bhas,
co n-atuigh
1398] espoc
Mel in leastar m-brisde & tuc leis co
Brigit. Do-rat Brigit a h-anal
1399]
uime & ro h-
athnuaighed a cruth ba ferr. Rucadh iar sin don righ, &
1400] ro fuaslaiced in
cimbid. Et adubairt espoc Mel: Ni h-oram-sa do-roine
Dia
1401] an firt-sa, acht ar Brigit.
1402] FEACHT ann do-dhechaid
Brigit do thigh araile oighi
.i. Brighit ingen
1403] Conaille insin. In t-uisqui do-ratadh
dara cosaibh do Brigit iar taidhecht
1404] ro íc araili ógh ro bai istigh a n-galar. O
dho- chuadur immorro Brighit cona
1405] h-oghuibh do chaithium a proinne ro ghab
Brigit for fegadh na méisi co fada.
1406] Ro fhiafraig an Brigit aile: Cid
rathaigi-sea? Do-raidh Brigit: At-ciu
1407] Deman for in meis. Ro badh maith leam-sa a fhaic-
sin, ar an ogh aile.
1408] Tabair crois
Crist ar h-agaid & ar do shuilib,
ol Brigit. Do-rat in ogh, &
1409] do-connaic-si in Satan re toeb na meisi, a chenn sis
& a cosa suas, a dhe & a
1410] lasair as a
craes & as a shroin. Ro raidh Brigit:
Tabair freacra duin, a
1411] Diabuil!
1412] Ni chumngaim, a chaillech! ar an Deman,{folio 56ra}
gan fregra
1413] duit, a coimeduidhe timnai De, & a
trocaireach fri bochto & fri muindtir
1414] an
Choimdhedh.
1415] INdis duinn iarum, ar
Brigit, cid dia tangais cugaind 'nar
1416] caillechaib?
1417] Araile og craibdech fil sund, ar
Deaman, is 'na coimiteacht atussa
1418] ag furail leisce
& maindeachtnaige uirre.
1419] Adubairt Brigit frisin
oig h-isin: Tabair cros Crist tar th' agaid
&
1420] tar do t-shuilib. Do-ratt fo
cetoir. At-condairc an og an torathar n-granna.
1421] Ros-gab
ecla mor an og o at-condairc an Demon. Adubairt
Brigit: Cidh
1422] ara n-imghaibhe in
dalta icá tai leasugud fria re
cian? Do-righne inn
1423] ogh aithrighi iar sin, &
ro h-icadh on Demon.
1424] Araile bannscal tuc rúsc lan d'
ubhluibh co Brigit. IS annsin do-raladur
1431] FEACHT ann do-luidh Brigit
co Tefa, & sloigh mora 'na
comhaideacht,
1432] & dá
clamh 'na diaidh cu tarla deabhaid
etarra. In tan rob ail do clamh
1433] dibh araile do bhualad
ro shec a lamh uasa & ro crap lamh indalanai.
1434] Do-ronsat aithrighi iarum & ros-íc
Brigit dia claimhe.
1435] Do-chuaidh Brigit co araili
eclais a tír Thefa do
cheileabhrad na casc.
1436] Do-raid ban-airchinnech na h- ecalsa fria h-inghenaibh neach
dhibh do umhaloit
1437] dia dhardáin cennla dona
senoiribh & dona dainib fannaibh inlobhraibh
1438] batar isin recles. Ni frith nech dhibh don
umhaloit. Do-raidh Brigit:
1439] Do-gensa aníu in umaloit. Cethrar do dhainibh galair batar isin recles
1440] .i. anbhfabrachta & dasachtach & dall
& clamh, & do-righne Brigit a
fos a
1441] cethrar, & ro h-ictha
o gach teidm bui forru.
1442] FEACHT ann do-chuaidh
Brigit i n-araile tech{folio 56rb}
for áighidhecht.
1443] Do-rala co n-dechaid in muinnter uili immach acht aen-ghilla bec
1444] anbhfhabracta,
& se balbh, & ní fhitir
Brigit a bheith amlaid. IS ann
1445] tancatar áighid co
Brigit isin tech do chuingidh
bhídh. Do-fhiafraig
1446] Brigit
don gilla bhalbh út, cáit i raibhi eochair na
cuile. Do-raidh in gilla:
1447] ro-fhetar-sa baile i
ta. Do-raidh Brigit: Eirg &
tabair damh. Ro eirigh
1448] fo chedair & ro
timthirigh do na h-áigedhaibh.
1449] IS AND do-rala coimthinol bh-fer n- Eirenn i Tailltin, airm i raibhe Patraic
1450] & senadh Eirenn uime. Do-cuatar docum na dala Brigit &
espoc Mel,
1451] & fuaratar caingin doilig ara cinn 'san oirechtus .i. araile ben ruc leanbh ann,
1452] & is ed ro raidh, cor' bhó la h-espoc m-Bron do muintir
Patraic, an leanp.
1453] Ro diult espoc m-Bron nar' bo lais. Tucadh
in ceist-sin co Brigit dia
1454] tuaslucud. Ro fhiafraig Brigit don
mhnai, cia o ra coimprestar a gein,
1455] & do-raidh
ria ná h-abradh breic. Do-raidh in ben: is ó espoc Bron. Ro lín
1456] att & borrfad a tenga ina cinn cu na caemnacair
labhra. Do-rat Brigit airdhi
1457] na
croichi dar ghin na náidhiun & ro fiafraig: Cia
h-athair? Do-fregair in
1458] naeidhi: Duine duthair deroil fil a n-imeal ind
airechtais, is e sin m' athair-si.
1459]
Cu ro saerad espoc
Bron amlaid sin tre rath Brigte.
1460] IS AND sin do-chuaidh fer ar cenn
Brigte co n-dighsedh do coisecrad tighi
1461] nua do-righned aige. O ro erlamhaigh biadh do
Brigit is ed ro raidh Brigit
1462]
re a h-ingena: Ni h-adha dhúin biadh ind fhir
genntlidi sea do tomailt, ár
1463] ro fhaillsigh Dia
dam-sa na ro baisted etir h-e. O ro- chuala in fer maith sin
1464]
ron-gaibh congain cridhi, & ro baist espoc Bron. Iar sin ro
for-congair Patraic
1465] for
Brigit & for a comharba co nach beth do gres gan fer graidh
'na
1466] comhuidecht. IS aire ro ghabh Nat
Fraich gradha sacairt.
1467] ISinn aimsir cétna tuc fer do
dheiscert Breagh a mháthair for a mhuin
1468] co
Brigit dia h-íc, ár ba h-
anfhabrachta, co ros-lai dia mhuin for foscad
1469] m-Brigdi, & o tharaill in foscudh
rob óghshlán acétair.
1470] I n-ARAILE aimsir ann ad-conncatur
Patraic chuca.{folio 56va}
Senadh
1471] mor maille
fris. Do-raidh Lassair re
Brigit: Cidh do-ghenam frisin sochaide
1472] tangatar chucaind? Cidh do biudh fil ocuibh? ol
Brigit. Ni fhil, ar
1473] Lasair, acht aen-
chúra & da bhairghin déc
& becan loma. Do-raidh Brigit:
1474] Ata maith ann. Do-gentar proicept bhreithre De dhun,
& non-sasfaiter
1475] uadh. O thairnic do
Phatraic in proicept tucad an biadh co
Brigit dia
1476] roinn, & ro
bennach, & ro sasta in da phopul
De .i. samad
Brigte & samad
1477] Pátraic, & ro ba
mhó cu mor a bhfuidheall ina in
t-adbar ro bhai ann ar tús.
1478] ARAILI fer ro bhai i cill
Lassaire, & ro bui a ben occá fhacbhail, &
1479] nís-geibheadh cuit na codlad imailli fris, cu tainic
co Brigit do chuinghidh
1480] eptha cu ro
charadh a bhen h-e. Ro bennach
Brigit usqui dhó & is ed
at-bert:
1481] Tabair in t-uisci-sin tar in tech & tar
bhiadh & tar digh dhuibh fein & tar
1482] an leapuid a n-écmais na mna. O do-ríne amhlaid do-rat in ben
sheirc
1483] n-dímhoir do-som conná faghbhadh
bheith 'na ecmais cidh i l-leth in tigi fris,
1484] acht for
a leath-laim eiccin. Laa n-ann do-chuaidh-sium for turus
& ro fhacuibh
1485] in mnai
'na codladh. O ra dhuisigh in ben at-racht co
h-anbhfhail & do-chuaidh
1486] a n-degaid an fhir cu
bh-facuidh uaithe h-é & gabhal mhara etarra. Ro
ghairm
1487] sí a fer,
& iss ed ro raidh, no ragad isin fairrce mina thised
som cuice.
1488] ARAILE bannscal d' Uib Maic Uais tainic do fhaighdhe co
Brigit, & bui
1489] i tercu do
gres roime sin. Co tard Brigit a criss di,
& adubairt Brigit, gibe
1490] teidm nó galar cusa m-bertha no ícfad;
& do-ronta samlaid, conadh amlaid sin
1491] do
neth a bethamhnus o sin imach.
1492] FEACHT ann tancatur caraid co
Brigit araile sollumun & edhpairt leo,
co
1497] FEACHT aili luidh Brigit: i
Magh Lemna do acallaim
Patraic. Bui ic
1498] procept shoscela
and{folio 56vb}
.
IS ann sin ro chotuil Brigit risin
1499] proicept. At-bert Pátraic:
Cidh ar ro codlais? Ro slecht Brigit fo
tri &
1500] ro raidh:
Fís at-connac, ol sí.
1501] Innis in fhís, ol
Pátraic.
1502] At-connac, ol
Brigit, cethra h-arathra
anairdeas ro airsetar an indsi
1503] uile; & resiu thairsedh a silad, ro aipthighedh in
bhuain, & tancatar topuir
1504] gheala &
srotha taitneamacha as na h-etrighibh. Eduighi geala um na
1505] síltoiribh & um na h-aireamnaibh. At-connac
cethra h-arathru aili atuaidh,
1506] ro
airset an indsi tarrsna, & ro soeiset an bhuain doridhisi,
& ro fhas in corcai
1507] ro shilsat fo chedair gur'
bo h-abaidh, & tancatar srotha duba as na h-eitrighibh,
1508]
& eduighi dubha um na siltóiribh
& um na h-airemhnaibh.
1509] Ni doiligh sin, ol
Pátraic. Na .iiii.
h-arathru toisecha ad-connacuis,
1510] misi & tusa
sin, silmaid cethir leabur in
t-soiscéla co silad irsi & creidmhe &
1511] crabhuidh. An bhuain at-connacais, na h-íí
thecat docum n-irsi & creidmhe
1512] sin trianar
fhoircetal-ne. Na ceathra h- arathra ad-connacais
atuaidh, na
1513] saebh-fhoircetlaidi & na bregaire
sin, laifid dar cenn in forcetul shílmid-ne.
1514] FEACHT do Brigit a n-Ard Macha do-lluidh dias
secce & dromlach
1515] uisce forro. Tancatar do
bennachadh do Brigit. Do-rochair in dronglach
1516] dia n-eis, & do-chuaidh druim tar ais otha dorus
ratha co Loch Lapháin.
1517] Acht
ni ro brisedh & ni thorchair banna aisdi. Ba follus do
chach bennachad
1518] Brigte forro. Iar
sin adubairt Pátraic: Fodhail ind uisqui for Ard
Macha
1519] & for Airthera, & ro-icadh gach n-galar
& gach n-ainces bui isin tir.
1520] LUID Brigit i crich bh-Fer Rois d' fuascalad chimedha bui isin crich.
1521] Do-raidh
Brigit: In lece orum-sa in cimid út
amach? As-bert in ri:
1522] Gia no berthea dam-sa righi
bh- Fer m-Breagh uili, ni thibhrinn duit in
cimid
1523] acht na dighis-sea fó era do-berthur
anmchoimhet oen-oidhche erut-sa dhó.
1524] Ro artraigh Brigit deodh lai don cimidh & do-raidh fris:
In tan tuaslaicfiter
1525] in slabradh dhit geibh in
n-ymmonn so, & ela for dha laimh dheis. Do-gniter
1526] amlaid. Elaid in cimidh la breithir
m-Brigdi.
1527] FEACHT do-luidh Brigit tar
Sliabh Fuait. Bui dasachttach
1528] issin t-sleib no oircedh na cuitechtna. O 't-conncatar na
caillecha h-e ros-gabh
1529] ecla
& uamun mor iat. Adubairt Brigit
risin n-dasachtach: O dhat-rala
1530] ann pritchai breitir
n-Dé dhun.
1531] Ni cumngain, or se,
gan umhaloit duit, ár it trocar fria muinntir in
1532] Coimded etir truagha & bhochta.
1533] IS ann sin do-raidh in dasachtach: Car in
Coimdi, a chaillech, &
1534] not-carfa cach. Airmhitnigh in Coimdhe & not-
airmhitnighfea cach.
1535] Ataigh in Coimdid &
not-atuighfea cach.
1536] FEACHT do-ghuidh a
h-athair naemh
Brigte co n-dighsed co righ Laigen
1537] .i. co h-Ailill mac n-
Dunlaing do chuinghidh dilsighthe in chlaidhib do-rat
1538] dó fecht
aile. Do-thoet Brigit ar forcongra a h-athair. Tainic mogh
don
1539] righ do acallaim
Brigte & adubairt: Dia nom-soertha don
fhog- namh ica tu
1540] don righ ro
budh am cristaidhi, & no fhoighenaind duit-si &
don Coimdhidh.
1541] Luidh Brigit
isin dun & conatuigh di ascaidh cusin righ .i. dilsiugud in
1542] claidib do Dubhtach
& sóire don mhogaid.
1543] Cidh ara tiber-sa sin duit-si? ar an
rígh.
1544] Do-bérthar clann t-soineamhail
duit, ar Brigit, & righi dot macaib
1545] & nemh
duit fein.
1546] Adubairt in ri:
Flaith nimhe, ár níis-faicim,
nís-chuingim. Righi
1547] dano dom macaib ni chuinghim ar am beo fein ar aird ann,
ár gniat cach a
1548] aimsir. Tabair dhamh cena fot
soeghuil a righi, &
cath-bhuadhaighi for
1549] Leth Cuinn,
ár is menic cocadh eadrainn.
1550] Do-berthar, ar
Brigit, & isedh ón ro comailled,
ár .xxx. cath ro mhebadh
1551] roime ind Eirinn &
a nai a n-Albain tria bennachtain
Brigte. Tancatur
1552] h-Ui Neill i Laighnibh iarna ecaibh-sium. Tucsat Laighin a corp docum
1553] in chatha, cu ro
mhebadh rompa fo cedair.
1554] FEACT do Brigit ica
caerchuibh isin Currach co n-acai mac
leighinn
1555] ana rith sece .i. Nindedh
scolaighi esein.
1556] Cidh dot-gní anbhfhorusta, a meic leiginn! or Brigit,
& cidh innsaighi
1557] amlaid sin?
1558] A chaillech,
ol in scolaighi, teighim docum nime.
1559] Ro-fhitir Mac na
h-Inghine, ar Brigit, is
mo-ghenar theit in turus, &
1560] ar Dhia dena
ernuighthi leam-sa cu rab reidh dham dhul.
1561] A Chaillech, or an scolaigi, nochan-uain dam, ár atat{folio 57rb}
1562]
doirrsi nimhe osluicthe innosa & ad-águr
a n- dunadh frium. No mas acom
1563] thairmesc dhuit, guidh in Coimdhe leam gurub soraidh dhamh dul
docum
1564] nime, & guidhfet-sa Dia fort-su cu rob reidh dhuit,
& co r- ruca il-mhile lat
1565] docum nime.
1566] Ro ghabh Brigit pater
leis, & ba craibhdhech o sin imach, & is h-e do-rad
1567]
comman & sacarbhaic dhi iardain. Conid as sein
do-rala cumthanus mac
1568] leighinn in domuin re Brigit, co
tabair in Coimdhi doibh tria atach Brigte
1569] gach maith fhoirbhthi chuinghid.
1570] LUIDH Brigit co h-espoc Mel co tised do thorainn a
cathrach dhi. O
1571] do-chuatar iar sin co dú i
ta Ceall Dara inniu, ba h-í sin
inbhuidh do-rala Ailill
1572] mac
Dunlaing & cét marclach do fhinnchaeluch leis dar lar
Cille Dara,
1573] Tancatar dano
inghena o Brigit do chuinghidh neich don caelach, et
do-ratad
1574] era forro. Ro beanaid na h-eich fo a
marclaighibh fria lar. Ro gabhtha
1575] iarum suinn &
slipredha dhoibh, & ni errachtatur no gur' eadbair
Ailill in cét
1576] marclach do Brigit. Conid de do-ronad
tech mor sancta
Brigte i Cill Dara,
1577] & is e Ailill ros-biath na soeir
& ros-íc a dulchinne. Facbhais Brigit cu
1578] m-badh o Ailill mac
Dunlaing no bheth righi Laigen co brath.
1579] FEACHT ann tancatar da
clamh co Brigit do chuinghidh almsaine. Ní
1580]
rabha araill isin coitcenn acht aen-
bhó. Do-rat Brigit dona clamhaib in
1581] m-boin sin. Do-rinne in dara clam
atlugudbuide don Coimdhidh. Dimdach
1582] immorro in
clam aile, ár ba diumsach. Do- choidh, ar sé,
cid mh' airi-si
1583] m' oenar ria boin. Cu n-ice
aníu, dano, ni rom- comhairmeadh-sa riam etir
1584] celiuda Dé & bhochta & lobhrai. Ni
bhiu dano i commaidh imon m-boin-sea.
1585] Do-raidh
Brigit risin clamh n-umhal: Ansa i bhus co
bh-faghthar ní dhuit,
1586] & teit as in clamh
dimsach út guna bhoin. IS ann sin tainic fer co
Brigit
1587] gu m-boin leis di, co tard don
clam umal. O dho-chuaidh immorro for set in
1588] clam
diumsach forfheimidh imáin
a bhó a oenar, co tainic for cula co
1589] Brigit & co a fher cumtha, co
raibhi ic glamhudh & ic imdergad
Brigte.
1590] Ni ar Dhia, ar se,
do-ratuis t' eadhpairt,{folio 57va}
acht is ar lisdacht &
1591] tromdhacht rot-gaibh
frium-sa. Tiaghuit iar sin in da clamh cum na
1592]
Berbha. Ad-racht inn abunn
friu. Elaidh in clamh umal cona bhoin tria
1593] bennachtain Brigte. Tuitid in clam
diumsach cona bhoin for a tharr risin
1594] n-abhuinn
cor' baithedh.
1595] FEACHT ann tainic righan Crimhthain mheic
Enna Cennsealaig rí
1596] Laigen, & slabrad aircit le i
n-edhpairt do Brigit. Fuath deilbhe duine isin
1597] dara cenn de & ubhall aircit isin cinn
n-aile. Do-rat Brigit dona h-oghuibh.
1598] Ro thaiscset na h-ogha gan fhis do
Brigit, ár ba mor no ghatadh a crodh &
1599] do-beiredh do
bochtuibh. Do-riacht clamh co Brigit, cu tard
Brigit in
1600] slabhrad dhó cen
fhis dona cailleachaib. O ro-fhedatar na
h-oghu is ed
1601] ro raidhset co bh-fheirg &
lonnus: Bec a mhaith duinne, ar siat, do
1602] trocaire-si do chach, & sind fein i riachtanus a
leas bhidh & eduigh!
1603] Ataidh for antacadh, ol Brigit. Eirgidh
isin eclais in baile a
1604] n-denaim-si
ernaigthi, & fo-ghebhthai ann bhur
slabhrad. Do-chuatar la
1605] Brigit. Gia do-ratad do bocht
fuarutur na caillecha in slabhrad.
1606] FEACHT ann tainic ri
Laigen d' éistecht re proicept
& ceileabhradh dia
1607]
casc cu Brigit. Iar bh-fhorbhudh an
cheileabhraidh do-chuaidh in ri for sed.
1608]
In tan do-chuaidh Brigit do chaithimh
a proinne adubairt Loman clamh
1609] Brigte nach caithfedh ní no gu
tuctha dhó armghaiscedh righ Laigen, etir
1610] ghai &
sciath & claideb, cona bheirt foithibh. Do-chuaidh
techtaire o Brigit
1611] a n-diaidh in righ. O
mhedhon immorro cu nonai don righ for merugud, &
1612] ní rancatar oen-mhile ceimenn
co tuc in t-armghaisced uadha & co tucadh don
1613] clamh.
1614] FEACHT ann at-connaic
Brigit araili duine secce & salann for
a mhuin.
1615] Cidh fil fort mhuin? ol
Brigit. Clocha, ol an duine. Bidhat
clocha
1616] dano, ol
Brigit. Do-ronta fo chedoir clocha don
t-salann. Tainic doridhisi
1617] an fer cétna
sech Brigit. Cidh fil fort mhuin? ol
Brigit. Salann, ol se.
1618] Bidh salann dano, ol Brigit. Do-
ríne fo chedoir salann dona clochaib tre
1619] breitir m-Brigte.
1620] FEACHT ann tancatar dá clamh co Brigit
dá n-íc{folio 57vb}
don
1621] claimhe. Adubairt Brigit risin
dara clam nighi araile. Do-roine amhlaid.
1622] Dena-sa, ar Brigit risin clamh
aili, fosaic & nighe h-fir cumtha amal
1623] do-roine-seom umhaloit duit-si. Acht airet co n-
facamar, ol se, ni co n-faicfium.
1624] Cidh on, in
coir lat-sa, a chaillech, mhisi slan coam
ballaib nuidhibh
1625] & com etach nua do nighi in
claim granna út, & a bhaill dubhghlasa ic
1626] toitim de? Ni fiu leam-sa in nos a leitheit sin. Ro nigh
immorro Brigit
1627] fein in clam umul
truag. Adubairt in clam dimsach ro glanad ar tus on
1630] FEACHT ann do Brigit oc
techt do laimh in espuic cu tarfas di
cenn puic
1631] do beith annsa chailiuch oifrinn. Ro opastar
Brigit in cailech. Cidh ara
1632] n-opai? ar an fer graidh . Cenn puic foillsighter
dam ann, ar Brigit.
1633] Ro ghairm in
t-espoc in gilla tuc ind imaltoir,
& adubairt ris tabhairt a
1634] choibhsen. Do-chuadhus, ar in gilla, i tech a n-
gabhar puic, cu tallus poc
1635] méth as &
ad-uadhus mo sáith de. Ro phend in gilla &
do-roine aithrige.
1636] Do-chuaidh iar sin
Brigit do laim & ni co n-facai in fuath.
1637] FEACHT ann tancatar áighidh co
Brigit: at iat uaisli craibdecha .i. na
1638] secht n-espuic fileat a tilaigh ind airrter Laigen. IS ann sin for-congair
1639] Brigit for araili fer dia muinntir
techt dochum in mhara co n-dernad iasgach
1640] dona
h-aighedhuibh. Teit in fer & a mhurgha lais &
tecmhaing ron dó.
1641] Saidhidh inn in
rónghai & cenglaid a theit dia laim. Tairrngidh in
ron
1642] leis in fer tar in bh-fairrce co traigh mara Breatan, cu bh-farcuibh annsin h-e
1643] for carraic iar m-brisiudh na téta. Ro cuired dano
in ron for culai, & a ghai
1644] ann, cu ro laa in
mhuir h-e forsin traigh ba comfhocraibh do
Brigit. Do-ratsat
1645] immorro iascaire Bretan curach do iascaire Brigte o ro indis
a scela dhoibh.
1646] Tainic iar sin tar muir co bh-fhuair a
ron i traigh mhara Laigen i bhus, co ruc
1647]
leis co h-áigeda
Brigte.{folio 58ra}
ISin maduin do-chuaidh tar muir &
1648] do-rocht
dar muir m-Breatan doridisi dochum
Brigte medhon lai. Ro mhorsat
1649] na
h-aeighedha & in slúag
arcena ainm De & Brigte triasin
bh-firt-sin &
1650] triasan n-adhamhra.
1651] FEACHT ann do-ghabh mian araile caillech do muintir Brigte
im shalann.
1652] Do-roine Brigit
ernuighthi cu ro soudh na clocha i salann, & ro h-icad in
caillech.
1653] FEACT ann ro bui bachlach do muintir
Brigte oc bein chonnaid.
1654] Do-rala
dho gu ro mharbh peta sinnuigh la righ Laigen. Ro h-irghabhudh in
1655] bachlach lasin righ. Ro fhor-congair Brigit
for an sinnach taidhecht as in
1656]
caillid. Tainic dano cu raibhi oc cleasaibh &
oc cluiche dhoibh & don righ
1657] la forcongra Brigte. O dho-roine in
sinnach a ghnímha do-chuaidh fon coill
1658] slan,
& slogh Laigen etir chois
& eocu & chona 'na deghuid.
1659] FEACT ann tancatar espuic co Brigit,
& ni raibhe aice ní do-berad doibh
1660] 'ar
m-bleagun na m-bó fá dhó. Tucait na bai in treas fecht don baili & rop
1661] uilli leo in loimm annsin inas cech m-blegun.
1662] FEACHT ann ro bui meithiul ag Brigit ic
buain. Feraid fleochud mor
1663] i Muigh
Life uile & nir' tuit banna ina gort-si.
1664] Ba dia fertaibh immorro, ro bennach in dall
clairenech co tuc a súili dó.
1665] FEACHT ann do-rala Brigit
cusin m-baintreabthaigh, cu ro marb
laegh a bo
1666] do Brigit & ro
loisc a garmain fai. Do-ríne Dia ar Brigit
ba h-oghslan in
1667] garma arnamharach & bui a
máthair og lighi in laeig.
1668] FEACHT do Brigit &
d' espuc Eirc i Laignibh. Do-raidh Brigit re
1669]
h-espoc Eirc:
Ata cathugud itir do thuaith-si, & innosa
comraicid. Adubairt
1670] mac-clérech do muintir espuic Eirc: Ni doigh linn,
ar se, conid fír sin.
1671] Senais
Brigit a ruisc in mac-cleirig. Do-raidh iar sin in mac-clérech: At-cím-si,
1672] ar se, mo bhraithre icca marbad
innosa, & do-rine aithrighi moir insin.
1673] FEACHT do Brigit oc
inghaire chaerach. Tainic gataidhi chuice & tall
1674] .uii. multa uaithe. Arói ro h-
airmhedh in tret, & frith na multa a n-oighe tre
1675] ernaigthi Brigte.
1676] FEACHT do-ríne araile fer{folio 58rb}
do mhuinntir Brigte midh do
1677] righ Laigen. In tan
tancus dia ol ni frith bainne ann, ar ro caithed re
Brigit.
1678] Ad-racht
Brigit do thesarcudh an truaigh, &
ros-bennach na leastra, & frith
1679] an midh a
comhlanus, et ba firt amhra eis- sein.
1680] FEACHT ann tancatar na .uii. n-espuic a h-Uaibh Briuin Cualunn o
1681] Thealaig
na n-Espac, co bh-fuaratar Brigit i l-luc
re toebh Cilli Dara atuaidh.
1682] Do-fhiafraig Brigit da coic .i. do Blathnait, in raibhe
biadh aice. Adubhairt
1683] nach raibhe. Bá nár
la Brigit gan biadh aice dona noemhuibh, & ro
ghuidh
1684] in Coimdhe co dicra co n-debairt in
t-aingel ria na bai do bleaghan in tres
1685] fecht. Do-bligh Brigit fein na bu,
gur' linsat na dabhcha donn ass, &
1686] ro linfatis
cidh leastra Laigen uili, co n-dechaid
in loim tar na leastraibh
1687] imach, co n-derna loch
dé, unde Loch in Ais
.i. Loch Leamhnachta inniu.
1688] Ro
morad ainm De & Brigte dhe sin.
1689] Ár cach ní con- aighedh Brigit
forsin Coimdhi do-berthe di fo cétoir, ár
1690] ba h-e a sainnt: sasad bocht, dichur gacha documla, air-
chisecht gacha truaigh.
1691] Ni raibhi immorro bhudh
naraighi, na bhudh fhele, na bhudh cennsa, na bhudh
1692] umla,
na bhud cunnla, a bud cuibdi ina Brigit. Ni ro
nigh riamh a lamha
1693] na a cosa na a cenn etir fhiru. Ni ro
dhech gnuis fherscail. Ni labhradh
1694] cen loisi. Ba
h-aintech, ba h-annac, ba h-ernuightech. Ba foidhidech. Ba
1695] foilidh i
timnuibh De. Ba cobhsaidh. Ba h-umhal. Ba dilghed- hach. Ba
1696] dercach. Ba comra choisecartha coimeta chuirp
Crist & a fhola. Ba teampul
1703] IS í furtachtaiges da gach aen bis a
cuimgi & a n-guasacht. IS h-i tracthus
1704] na
tedhmanna. IS í tairnes feirg & anfadh an mhara. IS
í ban-taircetlaid
1705] Crist. IS i righan in deiscirt. IS sí
Muire na n-
Gaeidhel.
1706] IS e Colum Cille do-righne an
imann-sa do Brigit, & is a n-aimsir
Aedha
1707] mic Ainmerech
do-roine h-i. Et ba h-e fath a denmha. Anfud mor
tainic
1708] do Cholum Cille in tan
do-choid tar muir, co tarla i Caire Breacan, cu ro atuigh
1709] Brigit co tised feth dó,
& co n-ebairt Brigit be
bhith-mhaith. Nó is e
1710] Brocan
Cloen do-roine, & as inann aim- ser a n-dernad
& Ni char Brigit
1711] buadach bith. No as triur do
muintir Brigte do-roine h-i in tan
do-chuatar
1712] do Roim cu rochtatar
Blasantiam. Co tarla fer do muintir na cathrach
1713] dhoibh imuig, cu ros-fiafraig dibh in rancatar a leas
aighidhecht. Adubratar-som
1714] cu rancatar. Rous-fuc leis iar sin dia thigh, co tarla
doibh
1715] scolaigi ar toidhecht o Roimh, cu ro
fhiafraig dibh can as tangatar, &
1716] ced ara
tancatar? Adubratar-somh conadh ar áighidecht. IS pudhar
1717] sin, ar se, ar is h-é bés in fir-sea
marbad a aeighedh, & ro
fhiafraighset-som
1718] sin tria thinchosc in scolaigi. Tucadh tra neimh doib i linn, cu
ro mholsat
1719] Brigit dia soeradh
& cu ro chansat Brigit be
bhith-maith & rl. Atibhset an
1720] linn cusan
neim, & ní derna pudhur
doibh. Tainic iarum fer in tighi
1721] dia fegad dus in
ros-marbh in neim, & at-connaic iat 'na m-bethaid,
& ad-connaic
1722] ingin t-sochraid etarru. Tainic
iar sin isin tech, & ro bui for iarair na
1723] h-ingine & ni fhuair, & ro fhiafraig dibh
cidh do-choidh an ingen, & adubratar-som
1724] ni
facadur etir h-í. Do-ratad tra cuibrech forro- som co
marbhdais
1725] iarnamharach mina foilsighdis an
ingin. Tainic dano in scolaigi
cétna
1726] chuca arnamharach dia bh-fis, et
inuenit cos in uinculis, et interrogauit eos
1727] quomodo
euascrunt et cur ligati sunt.
1728] No cumad h-e Brenainn{folio 58vb}
do-righne in n-imunn-sa. Tainic
1729] dano
Brenainn co Brigit co bh-fesadh
cidh ara tuc in bheist isin mhuir anoir
1738] No is é Ulltan Arda Breacain do-roine an ymonn-sa ar molad do
Brigit.
1739] Ár ba do Dail Concubair do- som, & rop edh
dano do máthair
Brigte .i.
1740] Broicsech ingen Dallbronaigh. I
n-aimsir immorro da mac Aedha
Slaine
1741] do-ronad fesin, ár it e ro
marbhsat Suibhne mac Colmain Moir,
for leth- laim
1742] Ulltain,
do-ronad:
{folio 59ra}
- 1743] Brigit be bhith-mhaith, bruth ordhai oibhlech,
1744] don-fé don bhith-fhlaith an ghrian tind toidlech.- 1745] Ron-saera Brighit sech dhrunga demhna,
1746] ro raena remhainn catha gach tedma.- 1747] Do-rodhbha indonn ar colla cissao
1748] an chraebh co m-blathaib, an máthair Íssu.- 1749] An fhirógh inmain go n-ordan adhbhuil,
1750] bum saer gach n-inbaid lam naemh do Laighnibh.- 1751] Leth-colbha flatha la Pátraic Primhdhai,
1752] an tlacht uas lighaib, an righan righdha.- 1753] Ro bet iar sinet ar cuirp a cilicc
1754] dia rath ron-braeno, ron-saera Brighit.B.
1755] Mor tra do fertuibh & do mhírbuilib
fon n- innus sin
1756] do-righne in Coimde ar
Bhrigit. IS sé a mhet cunná cumhaing
nech a fhaisneis
1757] acht mina thised aspal fein no aingel De dia fhaisneis: acht cena is lor
1758] so ar dheismirecht dibh.
1759] O thainic tra cusna deidhinchaibh do
Brigit, iar fothugud & iar
1760] bh-furtacht cheall & eclas & altorach
n- imdha iar bh-fertuibh & iar mirbuilibh
1761] imdha at lir gainemh mara
no renna nimhe, iar n-desheirc & trocuire, do-ruacht
1762] iar sin Nindedh Laimhidhan o Roim Letha. IS aire dano at-berthea Nindidh
1763]
Laimh-idan frissein, ár ni tard a laim
fria thaebh o ro ghabh Brigit pater leis.
1764] Cunad h-e do-rat comman & sacarbaic do
Brigit & ro fhaidh a spírut
dochum
1765] nimhe. Atait a taisi isna talmandaibh gu cataidh & gu n-ordan & gu
1772] Ailim trocuire De uasail uilecumachtaig tre
impidi noeimh Brigte:
1773] ro
airiltnigim uile in aentaidh sin,
ra-issam, ra-aitrebam, in saecula!
1775] MIRABILIS DEUS IN SANCTIS SUIS
Ps. 67:36
ET CETERA. IN Spirut naomPs. 67:36
. {folio 59rb}
1781] Oen didiu dona naemhuibh & dona firénuibh triasa
tainic
1782] molad & adhamhragud in Choimdedh
fiadh dainibh triasna fertuib & triasna
1783] mirbuilib do-roine Dia aire i talmain, IN noemh uasal airmitnech
1784] dia ta lith
& foraithmet i n-ecmong na ree-so & na h-aimsire
.i. sanctus
Senanus
1785] espocus.
1786] IS ann didiu erdharcaigit in cristaidi lith
& sol- lumun a eitseachta
inti
1787] noeimh
Shenan in ochtai Kalainn
Marta arai laithe mís grene, is indiu arai
1788] laithe sechtmaine isin bliadain frecnairc i
tam. At-fiadhat na h-eolaig ní
do
1789] bunad & do gheinemain anti noem Shenan, o ghuidhi & o forcetal do rath
1790] in prim-fhatha & in
aird-espuic innsi h- Eirenn .i. noemh Patraic, gein
t-Senain
1791] & dona mirbhailibh
do-rine Dia aire .i.
1792] Seanan mac Gerrginn meic
Cobhthaig meic Builc meic
Dece meic
1793] Imchada
meic Cuirp meic Roduind meic
Luigdech meic Aililla meic
1794] Echadha meic Aenghusa
meic Fiachra Find meic Coirpri
Bhaschain meic
1795] Conaire meic
Mogha Lamha meic Luigdech
Allaid meic Cairpri Croim- cinn
1796] meic Daire Dornmair meic Cairpri
Finnmhair meic Conaire meic
Etersceoil
1797] meic
Eogain. Coimgheall didiu ingen Ernaig meic
Golbine máthair
Shenain,
1798] do Alltraighiu. Do-rairngair immorro in primh-fhaidh & in prim-apstal ro fhaidh
1799] Dia do proicept
d' feraib Eirenn .i. noemh Patraic, gein t-
Senain. Air
1800] in tan bái
Pátraic ic proicept do h-Uaib Figeinti
& ic a m-baithius i n-Domhnach
1801] Mor tancatar Corco Bhaiscind
gona righ .i. Bolc mac
1802] Decce, mur-choblach mor tar
Luimnech atuaidh cu Patraic,
& ro guidhseat
1803] Pátraic fa próicept doibh
in la-sin & a m-baisted fo cedair. Do-raidh
Pátraic
1804] friu-som airisiumh co
maduin ár ba scith in la-sin. Ro raidset Corca Baiscinn
§
- 1822] Ní ró
1823] do Chorcco Baiscind, ní gó;
1824] gen beth cloidim for a cliu
1825] ni gébtar riu ni beas mó.
1826] Do-raidh Pátraic re Corco Baiscinn; In fil i focus duin airm as
budh reill
1827] damh-sa bar crich co ros-fegainn fein om
shuidhi & co rous-bennachainn as in
1828] maigin-sin? Ata eicin, ar siat, in tealach
thall .i. Findine. Luid
1829] Pátraic leo iarum for mullach
Findine & ro raidh friu: An h-í so bar crich
1830] fria
Luimnech i tuaidh co rice in n- oician
siar? As si, ar iat-som. In
1831] roich, ar
Pátraic, in sliabh tall tuaidh .i. Sliab Ellbe, i crich Corca
Mruadh
1832] in Nindois? Ni roich, ar
siat. Ro-sia re m-brath, ol
Pátraic. In roich
1833] dano bur
crich in sliabh thall tair .i. Echtgi i crich
na n-Desa? Ni roich,
1834] ar siat. Ro-sia iar cein, ar
Pátraic. Beannachais
Pátraic iarum Corca
1835] Baiscinn & do-raidh riu: Ni ricthe a leas
techt dam-sa libh an bhar tír, ár ita
1836] gein ocuibh i m-broinn mhna, & is dó
do-radadh o Dia bur tir-si: is iarnachul
1837] bheithi, is
dó fhoighentai & foighenus in cenel-sa Ua Figennte. IS e bus
1838] Patraic duibh. Et
bidh mór a cata in gein gignither lib. Mo- genar bias 'na
- 1847] Gignidh macan 'san tir thiar
1848] isin oilen os aician,
1849] biaidh Corca Baiscinn fo láimh,
1850] feruibh, macaibh ocus mnaibh.- 1851] Bid án, uasal, ordnidi
1852] ac Dia ocus ag daínibh:
1853] mo-ghenar tuath ocus ceall
1854] bias ar cul in meic-sin,
WS moved the following six words from their original place between the above quatrains
Bidh urdraic airmhitnech in mac-sin ar Pátraic, uair do-bhera dhoibh sídh
1864] O ro raidh Pátraic
na briathra-sa, oc tairchetal gene Senáin,
& o ra bennach
1865] crich Corca
Baiscinn, faeidhis uasal- shacart
& deochan do Romanchaib
1866] batar maille
fris, Maculatus &
Latius a n-anmanna, immaille re
Corca Baiscinn
1867] da
m-baithius. Et i n-
adaig do-rochtatar co
Pátraic,is é
sin aimser
1868] do-pritchaiset iris &
creidium Crist & do-ronsat baithius
& comna i crich
1869] Corco
Baiscinn. IS ann dano ro thoghsat na noeimh-sin recles doibh & port
1870] a n-eiseirghi do thaeibh puirt Innsi Cathaig don leth tuaidh i
n-ercomair Reilgi
1871] Aingil Dé, ár
ro-fhetatar ba h-i Relic in Aingil i n-Inis Cathaig no biath esseirghi
1872] Shenáin, & ba maith
leo-som a n-eiseirghi do beith i comhfhocus d' eiseirghi
1875] Nir' bho cian iar sin in tan boi mor- dhal Corca Baiscinn
ind oen-bhaile.
1876] Tainic dano
lanumain docum in airechta. Amal
do-rochtatur in t-airecht
1877] ad-racht in drai boi isind airectus rompa. O 't-conncadar cach sin
ad-racht
1878] in t-oirecht
uile rompa, ár ba mor anoir in druad
acu-som isin aimsir-sin.
1879] Faitbis in t-airecht imon drai,
& at-bertsat fris. Ba linn, ar siat,
1880] do-deachaid dhuit Gerrginn aithech & a sheitig do-ghní do ureirghi.
1881] At-bert in drui: Ni do aithech do-ghniu-sa ureirghi, acht mac fil
1882] a m-broinn na mna thall, ár ad-resset Corcu Baiscinn uili roime. IS dó
1883] fhoighenat. IS e bus flaith doibh co brath.
1884] IN tan tra thainic aimser ghene in meic-sin
.i. Senán, tairisidh a
1885] mhathair ina
h-oenar ina lubhghort fria deiseabhair na grene, & tainic
aingel
1886] De dia furtacht cona
raibhi docair di a tuismed a meic, & bennachais in
1887] t-aingel in mac rucad ann. IN t-
uaitne caerthuinn bai ina laimh oc
tuismed
1888] a meic gabais talam cu m-bai fo blath
& duille fo cedair, & maraidh beous
1889] in crann-sin.
1890] Nir' bho cian dóib iar n- gein in meic-si luidh a máthair do uisqui & a
1891] mac le 'na h-ucht. Tarasair iarum in mháthair for lomrad a smer don
1892] mhuine bui i comhfocus in topair, ár ba i tus
fhogham- hair ro genair Senán.
1893] Do-raidh in mac remhraidte asa h-ucht: An de sin,
1894] a mháthair, ár is
proinn riana trath coir insin.
1895] Oc Muig Lacha dano ro bhai ar tus aras & orba do
thustidhibh
1896] Senáin riasíu ro genair
Senán. Bai dano orba n-aill doibh oc
Tracht
1897] Termainn. Ata didiu ré cian eter
in da fhorba sin. IN tan dano ba h-áil
1898]
do thustidhibh Senáin
imeirghi do dhenam no thicedh Senán la no
da la
1899] rempaibh do denamh thighi & lias
& mhachad & gach comhnacal cena ricdis
1900] a leas da bheith urrlamh ara
cinn. Senán immorro is ed ro gnith-saidhe
ar
1901] dhesheirc cabhair da gach oen ricedh a les, &
no bith urlam ar cinn a muinteri
1902] tech nua
aigi-sium.
1903] Feacht ann fergaighis a már fris-sium imon ní-sin,
& is ed ro raidh:
1904] A meic claindi &
ceniuil, ar si, as beg do tharbha dhuin. A
1905] mháthair, ar se,
dena{folio 60rb}
airisiumh & rat-fia comnacal. Do-aircebha
1906] dhuinne inni-sin, ol in mháthair. Do-aircebha co fir, ol
Senán.
1907] In tan tra batar for
na briathraibh-sin con n-acatar cuca isind aer na liasa &
na
1911] Feacht dano lotar Corca
Baiscinn for sluagad a Corca Mruadh
i Ninduis.
1912] Beridh dano nert foireicnech
na flatha Senán isin crich sin. O
ro-siactadur na
1913] sluaig crich Corca
Mruadh geibid for innred na
criche. Senán immorro is ed
1914] do-roine: teit i sabull n-arbha bai i comfhocus dó,
& cotlaidh ann cein batar na
1915] sluaig oc
innred an tire. IMpoit na sluaig docum a tire fein iar n-indredh
1916] Corca
Mruadh doibh. Facuibter Senán isin
t-sabhull ana chodlud ait a raibhe.
1917] O thainic tra cach
isin crich deis in t-sluaig día
n-duthaig fein, is amhlaid
1918] at-ces in sabhull i
m-bui Senán, ina thor teineth for
lasad. O at-ces inni-sin
1919] tainic socraiti mhor dia
thesarcain. O thancatar i bh-focus don t-sabhall i m-bui
1920] Senán con n-acatar ba slan don
teinid. Lotar araile dibh isin t-sabull con n-facatar
1921] ind oclach ina chotlud. Ro
triallsat araili dhibh a ghuin.
1922] Anaidh fris, ol
in fer maith bes is cara no is coibhdealach
1923] dúinn fil ann, & is h-e
ros-anacht in sabhall. Ro fiafraigset can dó.
1924] Do-raidh Senán ba don t-sluag ro
innredset in tir do, & ni bui cara na
1925] coibhdealach dhó isin tir. O ro airigset iarum curbo
duine cu rath De h-e ro
1926] anaicset & ro idhnaicset
uatha as in crich co h- imlan. Luidh-sium co
1927] tech
araili fir mhaith i crich na n-aicme do chuinghidh dhighi, ar ba
scíth &
1928] ba h-itadach oc imdeacht a n-diaidh in t-sloig. Bui dano fleadh urlamh isin
1929] tigh sin do ri na
tuaithi. Ro h-eradh dano Senan & luidh
cen biad cen dig
1930] as in tigh. Tainic in ri docum an baile do
chaithimh na
1931] fledhi{folio 60va}
'ar n-imthecht do
Shenán. IN tan dono at-cós dó
taispenad
1932] an bhídh & in leanna frith,
na uisqui bren & na biadh bren. Ro ingantaighset
1933] na sluaig in gnim-sin. Do-raid in ri: Inn dechaid nech uaibh fo
1934] era
bhidh nó leanna? Ni dhechaid, ar siat, acht
oen-gilla do lucht no aes
1935] na creach tainic sunn do chuinghidh dighi, & ni
tardad dho. Do-raidh in ri:
1936] Tiaghar a n-diaidh in duine
sin, ár is duine co rath De h-e. Do-cuas a n- diaidh
1937] Senáin, & tucadh dochum
an tighi, & ro bennach in biadh & in linn,
& do- dhechaid
1938] a m-blas coir dhoibh,
& ro ingantaighset na h-uili do connuic in
1939] mirbuil-sin.
1940] Laa n-aill do-luidh
Senán co n-damhaib a athar leis a h-Urrus aniar da
1941] m-breith sair do Mhaigh Locha co
n-faca in muir lan ara chinn. Ba focus dano
1954] Luidh Senán co
farcuibh a dhamha oc a athair, &
teit iar sin, &
1955] geibhidh bachaill o
Cassidan ancharadro gabh recles i crich Urrais. Do
1956] Chiarraigi Chuirchi dano, do
Cassidan. Leghaidh dano
Senán a shalma &
1957] a
ord ecalsa la Cassidan.
1958] Luidh dano Senán do
legad cu Notail cu Cill
Manach Droichit i crich
1959] Osraigi. Ba h-e, immorro ord bai oc un scoil
.i. no theighedh cech fer don
1960] scoil in la ro-soigsed
dó{folio 60vb}
inghaire laegh na cille. IN lá dano
1961] do-rala do
Senán techt do inghaire na laegh in tan
no imaineth a laeigh roime
1962] i l-leth-sea ticdis na bai
ina
n-diaidh. In tan no imanad na bai i l-leth n- aill
1963] ticdis na laeigh 'na
n-diaidh. IS h- i comhairle do-roine
Senán fris-sodhain.
1964] Do-rad
tóruinn dia bachaill etarra & na laeigh & tar
in m-brugh a m-batar, & ni
1965] lamad nechtar dhe
techt do shaiged araili tar in torainn- sin, & ro ghnith
1966]
Senán amlaid sin gach la
ro-soiched dó ingaire na laegh. Téighedh dano
Senán
1967] do denum a leighinn
iar sin co ticedh trath tabarta na m-bo dia n-innis.
1968] O ro-chuala Senán
a radh do Crist fria apstalu, Si
quis inter uos uult
1969] maior fieri, sit uester minister et
seruus
Mt. 20:26
ro ghabh do laim don scoilPs. 120:4
. Caide-sidhe? ar siat-sum.Ps. 144:18
. Do- ghniat immorro aithrighi na latrainn, & ro laiset
1994] Aidche n-aill
do-luidh Senán do cuinghidh cainnel cusin
coic do bleith
1995] in arbha. Ni
fhileat coinnle tumtha agam, or an coic,
acht aen-chainneal,
1996] &
ber-si lat coleic, & berthar cainnli duit acht co
tumthar. Luid as Senán
1997] dia
muilinn & a aen-chainnel
lais. Fo-cerd dano menma in coca thairis cur' bhá
1998] slan a sechtmain. IS ann do-raidh in coic: IS machtnad linn na tic in
1999] muilleoir do chuinghidh cainneal
& se ic bleith gach n-aidhchi. Luid didiu
2000] i
tosach aidche dia fhis cinnus no
meileadh cech n-aidhchi, &
fegaidh tria
2001] tholl na comlad co n-acca in cainnealbra
occa & in muilenn for bleith a oenar,
2002] & sesium oc denam a leighinn. Luidh as in coic iar sin dia
thigh. Do-thoet
2003] dano arís arabaruch im iarmheirghi
dia fhis cinnus dom- both isin mhuilinn.
2004] Co n-aca
in cainneal cetna for a cainnelbra feibh ro bhui tosach aidhchi.
2005]
Luidh dano in coic dia thigh in
fecht- sin, & do-toet doridisi co n-acai samlaid.
2006] Ro scaich la sodhain in bleith, & scoires in
muilenn a aenar & do-berur in
2007] cainnel don
coic. Ba derbh immorro lasin coic ann side ba
sí in cainnel
2008] tucadh uad ro bhui oc
Senán ar caithimh cech n-oidhchi co cenn sechtmaine
2009] & ní ro didhbhadh. Teit in coic dano & at-fet do
Notail inní sin. As mac
2013] Luid Senán laithe
lá aidi, la Notail,
for tirus{folio 61rb}
co Cill Mhóir
2014] Arad
Tire. Amal rancatar dorus na cille co n-fhacatar in
sochraite n-dermhair
2015] oc cáine & oc
toirrsi .i. aen-mac tuisigh na tuaithe robo
marb acu & se ica
2016] breith dia adhnacul. O
't-conncatar na cleirig a n-docum ansat
ara cinn, &
2017] ro raid in ben friu: Ar an
Coimdhi dia n-adhraidh, a clérchu, to-dhúiscidh
2018] dam-sa mo mac marbh!
Monuar dhuit, a ben, ar Notail, a
n-at-bere: is
2019] la Dia a chomus in gnima sin &
ni la duine. Ar bháide & ar trocaire,
2020] ar in ben, áilidh-se lem-sa an Coimdi-sin cu ro
thod- huisce dam-sa mh' aen-mac;
2021] & do
berad in mac a bh-fhiadhnusi
Notail. Na tuc ille in mac,
2022] ar
Notail, acht tabair do
Shenan. A mo shruith, ar
Senán, ni coir a
2023] n-at-beri. As coir eicin, ar
Notail, ar is duit ro ceduigh Dia
to-dúscadh in
2024] mheic, et
geibh in mac fot coim, ar as ced duit. Ni lamhair dano
Senán
2025] friththairisium
friá aidi. Gaib- hidh in mac fo a
coim, & ro dhluthaig
2026] fria cridhe, &
do-ghni ernaighthi n-dicra air
maille deruibh. Nir' bhó
2027] cian tra gu
cualatar in mac oc labhra fa coim Senáin,
& do-rat in
2028] mac beo do
Notail. Do-rat Notail i
l-láimh a mháthar. Ro
morad ainm
2029] Dé &
Notail & t-
Senáin triasin bh-firt-sin. Lotar iarum na
cleirig dia cill
2030] fein o ro
gleset in les frisa tancatar.
2031] Ro leth tra clú
Senáin fona cricha da gach leth ara
mhet d' fertuibh &
2032] do mirbuilibh do-ghnith
Dia aire. Ticdis na tuatha & na cenela as gach aird
2033] ina dhócum: foirenn dibh co n-almsanaibh
& co n-duthrachtaibh, foirenn aile do
2034] chuinghidh almsan, foirenn do cuinghid a n-ictha o
gallraib, foirenn do
2035] ghabhail a anmcairdiusa,
foirenn da cur a n-aentad fris & do ail cu ro
ghabad
2036] inad reampaibh. O ro airigh
Notail inni-sin ro raidh fria
Senán: A brathair
2037] inmain, as mithig duit
dul do ghabail inaidh riasin popul fuil 'god togha.
2038] Do-ráidh Senán: A athair, a Notail, ni coir inni
it- berid, ár
2039] ni
h-edh sin domidar-sa acht bheith i mainchine acut-sa do
gres. Do-raidh
2040] Notail: Ni
h-amhlaid bias, acht eirg & geibh baile{folio 61va}
risin popul
2041] fil 'gut furnaidhi. A athuir thogaidhi, ar
Senán, cidh no rag & cia h-airm
2042]
i n-gebh inadh? Do-raidh Notail:
A meic inmain, faillsighfidh duit inti fil
2043] 'gud
togha in maigin a n-gebha.
2044] LUIDH Senán do
comhairli a aidi
.i. Notail i cenn shéta
&
2049] Teit as a apdhaine
do Roim. Teit o Roim d'
acalduim Martan cu
2050] Torinis. IS ann ro bhui
Martan oc scribhiunn t-soscelai ara chinn-som. IS
2051]
ann ro raidh Senán: Ropadh
amra lium comtais iat na lamha ut at-cím
2052] oc on
scribenn do-berad sacarbaic dam i laithe mo
éitsechta. Bidh iat
2053] ecin, or
Martan. Et do-ghniat a
n-aentaid ann sin,
.i. Senán &
Martan, &
2054] do-beir
Martan do Senán i
comartha a n-aentad in soiscéla
ro scribh ara cinn.
2055] IS essidhe soscél
Senáin inniu.
2056] Luidh Senán iar sin
do saiged Eirenn co toracht cu Cill Muine co
2057]
Dabid. Do-ronsat a n-aentaid annsin Dabid
& Senán, & do-rat
Dabid a bachaill
2058] do
Senán a comartha a n-aentad.
2059] Luidh iar sin Senán
for muir do shaiged Eirenn,
& gabais ind ailen Arda
2060] Neimidh i crich Ua
Liathain, & anaidh annsin fria re .xl. la & aidhchi, gur'
2061] fhaillsigh Dia do
inad a eiserghi. Tainic dano Raphel archaingel d' agallaim
2062] Senáin, & do-raid fris:
Viriliter age et
con- fortetur cor tuum, quia ad te
2063] Dominus tantam
familiam congregabit
Ps. 30:25
. Eirg dano, & geib inad risin mor- popul
2068] Facbus Senán
drecht dia muntir ann sin, & luid for forcongra in
aingil
2069] cu rainic Inis Cara i toibh Luae, &
fothaigis eclais do Dia ann. IS ann
2070] tancadar lucht
luinge a tiribh Letha dia n-oilithre ind Eirinn, cóic deichnebuir a lin
2071] uili{folio 61vb}
do aes foirfe. Ro tog didiu gach dechnebar dib
a men- marc
2072] do naemuib Erenn, & ro laiset for a
muinterus riasiu tistais asa n-duthaig fein, &
2073] ro laiset forro ainecrus a n-indtige & a
n-imtechta co toirsitis Erinn .i. la
co
2074] n-oidce do gach ceitirn gusa naom asa muindterus no togad do luamairecht
2075] a
n-imramo co roised cach gusa noem do-raega. It e dono naoim do-raegatar
2076]
.i. Findia &
Senan & Brenainn
& Ciaran &
Bairrei. A l-lá dono do-ralo do
2077] muindtir t-
Shenain enechrus an imrama, ro raid an luamaire:
Cuich an la-so
2087] IS AND sin tancus o righ Raithlind .i. o
Lugaid Cíchech, do cuingidh
2088] arrad co Senán. Do-raidh
Senán frisna techta nach biath fo chis do
righ
2089] talmanda. Ba lonn la
Lugaid ind aithesc- sin, & do-raidh re
muintir:
2090] Beiridh mo each m-buadha cusin clérech, & biattar ar arbur
aice h- i.
2091] Tucadh iar sin in t-ech co
Senán, & tucadh a lind in
proinntighi dia fothracad,
2092] & baitter
acétoir in t-each isin linn, conná ces di acht a
cara uasin lind;
2093] conadh de do-garar Inis Cara, ar ba Tuaim n-Aba a h-ainm
co sin.
2094] O ro h-indisedh do Lugaid a
ech do bhadhud do-luidh co bh-feirg &
2095] lonnus co Senán, &
baghaidh fris cu mór. Fergaighius Senan
fria Lugaid
2096] & do-raidh na
gebhtha righi cu brath uadh for Uaib Echach, et do-raidh
2097] beous no ghetad nem & talmain aire mina
thugad a reir dho. Do-batar immorro
2098] da dhalta ag
Lugaid .i. Aedh &
Laeghaire, & do-raidhset-side ris: Tabhuir a
2099] oighreir don
clérech. Do-rat iar sin
Lugaid a oighreir doibh-sen & do
Senán,
2100] & facbhuidh
Senán ordan{folio 62ra}
do gres for cloinn Luigdech. Do-rat dano
2101] Aedh & Laeguiri
a oighreir do Senán, et for- facuibh Senán
doib-sium rigi h-Ua
2102]
n-Echach ocu do gress cen tiactain eatarra cein
do- ghneat reir Shenáin. Cunad
2103] de sin ro chan an file co rath n-De
.i. Colman mac Lenin, an laidh:
- 2104] Aeinis Senan tes ind ailen Arda Neimidh,
2105] fria crabudh ceart, cídh nach co m-maith ba feacht feidhil.- 2106] Feidhligius ann cethracha la la fir-fiadhait
2107] no gu tainic Raphel aingel cruth ad-fiadhait.- 2108] As-rubart ris Raphel aingeal ro ataire
2109] ára tesseadh, taghraim sonae, do Tuaim Aibhe.- 2110] Fothaighius altoir iar suidhiu isin tuaim-sin
2111] la breithir n-De feidhligius ré isin ruaim-sin.- 2112] Raitti ris-sium o Lugaid lonn lith co maithgreim
2113] arradh co m-brigh cen nach drochrainn do righ Raithlenn.- 2114] As-bert Senán frisna techtaibh tograim n-allmhar
2115] nach beth fo chis, na fa fhoghnam do righ talmhan.- 2116] Lotar a techta co Lughuidh cosin n- aithesc:
2117] fochtais forro cen nach n-aithiusc coir a cleithescc.- 2118] {BN§}Búi ech amra lassin Lugaid, fer co n-déine,
2119] aille da each ni frith ara m-beth a nd-Éire§.- 2120] Beiridh mh' ech-sa cusin clérech, lith no labhrad,
2121] tré breithir m-brais cu ro biattar lais ar arbur.- 2122] Cosin anall ba h-edh a h-ainm, Tuaim na h-Abha,
2123] cunudh de ata iar suidhiu, Inis Cara.- 2124] Do-luid anes riu ri Raithlenn, ruathar nuallach,
2125] ar beluibh caich gur-rabáidh fria Senán sluaghach.- 2126] IS edh is-bert risin cleirech Lugaid Cícheach
2127] tre labhra lonn a bhreith a n-uisci trom thirech.- 2128] Fo bith a n-as-bert fris Senan, sasadh n-allmhar:
2129] ní seol sidhe, ni gebhthar uait righi talman.- 2130] Ni gebhthar uait righi rathach, ruathar creachach,
2131] tre breithir naeim ni bat suthach ar Ib Eachach.- 2132] Acht mina thabra mo reir-sea, gnim gu n-glanbhail,
2133] radh as-robhart gétad orat nemh is talmain.- 2134] Nocha maith do-ghni-si, a Lugaid, gnim gu n-gartghail,
2135] Senán soer sreidh tabair do a reir, ar a daltaibh.- 2136] Tabair a oighreir don clérech, cruth ro techta,
2137] cen labra len, curap scel co deireadh m-beatha.- 2138] Do-rad Lugaid reir do Sheanan ara bh-fuighled,{folio 62rb}
2139] do-breth fír ordan fonn foghlach do clainn Luigdech.- 2140] {BN§}O do-ronsat ógreír Shenáin, sássad sainricht,
2141] in dís máraen Aed ocus Laegaire laindreach.§- 2142] O do-ronsat oighreir Shenáin sloindti aiffrinn
2143] do-bert doibh la sídh is so- chlainn righe Raithlinn.- 2144] As-rubhairt briathar ind apstail shaerus saetha
2145] righi nat baeth d' Aedh is do Laeguire laechdha.- 2146] O ro clai-sium cath for deman ni len claoine
2147] mór do ghradhaibh do-ratad dhó daltaibh aine.Ainius
2148] FOR-facuibh Senán
iar sin ochtur dia muintir a n-Inis Caro im Cillín
2149] & im Fheichin, mac-saidhe righ Múscraighi &
dalta do Senán
h-é. LUID
2150] Senán iar sin
la forcongra n-De cu ro ghabh a n-Inis Luinge, &
fothaigis eclais
2151] innti. IS ann sin tancatar na
noemh- ógha a dhochum .i. ingena Brenainn
2152] righ O bh-
Figeinte, & ros-idbrait do Dia & do
Shenán. Ba h-i sin primit
2153] Eoganachta Gabra do
Senán. Facbaidh
Senán iarum in recles leo-som.
lineation jumps from 2153 to 2155. An empty line-break is inserted here.
2158] LUID Senán iar sin
cu ro ghaibh a n- Inis Moir &
fothaigis eclais innti.
2159] Tipra asa tabartha usce
doibh, do-luidh ben do lucht na h- indsi do nighe
2160] eduigh a meic ina docum. At- connaic espoc Sétna inní-sin,
& ro raidh:
2161] IS olc in gnímh
út. Cía gnímh sin? ar
Libern mac
Daill. Bannscál
2162] ag nighi
eduigh a meic as in tiprait asa tabarr usce oiffrind
dún. Do-choidh
2163] a mac uaithi dar or n-Éirenn, ar
Libern. IS ann bai in mac in tan sin
2164] oc cluichi for bru inn aille i bh-fiadhnuse a máthar. Do-fhuit in mac isind all.
2165] Goilis in bannscal a n-diaidh a
meic. IS olc dhaibh in dun-orcuin do
2166] denumh, ar
Senán. At-damam pen- nait forainn,
ar siat. Do-raidh Senán:
2167] Eirigh-si, a escuip
Setnai, ar ita fochunn duit a m-basugud in mheic,
& beir
2168] lat Libhernn,
& facaib é for an carraic gu ruca Dia breith
fair, & tuc lat
2169] a mac don
mhnái. Luidh espoc
Setna cu farcoibh Libern in a
carraic,
2170] & luidh for iarair in meic, cu
bh-fuair isinn orcel i raibhi,{folio 62va}
& se
2171] oc cluichi frisna tonna .i. do-roicdis na
tonna a dochum cu tibhtis uimme.
2172] No thibhedh-som frisna
tonnuibh, & do-bereadh a bhais fria h-uan na tonn,
2173] & ro lighedh amal uan lemhnachta, et bui in mac annsin on trath co araile.
2174] Geibhidh espoc
Setna in mac chuigi isin noi, & do-beir do
Senán, & do-beir
2175] Senán dia máthair. Do-raidh
Senán fria h-espac Setna: Eirg & tuc
Libern
2176] as in carraic, ar at-ciu is
coindircleach a breithium fris. Ni tic in
muir chuice
2177] fot a bhachla gacha lethi uad. Luidh
iar sin espoc Setna,
& do-beir Libern
2178] lais as
in carraic co h-airm i m-bui Senán.
2179] Do-raidh Libern: Ni
má dhun cia no beimis inn aice neich im usce sunn.
2180] IS ara fíad duit-si, ar
Senán, ár ita tipra fot cosaibh
isin bhaile i tái. Saidh
2181] do bhachaill ra taebh do
coisi isin talmain & do- theperfea usce
duit. Saidhid
2182] Libern a
bhachaill la taebh a choisi isin talmain, & do-eiprinn fo
cétoir topur
2183] firuisce as in maighin-sin,
& is h-e a h-ainm, Tipra Libernn.
2184] Do-raidh espoc
Dalann: As criata brisc in talam: nochnaife in muir
2185]
& beraid leis ar reilgi-ne: ni maith in baili
eiseirghi dun. Nib amlaid sin
2186] bias, ar
Libern, acht tabhair mu da bhonn-sa frisin muir
in tan do-ghenaidh
2187] mo adnacal, & nom-bia-sa o
Dhia na brisfe in muir in talmain sin o sin amach;
2188] et ro comailled amlaid.
2189] FACBAIDH Senán
espoc Dalann &
espoc Setnai &
espoc Eirc &
Libern
2194] IS AND sin tainic Raphel archaingel d' acallaim
Senáin, & ro raid: Tair
2195] leam co ro faillsigiur duit bhaile i m-bia h-eseirghi,
ár is mithig la Dia a rochtain
2196] duid. Lotar iarum Senán
& in t-aingel cu m-batar
for mullach Feis. IS
2197] annsin do-raidh in
t-aingel fris: Feg lat in n-indsi tall:
is innti bias
2198] h-eiseirghi{folio 62vb}
& eiseirghi shlóigh mhoir do naemhuib maille frit. Ni
2199] fhil a
n-iarthar betha ailen is noeime. Ni dernad tocradh Dé
ann. Ro fhaidh
2200] Día péisd adhuathmhur da
imchoimhet cona ro aitreabdaiss coraidh náit meic
2201] mallachtan innti, acht gu m-beth a naeime ar do chind-sa. Do-
cuirfither romat-sa
2202] in bhéisd út as inn
ailen na ro craide do muintir a
comaitriubh frie, ar is
2203] mithig la Dia do dhul-sa do
chumhdach ecalsa isin n-oilen sin. Bidh uasal
2204] airmheitnech an eclais-sin. Bidh cenn crabhuidh
& bidh topur ecna iarthair
2205] betha. Bid dín attaig do Gallaib & do Gaedealaib. Ro raid
Senán frisin
2206] n-aingel: As mithig leam-sa inní is
mithig la Dia, ár is ed connaigim-si do gres,
2207] inní is tol do Dia. La sodhain tocbhait na h-aingil leo h-e cusin licc cloichi
2208] for a m-bídh ina
shuidhi do mhullach Fessi, cu ro fhuirmit for tulaig aird
a
2209] medon na h-indsi, conudh de sin itá Ard na
n- Aingel & Lec na n-Aingel a
2210] n-Inis Cathaig. Canait
molad do Dhia isin maighin-sin .i. Senán
& na
2211] h-aingil,
& lotar iar sin do shaigid na piasda cusan inad a
raibhe an péisd.
2212] O 't-chuala an peisd iat, ro craith a cend, & ad-racht a guairi
fuirre & a gairbh-driuch,
2213] & ros-feg co
h-ainserg ainniardhai. Nir' bhó ciuin, cairdemail, cennais
2214]
in fegad do-rat forro, ar ba h-ingnad le nech
aile da h- indsaigid ina h-indsi.
2215] Do-ching dono a n-a
n-dochum co tren & co tairptech, cu ro crithnuigh
2216] in talam fo a cosaibh. Ba h-eitigh, anaithnid, angbhuidh,
adhuathmhar an
2217] míl doeirig ann. Airrter eich
lé: rosc
2218] loindrech lasamain 'na cinn os
sí feigh feochuir fichda fergach faebhrach
2219] for-dherc fuilidhe firamhnus forluaimhnech. Ba doigh la
nech is trit
2220] no theiged a rosc in tan ro shilled
fair. Da chois urgrana imremra foithe
2221] iar n-airrter. Ingne iarnaidi fuirre do-boingdis
frasa teinedh as na h-ailchibh
2222] cloiche airm i cingdis tarrsa. Anal tenntidhi le, no loiscedh amal gris.
2223] Midhbolg aice cosmhuil re bolg-sidhe. Eithre muirmhil fuirre
iar n-iartar.
2224] Ingne frithrosca iarnaidhi{folio 63ra}
forra-saidhe. No lomraitis forrúsc in
2237] LOTUR dano iar sin
Senán & na h-aingil for deisil timcheall na h-indsi cu
2238] rancatar aris Ard na n-Aingel iar coisecrad
doibh na h-indsi, do-raidh
2239] Senán frisind aingel: Is amhnus in muir fil imon indsi,
as doigh popul
2240] imnedach indti. Gidh
amhuus, ol in t-aingel, gebe
manach co n- umla
2241] craidhe
raghus fri h-erlathar uait-si ni baithfidir co tora cucat
doridhisi.
2242] Roir Dia duit, or in t-aingel, ni ba h-ithfernach iar m-brath
anti dara ragha
2243] úir na h-innsi-si.
2244] {BN§}Is ann at-bert in
t-aingil in rann-so:
§
2246] debrad nocha
rigda dúil
2247] ní blaisfe pendaid acht ecc
2248] intí tara
tét a h-úir.
2249] O RO-clos fona tuatha an scel-sin
.i. Senán do aitreib a n-Inis Cathaig &
2250] d'
innarba na péiste aisdi, O Ro-cuala immorro Mac
Tail, ri h-Ua
Figeinti, an
2251] scel-sin, ro fherguigh, & is
ed ro raidh: Cia ro- lamhair, ar se,
2252] aitreb
mo thire-sea cen deoin damh? Faidhis a rechtaire uadh cu ro ghaibh
2253] ar
braithribh
Senáin .i. ar Chael
& ar Liath, co n-dingbhaitis a m-brathair asinn
2254] innsi. Lotar-saidhe don indsi co
Senán, & do-raidhset fris: IS
dot
2255] breith-si as in innsi-si thancamur-ne,{folio 63rb}
ar ro thubh ri h-Ua
Figennte
2256] frind. At-beir is leis an indsi-sea
& innse Luimnigh olcena. IS
deimhin,
2257] ol Senán,
ni ba leis an indsi-sea, & ni ba mó a chuit dona
h-innsibh olcena
2258] oldas mo chuid-si. IS deimhin,
tra, ar a braithri fris-sium, is
eicen duinne
2259] do bhreit-si as in indsi. Geibidh iar
sin cechtar dhe a lámha & ro tairrngit leo
2277] LUIDH dano a rechtaire co Mac Tail,
& at-fet a scéla dho. Ba bronach
2278] Mac Tail dona scelaib-sin, & ro
raid: IS saoth lium, ar se, in
bachlach ut
2279] do ghabail form ar
éicin. Adubairt a dhrúidh frisin righ: Ni rice a leas a
2280] shnímh fort, ar do-ber-sa sén chuigi,
& at-bela no fuicfidh do thír lat-sa. Ba
2281] faeilid in ri don aithiusc sin,
& luidh in drai iarum, &
do-beir dá chairpthech in
2282] righ i n-eccor for
Senán, & scorais isin maighin ba
togha lais isinn innsi.
2283] Luid iar sin co h-airm{folio 63va}
i m-bai Senán, & ro chan brechta
ina agaid,
2284] &
do-raidh: Facuib an tír lasin sén- sa. Do-raidh
Senán:
- 2285] Do-ro at cenn do shena.
2286] is fort-sa bus mela.
2287] ba at tru cen deilm n-dina.
2288] is tusa not-béla.
2289] IS treisi an sen tucus-sa lim, ar
Senán, & is ferr mo
dhan. Biaidh
2290] ní dia fesamur, ol in
drai, ár do-ghen-sa innousa
ní nach dingne-siu.
2291] Ni dingne-sa
ní do maith etir, ar Senán,
nach dingen-sa. Cech olc
2292] do-ghena cuirfidh Dia
leam-sa for cúlai. Do-rat in drai doirche darsin
2293] n-grein conach
faicedh nech aighedh a chéli isind innsi. Senais
Senán
2294] na dorcha co
n-dechatar as fo cétoir cu m-ba solus. Do-rat an drai toirnech
2295] & saignenu
imdha & cumasc mor isind aer. Senais
Senán sin uili, &
2309] BOI dano in tan sin comhdhal forsin righ i Corca
Mruadh. Taraill lais co
2310] h-Inis Cathaig, & raidhis fria
Senán: IN tusa gheibhes mo thir frim-sa
2311]
ar eicin, & ro mharbh mu drai? IS deimin bidh inann adnacul daib,
áir leicfiter
2312] cloch fot braghait i fudhomhuin
na fairrgi do dighuil fort in gnima
do-ronuis.
2313] Ni leat a chomus, ol
Senán. Do-raidh dono an ri{folio 63vb}
fria Senán:
2314] Na tiaghat mu
eich i mudha ocut. Ni ba misi bus
echaire duit, ol
2315] Senán. IS chugut-sa
tucus-sa mo eocha cu tisar dom thurus. IS tualaing
2316]
Dia, or Senán, connach
ticfa-sa arís is-tir-sea, & cun ná rís
cenn do sheta.
2317] Sluicid dano in talam na
h-eochu isin maighin a m-batar, i bh-Fán na
2318] n-Each, a n-iartur Innsi
Cathaigh. Do h-indised don righ
inni-sin, & ni ba
2319] ferdi lais a
menma. Nir' choir duit, ar a mac frisin righ, a n-dene frisin
2320] cleirech, & do-fhetamur do- ghebha
dígail fort ind. Ni mo lem a brigh, ol
2321] in rí, inas cúra
mhael lachtnai. Gin ghub nertmur sin, or
Senán, as
2322] tualaing Dia co
ticfa h' aided-sa dhi.
2323] Luid iar sin in rí i cenn t-seda la feirg &
diumus. IN tan dano ro-siacht
2324] cu m-bai oc imtecht ra
taebh n-aille i tuaiscirt Chriche Baiscind,
fo-ceird in
2325] cura mháel lachtna bedhg fo chosaibh
na n-ech batar fon carput, co n-dernsat
2326] na
h-eich cuclaigi moir fon carput roim in caeirig, cun rala in
rí as in carput,
2327] cur'
ben a cenn fria cloich, co n-eipilt de, & co n- dechaid
la miscaidh Senáin
2328] fo
dhimbuaidh martra docum ithfrinn isin maigin-sin, la dilsi a thire do
2329]
Senán ó sin imach.
2350] TANCATAR dano Brenaind
& Ciaran cu ro ghabsat
Senán do anmcharuid
2351] doibh, ár ba
sine inait fein, & ba h-uaisli a gradh .i. espoc Senan, & sacairt in
2352] dias
aile. Ni raibhi dano biadh indairithi isin coitcenn in tan
do-ríachtadar.
2353] Ro bhátar dano
tredhenus cin bhiadh idir aeigeda
& mhuinntir, & ni thoract
2354] biadh o
neoch. Ro h-indised dono do Nechtain Cenn-
fhada, do righ Ua
2355] Fighennti,
Brenainn & Ciaran a n-Inis Cathaig oc acallaim
Senain, & ba lan
2356] a
treidhinus cen biadh. Ro raidh Nechtain fria
rechtaire: IN tairnic ocut
2357] fúr na fleidhi oca
rabhadhuis denumh dam-sa? Tairnic, ol in rechtaire.
2358] Beir lat cu leir
do Senán cona aeigedaib fileat cin biadh a n-Inis Cathaig.
2359] do-ronad amhlaid sin, & tainic in ri fein cu m-bai i purt na h-indsi, ár ni
2360]
lamhair in ri techt on purt
cen deonugud Senáin. Ro taispenad in
fhled don
2361] choic, &
ro-fuc leis cu m-bui isin cuicind. Ro thochuired na clérigh dano
2362] d' agallaim
an righ cu port na h- indsi, & iss
ed ro raidh friu: IS eadh is ail
2363] damh más
airichthe mo dhuthracht curub airichthe mo manche la Senán.
2364]
Slechtuid Nechtain do
Senán in tan sin, & ro udhpair
cona shil ina
dhiaidh
2375] BLIADAIN tarta móir tháinic ann
iar sin. Acainit a muinter re Senán
2376] beith cen usce occu. Tainic iar sin aingel De do acallaim
Senáin iar n-ernaigthi
2377] dó ina iarmheirghi, & is ed at-bert:
IS mór acainit do muintir friut
2378] bheith cen
uisqui. Eirigh co n-accamur in bhaile i ta uisqui i bh-focus
2379]
doibh. Ad-rachtatur fo cétoir
Senán & in t-aingel, & do-chuatar cusin
maighin i tá
2380] in t-uisci inniu. Do-raidh in t-aingel fria Senán:
Tochuil sunn, ol se.
2381] Geibhidh cuaille cuill bui i
comhfhocus dó, & tochlaid an talam amal ro raidh
2382]
in t-aingel fris. Amal ro
claid- headh Senán do-glanad an t-aingel. Do-raidh
2383] an t-aingel: As lor a dhoimne thochlai, ni bhia
urcra ar uisci isin tiprait-si
2384] cein bias aitreib isin
cill-so, & icfaidh cech n-galar do-berthar
cuici. Saididh
2385] dano Senan an
cuailli bui ina láimh for bru
na tiprat cu raghaibh talam
2386] fo cétoir. Amhuil
ad-rachtatar na braithri ar maduin co
n-fhacatar an tiprait
2387] lán d' uisqui &
in bili cuill for a bru.
2388] FEACHT ann luidh Ciaran d'
agallaim Senáin cu tarla clamha
dhó in
2389] Ochtur Sceith. Gabhsat ailgius
de cu tart a chasal doibh. Luidh iarumh
2390] ina enshnaithi cu
m-bui for bru na h-indsi athuaidh. Ro faillsiged do
Senán
2391] Ciaran
do beith isin phurt. Berur dano naei cen chodhuil ar cenn
Ciaráin,
2392] ár ní
raibhi noi eli isin innsi. Luidh Senán cu
m-bui
2393] isin purt, & a chasal leis fo a coim da
thabairt do Ciarán, ar na budh
imdergad
2394] do beith cen cochull. Amail do-rocht
Ciarán in port do-raidh
2395] Senán la faitbedh:
Ciarán cen cochull, or se. Bidh
gairit mu nochta,
2396] or Ciaran, ita
casal damh fot coim-si. Gabuidh Ciarán{folio 64va}
2397]
in casal uime, & is amlaid sin tancatar cusan
recles, et is e sin casal
Ciaráin
2398] iníu.
2399] BRIGHIT ingen Con Cathrach de h-Úaibh Maic Tail, naemh-ingen ógh,
2416] CANIR Craibhdech, naemh-ógh do Benntraighe deis- ceirt Eirenn, gabhuis
2417] disert
ina crich fein. Bai adaig ann iar
n-iarmeirghi oc ernaigthi co tarfas
2418] dí cealla
Eirenn uili, & tor teined
dá cech cill dibh docum nime. In tene
2419] thurgaibh a
h-Inis Cathaig as í ba
mó dibh, & ba h-edrochta, & ba dirgha
2420] docum nime. IS cain in recles ut, ar si: iss ed
ragat-sa curub aice bias mo
2421] eiseirgi. Tainic
roimpi acétair cen eolus acht in tor teined at-connaic oc
2422]
lasad cen cumsanad etir la & aidhchi co toracht cuice. O
2423] dho-rocht immorro cu m-bai for bru Luimnigh
andes luid iarum
2424] cosaibh tirmaibh amal bid ar talamh{folio 64vb}
réidh, cu m-bai i purt
2425] Innsi Cathaig. Ro-fhidir dano
Senán inní sin, & luidh cu
m- bui isin purt
2426] ara cind, & feruidh failti
fria. ISs ed do- rochtus-sa, ol sí.
2427] A Chanir, eirigh, ol
Senán, docum mo máthar do shethar fil isin indsi
2428] út
tair, co n-derntar h'
áighidhecht ann.
2429] Ni h-edh do-rochtamar, ol
Canir, acht is aire do-rochtus, co nam-raibh
2430]
aighidhecht lat-sa isin
indsi- seo.
2431] Ni thiagat mna a n-indsi-sea, ol
Senán.
2432] Cid dia ta lat-sa sin? ol
Canir. Ni messa Crist, ar ni
lugha thainic
2433] do thathcreic ban inás do thathcreic
fher. Ni lugha ro ces ar daigh ban inás
2437] IS talchar atai, ar
Senán.
2438] Cidh on, or Canir,
in roa inní connaigim, inat mo
thaeibh isin indsi-sea
2439] & sacarbhaic uait-si
damh?
2440] Do-bérthar, or
Senán, inat eiseirghi duit sunn for
brú thuindi, & is ecal
2441] lim in mhuir do
breith do taisse as.
2442] Rom-bia-sa la Dia, ol
Canir, ni ba h- edh toisech béras an
mhuir as
2443] don inis in maighin a m-biu-sa.
2444] IS cet duit-si, tra, ol
Senán, techt a tir.
2445] Ár is amhlaid ro bui sisi cein ro
batar oc imacallaim, & sí 'na sesamh
2446] forsin tuind, & a trosdan fo a bruinne amal bidh
for tír no bheth. Tic iarum
2447] Caneir for tír, &
do-berur sacarbhaic di, & teit docum nimhe. Ro ir
2448] Día Canir cibe thaidhles a recles
ria n-dul for in muir ni baithfider no gu
2449] ti aris.
2450] IS lia, tra, tuirium & aisneis a
n-do-roine Dia do fhertuibh & do mhirbuilib
2451] ar
Shenan, ár ni fhil nech dia tissed a
fhaisneis uile, acht mina tissed aingel
2452] Dé dia
fhaisneis. IS lór tra in bec-so dhibh ar deismirecht .i. a
betha
2453] inmhedhonach, a airbhirt bhith-bhuan cech
laithe, a umhla, a chennsa, a caeinfhuarraighi,
2454] a ainmne, a ailgine, a
dhesheirc, a trocuire, a dhilghidhche, a
2455] aeine, a
apstanait, a ernaigthi, a frithaire gresach, a menma
indfhethmech in
2456] Dia do gres. Ni fil nech
do-fhetfad a innisi acht nech o Dia.
2457] Batar ile tra
buadha Senáin. Ba h-é in topur
glainide triasa
2458] nighter ind uile popuil ro erb Dia
fris do glaine a fhoir- cetail. Ba h-e, dano,
2459] in nell
nemhdhai triasa bh-fursanntar talam na h-ecalsa & anmunna
na firen o
2460] braen a forcetuil co n-astudh sualach. IS
h-é, dano, in locrann órdha ro h-adhnad
2461] on Spírut Noemh triasa teichet dorcha cinudh
& targabhal a tegdais Eculsa
2462] Dé. IS
é in barc bith-bhuadhach berius slóghu na firian tar
ainbhthine in
2463] domuin cu tracht na h-Ecalsa
nemhdha. IS é so in fetal coisecartha
2464] in Righ nemhdha do-gní sidh & set
& corae eturro & meic dhaine. IS e
2465] so
maer & rechtaire & ronnaire ro fhaidh an t-Airdri nemdhai do thabhuch
2466] císa
sualach & so-gnímh do ilclannuibh Gaeidhil. IS é in lia loghmhar
o
2467] cumhduighter an richedh
nemhda
Jn. 15:1
do sloghuibh na talman. IS é in leastar
2472] O RO chomhfhoicsigh tra laithi a eitseacta in
noim-sin .i. Senan, ar
2473]
n-íc dall & bodhur & bacach
& amhlabhar & gacha h-aimhreidhi arcena, IAr
2474] fothugud cheall & recles & mainistreach
do Dhia, & iar n-oirdnedh indtibh-sein
2475] espoc & t-sacart & áes gráidaes gacha graidh arcena fo
ongad & coisecrad & bennachadh
2476] tuath, tainic ina mhenmain do
Senán techt do dhenam ernaighthi oc
relcibh
2477] Cassidain a aidi & sethar
a athar .i. Scath
Craibhdheach ingen
Dubhthaigh.
2478] Luidh iarum i leth-sin
& aidhleadh leis co Cill Eochaille d' acallaim ingen
2479] Neir ro
batar ann .i. naemh-ogha craibhdecha
ro ghabhsat caille fo láimh
2480] Senáin & ro batar for
a anmcairdius. Ailit-sidhe dano do Senán
co tardta
2481] corp manaigh umhail
dá mhuinntir cuca-somh da adhnacal ocainn co rabdais
2482] a reilce oc ar n-imcoimet. Do-bérthar
cucaibh, ar Senán, nech dia
2483] targha bar n-imcoimét na bídh a shnim
foruibh.{folio 65rb}
Ceileabhraidh
2484] iar sin dona noemh-oghuibh, & do-ghni ernaigthi oc
reilcibh Cassidain, &
2485] tic
arís cu torocht in sceich fil isin fiadh re Cill Eochaille aníar. Cu cuala
2486] ann-sidhe in guth fris dona nemhaibh, & is ed ro
raidh: A Shenáin noeimh!
2487] tair docum nimhe. Do-fhrecair
Senán, & is ed ro raidh:
Cex, ar sé. Deisidh
2488] fo cétoir isin
maigin-sin. IS annsin ro tocbait aingil De
Martan o Toirinis
2489] i neoll nemhdha, & fuirmidhset isin maigin a m-bui
Senán, & do-rat comna &
2490]
sacarbaic dhó. Amar thairnic dó sin ro
dheonuigh Dia ro tocbaiset na
2491] h-aingil Martan manach isin neoll cetna cu ro fhacuibset i Toirinis isin ló
2492] cetna. Ro
raidh dano Senán fria mhuinntir:
Bídh mu corp-sa sunn cu
2493] mochtrath. Et faididh Senan a spirut docum
nime etir airbhribh aingel
2494] for cuiredh na Trinoidi i medhon lai i kl. marta. Bái dano corp
Senáin innsin
2495] co aramharach, & gia theasta soillsi na
grene in aidhchi-sin uatha som ni
2496] theasta freacnarcus aingeal na
soillsi nemhdha uathaibh. Tancatar tra ar
2497] madain a
muinter assan indsi ar cenn cuirp
Senáin .i. Odhran
& Mac Inill &
2498] espoc n-Iuil & espoc Mula Segda mac
Baith & na noeimh
arcena, & ro adhnaicit
2499] corp
Senáin gu n-anóir &
airmhitin móir, & rucsat aingil a ainim cusan
2500] cumsanad
suthain a n-aentaidh na naeim-trinoidi
& muinnteri nime. Ailim
2501] trocaire Dhé
tre impidi Senáin co roisem in aentuidh-sin. In saecula saeculorum.
2502] Amen.
2504] AT-FIADAR DIDIU A CUMAIR FERTA &
MIRBUILI in craibhdhigh-seo & in
2505] forbhadh
do-rat for a rith m-buadha i bhos isin bith frecnairc: at-fiadhar
2506]
sin ar airfited anma na n-irisech
.i. Findian mac Findtain, meic
Conchraid,
2507] meic
Dairchealla, meic Senaigh, meic
Diarmada,{folio 65va}
meic Aedha,
2508] meic
Fherghusa, meic Aililla Taulduibh,
meic Cealtchair, meic
Uithechuir.
2509] In
Findtan-sin, didiu, do-ráidh-sem, tuc-side
setig socenelaig, Teluch
a
2510] h-ainm-side. Do-rala cu m-ba alachta isidhe
uadha-som. A n- aimsir a
2511] h-imtruma co tarfas dí
araili lasair theined do dul ina beola & a tiachtain
2512] a n-deilb eoin edrochta for cula for in conuir cetna,
dula don eon co n-essidh
2513] for barr crainn, eoin
& enluithi Leithi Mogha do thiachtain
cuigi isin
2514] crainn-sin co n-asta uile aca-som, a tiachtain
in eoin i l-Leith Cuinn co
2515] n-eissed ann-sidhe for barr chroinn ele. Eoin
& énluithe Eirenn do
2516]
thiachtain cuice cu ros-fhasta ocai. At-cuaidh didiu in
aislingi-sin dia
2517] céli. Coimpert craibhdhech eicin fil
ocut, ar se. Scaram coimleapuid
2518] cein bhia-sa fon
n-indus-sin. Do-ronsat amhlaid. Ni chaitheadh didiu
2519] Teluch fésin biadha inmarra acht
luibhe ailghena & airera etroma, cu
2520] ro genair in
ghein buadha sin.
2521] Rugad iarum inti noeim Finden cu
h-Abban mac h- úi
Chormeic cu ro m-baist.
2522] Batar didiu dá thopar isin mag
in ro baisted-somh, Bal & Dimbal a
2523] n-anmanna. As an topur dia n-ainm Bal ro
baisted-som amail ba cubaidh dia
2524] airilliudh. O ro
forbair intí noeimh
Fhinden rucad co
h-espoc, cu
Fortchernn,
2525] cu ro legh salma
& in t-ord n-ecclasda occa. Ro fhothaig-siumh immorro tri
2526] h-ecalsa asa ghillacht .i. Ros Cuire & Druim
Fiaid & Magh n-Glas.
2527] O ra-siact immorro co h-aes trichtaighi luidh tar
muir. Taraill co Tairinis.
2528] Fuair senoir ara cind innti, Caemhan a
ainm. Batar seal immalle & do-ronsat
2529] aentaid. Luid Finden iar sin cu
Cill Muine. Fuair tri
suithe ara cind annsin
2530] .i. Dabid &
Gillas & Cathmael a
n-anmanna. Rob e fath a comthinoil
2531] annsin, cosnum
cennachta & apdaine innsi Bretan etir dís díbh .i. etir
2532] Dabid &
Gillas. Do bretheamh
choitcenn ro aentuighseatt eatarra Cathmhael.
2540] Luidh iar sin Finden
& Cathmhael &
Daibid & Gillas d'
agalduim righ
2541] Breatan do chuinghidh inaidh reclesa
fair. At-bert saidhe ná raibe oga.
2542] At-bert co
h-essomain immorro araili duine istigh: Madh ail, ar se,
dona
2543] clerchib, cuiret ass
in loch mor-sa imuich a toebh in dúine & denat
recles
2544] doibh 'na inat. Dia n-dernat-somh
sin, ol in ri, rot-biat cidh an
dunad-sa
2545] la toebh inaidh in locha. Luidh
Finden immorro & aithinne 'na láimh
co
2546] rathum isin loch, cu ro theich roime isin muir: cu ro
morad ainm De &
2547] Finnein
triasin moir-mirbuil-sin. Ro h- edpartha tra na feranna-sin do Dia
&
2548] d' Fhinnian. Do-rat-sidhe
iat dona sruithibh Bretnachaib batar malle fris.
2549] Ro fothaiged tri cathracha
ocu-side inntib. As dib-sidhe Lann Gharban
no
2550] Gabran
aniu. Bui immorro Finden .xxx. bliadne oc foglaim immalle frisna
2551] sruithibh Breatnachuibh batar malle fris.
2552] LAA n-aen ann lotar manuigh isin caillid do bhuain chrann 'chum
2553] ecalsa. Ni ro leicset Finden leo ar
chadhus dó. Tainic in secnap
tara n-eis
2554] co Findén, co
n-ebert friss: Cidh ro m-bai, or se, ná dechadais
isin caillid?
2555] Cidh o chianaibh, ar
Finnén, at-berthea frind no raghmais:
in tan dano
2556] at-berur frind no ragam acht fo-gabhur a
comadhbhur dhún. Atat, or in
2557] secnap, dá
óg-dhamh amuigh isind achad; timairc-si lat iat &
eirg isin caillid.
2558] Luidh
Finnén leo isan caillid, & ba
h-e feidhm toisech do-riacht an eclais a
2559] fheidhm. Ni
fes immorro dil in t-secnap
rota-cursaigh-seom. Ro morad
2560] ainm Dé
& Findéin tresin moir-mirbuil
sin.
2561] FEACHTUS tancatar Saxain d' innarba no d'
innred Bretnach.{folio 66ra}
2562]
Ro gabhsat longphort i taebh
shleibhi aird. Do-chuatar Bretain i
muinighin
2563] Findein im chuinghidh osaidh
doibh o Shaxanchaib. Luidh
Findén forsin
2564] n-umuloit. Do-ratsat Sachsain
era fair. Do-rat Finen buille dia bachaill
2565] isin sliabh, cu torchuir in sliabh for Saxanchaib, cu na térno fer
indisdi scel
2566] dibh.
2567] TAINIC iar sin tocra do
Fhinnen dula do Róimh
iar forbhadh a fhoglama.
2598] TAINIC iar sin Muiredach
athair Bresail, gu tard
do Finnén in magh as
2599] radlomh
Bresal dó. Ro leasaiged lais- sium,
conad h-e Achadh Abhall aníu.
2600] Bai-sium .ui. bliadni dec isin
inad-sin oc foghnum don Coimdid na n-dula,
2601] co
n-debert an t-aingel fris: Ni h-é so inadh h'
eiseirghi, ar se. Bid h-e
2604] Ceileabhraidh Finnén
iar sin dia mhanchaib & tainic i
crich h-Ua
2605] n-Dunlainge. IS
ann-sidhe ro edhbair in ri
Coirpri Mugna Salcain do-sum.
2606] Bui-sium se bliadni
ann-sidhe. Tainic iar sin co h-Achad Fhiacla:
ann-side do-rochair
2607] fiacal as a cind-som, cu ro fholaig
i muine dresa. Ic tiachtain
2608] doibh-sium iar sin as
cun-aitchetar na braithre uadh afhiacuilcomurtha d' facbhail
2609] acu, cu
n-debairt-seomh friu: Eirgidh, ar se, cusin muine
n-dreasa út
2610] at-ciche, & tucaidh as in
fhiacuil for-facbhas-sa ann. Do-thiaghat iarum &
2611] fuaratur in muine ar lasad, & tucsat in
fiacuil leo, & is uaithi ro h-ainmniged
2612] in
baile .i. Achadh Fiacla.
2613] TAINIC iar sin Finnen cu Cill Dara co Brighit, cu m-bui
ic tiachtuin leiginn
2614] & proicepta fri
re. Ceilebrais iar sin do Brigit, &
do-breth Brighit fainne oir
2615] dho. Nir'
bho santach-som imon saegul. Ni ro ghabh in fainne. Ce no
2616] optha, ar Brigit, ro-ricfea a
leas. Tainic Finnen iar sin cu Fotharta
2617] Airbrech. Do-rala uisce
do. Ro innail a lamha as in usqui:{folio 66va}
tuc
2618] lais for a bhais as an uisqui in fáinne
targaidh Brighit dó. Táinic iar sin
2619]
Caisin mac Nemain co
faeilti moir fri Finden, & ro n-eadhbair
fein
2620] dó, et ro acain fris
rí Fotharta ic
cuinghidh oir fair ara shaeire. Cia
2621] mét, ar
Findén, connaigheas? No ghebhudh uingi
n-oir, ar Caisin.
2622] Ro thomhuis
sé iar sin in fainne, & frith uingi oir ann. Do-rat
Caisin h-i ar
2623] a shaeiri.
2624] TAINIC Findén iar
sin tar Bóinn co h-Eiscir
m-Branain, ait ita Ard Relec
2625] iníu. Ro fothaig eclais isin maigin-sin. Tainic
duine etrocar chuigi-sium,
2626] Baeth a
ainm. At-bert frisin cléirech
na bíat isin maighin-sin. Ro berthea
2627] a rosc
uadha achedoir. Do-roine aithrigi iar sin & tucad
dó arís a shúili.
2628] Crech do-dhechaid an inbhaid-sin a Feruibh Tulach sech recles an
2629] cleirig, co tarla d'
áraile gilla don creich cu n-dechaid i sorn na h-atha bui i
2630]
focus in reclesa. Ro faillsiged do
Finnén inní-sin. Luid-side
& aidhme in
2631] berrtha leis, cu ro coronaighedh aca
in duine-sin fon n-ecosc n- eclasda, cu
2632] ro légh ac
Finnén, co tart gradha fair iarumh, conad
h-e espoc Senaigh .i.
2633] cetna comharba ro ghabh iar
Finnén.
2634] FEACTUS d' Finnen oc glanad
thiprat oice. Tainic aingeal cuigi co
n-ebairt:
2635] Ni h-e so inad na tiprat. (Do)-beruinn, ar
Finnén, gusan inad a n-dlegur.
2640] TANCATAR iar sin noéimh Eirenn cuca-som as gach aird d' foghlaim
eccna
2641] oca, cu m-batar tri mile
do naemuib imalle fris, conad dibh-sidhe
ro thogh-sum
2642] na da aird-espoc dec na h-Eirenn, amail do-fhindat ind
eolaigh. Ocus
2643] at-fiadhat ind eolaig & na
scribenna conna dechaid nech dona tri
mhile-sin
2644] uadha-som cen bhachail no
soiscél no comartha suaichnidh eiccin,
2645] cunadh
impaibh-sin ro gabsat a reclesa & a cathracha iardain.
2646] FEACHTUS ro faidh-sium a dhalta .i. espoc
Senaigh, do taiscelad for lucht
2647] a
scoile dus cidh do-ghnítis. Ba sain, tra, an ní ica
bh-faghbhaithe cach
2648] dibh, acht battís maithe
uile. Frith, tra, Colum mac
Crimhthain & a lama
2649] a sinedh{folio 66vb}
úadh, & a menma indithmheach a n-Dia, & eoin
oc
2650] tairisium for a lamhu & for a cenn. O
't-cuas do Fhinnen inní-sin at-bert:
2651] Lámha ind fhir-sin, ar se, do-bera comunn
& sarcarbhaic dam-sa frisna
2652] déidhenchu.
2653] TAINIC
aingel De co
Finnén co n- ebairt fris: Ni h-e so
inad th' eiseirghe,
2654] ár biaidh duine maith dot
muindtir i sund. Tainic aingel co
Findén,
2655] cu Ros
Findchuill, is eisidhe Les in Memra inniu. Ann sein
gabhus Finnén
2656] in fersa
fathachda, Hec requies
mea. Annsin tainic Fraechan drui a docum-som.
2657] Ro
fhiarfocht-sum: In ó Dia, ar se, ata dhait-si in fis
fil ocut? A
2658] fhromhudh duit-si, or
Fraechan. Abair cetamus, ar
Findén, inadh mo
2659] eiseirghi-sea. At-cim a nimh & ni fhaicim i
talmain. At-racht Finnén. In
2660] t-inad asa n-errachtair innósa, or
Fraechan, is as ad-reis do mór-dhail bratha.
2661] TANCATAR iar sin a dha
shiair co Finnén
.i. Righnach & Richenn,
& a
2662] mathair .i. mathair Ciarain, cu ra
gaibhset i Cill Righnaigi. Luid
Finnén &
2663] Ciaran dia torruma. Batar na caillecha oc acaine beith cen usce. A
choimdhe,
2664] ar Finnén fria
Ciaran, cait i bh-fhuighbhium uisqui doibh
sut? IN budh
2665] leasc lat-sa, or
Ciaran, eirghi as an inad i tai? At-ract
Finnén. An t-inadh
2666] asa r'
eirghis, ar Finnén, as é
inadh na tiprat. Ro fhiarfocht Finnén
do Righnaigh
2667] cindus bai in chaillech a máthair. Ni cumangar ced n-d(ul) i
n- aicsighudh
2668] di ar tromdhacht a h-anala. Ro
imderg cu mor imon cleirech &
at-bert-somh:
2672] Molad thuc Geman maighister fechtus donti noimh Fhinden, iarna
2673] dhenum tria rithimm. Ni h-ór tra, ná airget,
ná étach loghmar, ar Geman,
2674] chuingim-si fort ar an molad-sa, acht oen ni, ferann bec fil ocam, is h-e
2675] étairthech, co n-dernta-sa ernuighthe cu rub
toirthech. IN t-immann do-righnis,
2676] ol
Finnén, geibh ind uisqui, &
sreith in t-uisci-sin tarsin bh-ferann,
2677] & bidh
toirthech. Do-righnedh samhlaid, & ba toirtech in ferann.
2678] CRAND leimh bai ic
Rúadhan Lothra,
crann o sileadh linn shomblasta
2679] for a faghbhudh cach in
blas ba maith lais, conad de no lesaighdis na manaig
2680] na h-áighidh, conadh
do sin{folio 67ra}
batur manuigh Eirenn ac togra
2681] gu
Rúadhan. Tangadar a dhaltae co Finnén cu
m-batar ica acaine fris a
2682] dhaltada icá fhacbhail. Ron-
gáidetar im dula leo co Rúadhan cu
m-beth
2683] Rúadan i coitchinne
m-bethadh amail cach. Luid Finnen immaille friu gu
2684]
Lothra. Ba h-edh toissech do-
chuatar cusan crann cu tard Finnén
crois dia
2685] bachaill tarsin crann, conná ro sil
banna ass. O ro- chuala Rúadhan
inní-sin
2686] do-raidh uisqui a thopair do thabairt
dó. Do-rigne ernuighthe. Do-soud uisqui
2687] na
tiprat a m-blas lenna. In lind rucadh do
Finnén cona noemhuibh do-rat-sidhe
2688] airrdhe na
croiche thairis. Ro sóud fo cedoir a n-aicned
uisqui. Cia
2689] tarba sin? ar na cleirig fria Finnén,
mina choiscir in tiprait? A braithre
2690] inmuine! ar
Finnén, cidh táithe do
Rúadhan, ár cidh a bh-fhuil d' uisce
isin
2691] monaidh-sea i taeibh in reclesa bhus ail leis do
shoudh i lind shomblasta,
2692] do-gena Dia aire. Ro
gádatar iarum diblinaibh Finnén
& na noeib inhí
2693] Ruadhan co m-beth a betha amal chach. At-bert
Rúadan do-ghenadh sein
2694] ara
aidi, ar Fhinnen. Ro
cesnuigh cena ferann beag bui imon recless
2695] do bheith
etoirthech. Ro bendachai dano an ferann sin, conadh toirthech.
2696] Luid Finnén iar sin
i crich Connacht co Druim Eitir Da
Loch i nh-Úaibh
2697] Oililla. Fuair Muisi &
Ainmire ann ara chind & siat toirrsech do
écaib a
2698] sethar an
lá-sin. O ro airigh Finnén inni-sin
luidh isin tech i m-bai corp na
2699] sethar. Do-righne depraccoit n-dicra n-dedhghair
fri Dia, cu ro thodhuisc in
2700] caillig a báss, cu m-bui ica (fh)erdhaighis, et cu ro mharbh in
laegh bui fo a
2701] h-aen bhoin, & cu tuc drolmaig
n-englaisi dhó, cu ro bennach Finnén
an englais
2702] curra soudh a m-blas fina. Frith didiu in
laegh beo 'arnamharach fo a
2705] LUID Finnén iar sin
isin Corunn i crich Luighne. Tainic
Crumtir
2706] Dathi
co m-bai amalle friss. Tainic aingel
Dé co n-ebairt fris: In bhaile,
2707] ar
sé, in debera fer dot muindtir frit is caein in
t-achad-so:{folio 67rb}
2708]
fothaig eclais ann. Nir' bho cian co
n-debairt fer dia mhuinntir-seom: As
2709] cain, ar
se, in t-achad-so. Ro fhothaig-siumh iar sin eclais isin
inadh-sin.
2710] For-fhacaibh cruimthir Dathi isin
dú-sin. Ita innsin tipra Fhindein &
a lecc.
2711] Geb e duine othair dhech isin tiprait ticfa slan
eisdi. Geb e dámh dhuilech thí
2712] cusin
n-airchindech ni berthar a einech acht gu
ro ghabha a phater oc on leic-sin.
2713] Sic Tipra Fhinnein & Leac in
Pupail ic Achad Abla.
2714] TAINIC iar sin
Finnén i Coirpri
Mhoir. Aengus ba rí an inbhaidh-sin i
2715] Coirpri. Tainic a mac-saidhe
.i. Nechtain, do dlomad don cleirech. Ro leansat
2716] cosa a
mhuinntiri don talum & at-bath fein. Táinic
Aenghus iar sin
2717] cu tard a reir don
clérech, co rus-dúisigh
a mac do a bás, et co tard inad
2718] reclesa dhó. For-fhacaibh-siumh
Grellan mac Nat Fraeich annsin.
2719] O ra fhothaig tra
Finnén cealla & congbhala fon
n-innus-sin, et o ra proitche
2720] breitir n-De do feruibh
Eirenn, do-dechaid docum a reclesa gu
2721] Cluain Iraird. LAA n-oen ann-side do espoc Senaigh, dia dhalta-somh, ica
2722] fhégad,
amlaid at-connaic a caeile & a troighi mhoir h-e, in meit co
n-airmitís
2723] a esnae triana étach
inmhedhonach amach. At-connaic dano in cruimh do
2724] thechta as a thaebh, et ba h-e in
fath, ón uar-chris iarainn búi uime ardaigh
2725] pennaiti don curp cu ro thesc gu cnaimh. Caíis iar
sin espoc Senaigh.
2726] Cidh dot-gni toirsech? ar
Finnen. Do chaeili-siu, ar espoc Senaigh.
2727] Ferfaidh cruimh for h' asnaibh-si in chaile-sin, ar
Finnén. Moidi ón rochái
2728] espoc
Senaig. Cuma dano duit, ar
Finnén, toirrsi dho sin. Beruidh
2729] aen duine do corp docum n-adhnacail.
2730] IS lia, tra, tuiremh & aisneis a
n-derna in Coimdhe do fertuibh & mhírbhailib
2731] ar noemh Fhinden:
áir mina thisadh a spirut fein no aingel de nim
2732] dia n-indisi,
ní caemhnacair nech aile a mhiadhamhla, a bhetha
inmhedonach,
2733] a comhairbirt bith-bhuan in cech
lithlaithe, acht is Dia nama rodus-fidir.
2734] Ba
sí immorro a proinn lai .i. boim do ar an eorna &
deogh do uisce: i
2735] n-domhnaighibh immorro & i
sollumnaibh boim do ar an cruithnechta, & orda
2736] do bradan fhonaithi,{folio 67va}
& lán copain do mhidh ghlan
no do chormaim.
2737] No chairighedh na daine at-ceth ac
craesachad & no ciedh &
na
2740] Glan-edhbartach do Dhia amal
Aibel mac Adhaimh. Diprocoitech
amal
2741] Enoc mac
Iareth. Luamhaire lan-toltnaightech do airec no
do fhollamnacht
2742] na h-ecalsa eitir tonnaibh in
t-saeguil amal Noe mac
Laimhiach.
2743] Fir-ailitir amal
Abraham. Búidh bláith amal
Moysi mac Amra. Feidil
2744] fodhailtech amal Iop. Eacnaid eoluch amal Sholam
mac n- Daibhíth. Primh-proiceptoir
2745] coitcenn & leastar togaide amal Pol
apstal. Et
cosmailighter o
2746] mhodhaibh imdhaibh fria
Pol, áir amal ro genair
Pól tes a tir Cannan, a cenel
2747] & a
bhunadas tuaidh a tir Caldea, as
amhlaid sin ro genair Finnen i bhus, i
2748] Laighnib, a cenel & a
bhunadns tuaidh a n-Ulltaib. Et amal ro legh Pól ic
2749] Gamaliel, ic sui
in reachta, fri re .xxx. bliadne cur'
bhó sui, as amlaid ro legh
2750] Finnén ag na suidhib Bretnachaibh
adubramar fria re .xxx. bliadne cor' bó
2751]
sui. Et
amal ra tairmesc an t-aingel
Pól na dighsed do Damaisc, acht cu
2752] tised do shiladh irsi
& creitmhe do chách, is amlaid sin ro tairmisc in
t-aingel
2753] Finden na dighsed do Róimh, acht co tised do shilad irsi
& cretme do feruibh
2754] Eirenn. Et amal ro nertadh o Dhia
Pól, iar fothugud ceall &
eclas &
2755] cathrach isin athardha in ro
ghenair, co tisedh do forceatal irsi & creidmhe
2756] do Roimh, as amlaid ro gressedh o Dhia
noeibh Fhinnen, ar fothugud
ceall
2757] & cathrach 'na athardha, co tised do
mhúnud & d' foircetal noemh Eirenn gu
2758]
Cluain Iraird. Et amal ro tharrngair aingel do Pól na
bhadh ithfirnach
2759] cu
bráth nach aen no ragad a n-uir Romha, as amhlaid ro tharngair in t-aingel
2760] do
Finnén na bhadh ithfirnach iar m- brath
cach aen tara ragad uir Arda
2761] Relec. Et amal at-bath
Pól i Roimh dar cenn
in popuil Cristaidi, arna
2762] h-erbailtis uili a pianaibh
& i todhernaibh ithfrinn, as amlaid at-bath
Finnén
2763] i Cluain Iraird dar cenn popuil na n-
Gaeidhel, arna h-eplitis uili don Buidhi
2764] Chonnaill.
2765] Et is annsin ro tharrngair
in t-aingel do-somh co n-indarbfad
2766] gach teidm & gach galar coitcenn a Cluain Iraird tre irnaighthi in t-samhail
2767] & co n-indarbfadh a h-Eirinn uili tre troscudh shámhaid
Finnéin isin
2768] pupull ic Ard Relic & ic Achad
Abhull & i Condail.
2769] O do-dechaid immorro cusna deidhinchaibh dontí noeimh Fhinnen,
2770] ro
fhaidhestar a aingel comuidechta co h-Inis Mac n-Indeirc
fri Luimnech,
2771] co tuc-side
Colum mac Crimhthain cona
theigh liubhar fo dhuibh nellaib
2774] Ata immorro intí noeimh Fhinnén i n-aibnes
& i n-airfitedh etir muntir
2775] nimhe i
bh-fhiadhnaisi Dhe dia ro fhoghain. ITat a relce & a thaisi
gu
2776] n-anoir & gu n-airmhidin i talmain, co
fertuibh & co mirbhuilib gach laithe, co
2777] traeth gach aen tic friu & coimhedaid gach aen
cungnus leo.
2778] Gidh mor immorro intí noeim Fhinnen i n-etarscarad a
chuirp & a anma
2779] on mhudh-sin colleic, bidh mo a
anoir iar n-eiseirghi ind oentuidh noemh
2780] nem-truaillnidi, i mor-dhail bratha, in tan bus bretheamh for fheraibh Eirenn &
2781] for a mnaibh imalle fria Patraic (&) Issu
Crist. Taitnighfidh insin amal grein.
2782] Biaid
isin mhor-mhaith-sin, ind aentuidh noemh
& noem-ogh in domuin, i
n-aentaidh
2783] naei n-gradh nimhe na dernsat imarbhus, isan aentaid is uaisli cech
2784] n-aentaid, i n-aentaid
na naeimh-trinoidi, Athair & Mac & Spirut
Noem.
2785] Ailim trocaire Dhé, ro airiltnigem in
aentaid sin! In saecula
saeculorum.
2786] Amen.
2788] BOI BRUGAIDH
AMRA A n-ULLTAIB FECHT n-AILL do Mhughdhornaibh
2789] do-shunnraid
.i. Findlogh mac
Setna meic Abruinn meic
Branain
2790] meic Dubhda
meic Aenghusa meic Erca Deirg
meic Briain meic Echach
2791] Muighmedhain. Bai baincheli oca fria ré .xxx. bliadne, co nus-tarraid bás
2792] in tan-sin .i. Caemeall ingen Aedha Fogarta do Feruib Breg{folio 68ra}
.
2793]
Ro fhurail a chara & a chomhalta féin fair .i. Fiacha
Súidhe mac righ
2794] Eirenn, techt do thocmarcc bainchele eili conná beth i serg galair
amal
2795] ro bhai do chumhaid a mhná fesin. Et ba h-i
sin Idhnait inghen
Fhlainn
2796] Leith-deirg do Chiannachta Glinde Geimhin o Chomar
Cinn t- Slebhe.
2797] Tochmaircidh-sium iarum in
n-ingin-sin cu m-bo torrach uadh. Urailidh
2798] immorro
Finnlogh cona mhuindtir for a comhalta .i. for Fiacha Suigdhe
2799] feall for righ Temra
.i. for Blathmac mac Aedha
Slaine. Do-gniter in feall,
2800] et geibhidh Diarmait mac
Aedha Slaini righi
Temra déis a brathar. Di-chuirter
2801] atuaidh
lucht an fhill .i. Fiacha mac righ Temra & Findlogh a chomhalta
2802] & mile teinntech lais-sein.
2803] IS ann sin do-rala Mael Tuile
mac Cuilchi, anmchara
Findlogha, &
2804] faillsighter
dhó an ingen do bheith torrach, & cumad gein
amra diamad lán
2805] beoil bh-fer n-Eirenn in gein bai 'na broinn;
& at-bert Mael Tuile:
- 2806] INdsaighfidh gala,
2807] traethfaidh bidhbhaid,
2808] saighfidh mind-righa,
2809] bidh crann cuisc Temra,
2810] lesaighfes Life,
2811] fhoirfes Laighne.
- Gerthit gurthit
erail-sium sala
2822] mor muincille melsedar Ulaidh uir
amal melis milchu
for mhil cu rossam.
2823]Gertit
2824] LUIDH iarum an ingen dia tigh, et scailit a cercalla dona dabhchaibh{folio 68rb}
2825]
acedair dia h-eis, & teit in fhlaith dimhain
fo lár. Do-roich ri
2826] Fer Muighi .i. Meleand,
cusin tech i m-bui in fhlaith, et o ro-chuala
an scel
2827] gabhuidh cona bhuidhin lais for lurg na
h-ingine dia marbad. Do-berur
2828] celtchair dhichlethi
imon ingin o rath na gene bai 'na broinn, co rocht
2829] imshlan Raith h-Ua Cuile. Tainicc
iar sin inbhaidh na h-ingine, & tecat
2830] idhain da
h-indsaigid, cu ro thusimh in mac idhan ro bhui 'na broinn.
2831] BErar iar sin in mac thairrngertaigh co h-
Ailbhe Imlech Ibhair dia
2832]
baistedh, & do-berar screaball dó ara
bhaisded .i. sect pinginne oir. Bennachais
2833] Ailbe iar sin in ghein, &
do-berar ainm fair .i. Finnchua, &
at-rubairt
2834] Ailbhe a thabairt fria
leighenn i cind a secht m-bliadne. LOtar
iarum lucht
2835] in bhaistte & in mac leo cu Raith Ua Cuile.
2836] Teacar iar sin o Chumuscach
mac Cuind, o righ bh-Fer Tefa, mac
sethar
2837] d' Finnchua e fein, do
cuinghidh in meic dia altram; & do-berar dó,
& ailter
2838] an mac i tigh
Cumascaigh a n-Ard na
Rigraidhi os brú Locha Ri, gu cenn
2839]
secht m-bliadne, cu toracht
Comhghall for cuairt Clainni
Neill, co tarla do
2840] thigh
Chumuscaig, co facaid in macamh óg isin
tigh ara chind & spirut
2841] aingil 'na comaidecht. Do-breth
Comgall gradh do, & imchomaircidh cuich
h-e?
2842] Findchua sin, ar siat,
mac Findlogha. Ocus misi ron-alt, ar
Cumuscach,
2843] &
Ailbhe ron-baisd. Cuinghidh
Comhghall in mac for a aidi, & do-berur dó
2844] h-e. Do-rad in mac seirc do Chomhgall,
& teit leiss co árus, co Bennchar
2845] Ulad, & do-ghni
leiginn oca amal cech n-dalta ele.
2846] Bui didiu ferghort cluana in tan-sin ac
Comhgall, & mogaid no bhidis ica
2847] coimet cu
toracht Findchua. O r'ptar toirrsigh iarum na
mogaid at-bert
2848] Findcua: Leagar duinne 'mar n-daltuibh in ferghort do choimhet gach lai
2849] timcheall. At-bert Comgall:
Coimhet-sa aníu h-e ria
cach. Teit iarum
2878] Bai Comghall iar sin a m-Bennchar co cenn .ix.
m-bliadne. Et foillsighter
2879] dó bás do beith 'na ghoiri, &
tiagait teachta uadha ar ceann Ailbhe co
2880] Imliuch Ibhair, comad dia
láimh no dhighsed dochum nime. Foillsighter
2881] do
Ailbhe inní sin, & teit-sein cona
dhírim cleirech cu rocht Bennchar. Et
2882] do-ghniat a n-aenta & a
codach ann sin a triur
.i. Ailbhe & Comgall
&
2883] Finnchua. Teit
Comhgall docum nimhe innsin do laimh
Ailbhe, & facbhaidh
2884] Finnchua i n-apdhaine Benncair tara
eisi co cenn secht m-bliadne, &
2887] IAr caithimh na secht
m-bliadne di- chuirter Finncua o Bennchar & a
2888] h-Ulltaib uili tria cuimhgi fherainn. Tic iar sin
Finnchua a h-Ulltaib
atuaidh
2889] cu toracht la greasacht aingil cu fira
Muman & co a righ .i. co
Cathal mac
2890] Aedha, gu
Caiseal, et
feruidh in ri failte fris, &
ordaighidh a rogha ferainn a
2891] Mumain dó. AS-bert
Finncua: Ní cetuighter dhamh ferunn
acht in bhaile
2892] a freicera mu cloc mhe a n-oenar gan
cungnum duini aigi. At-bert Cathal:
2893] Sir-si Mumain cu ro freagra do
clocc thu, & in bhaile a n-gebha rat-fia gan
2894] imrisan friut. Tic Finnchua roime o Chaiseal co crich Fer Muighi .i. h-i
2895] cenn
iarthurach Maigi Maistertha, et siridh cain in maighi dús in freicerad
2896]
a clocc h-e, et do-freagair isin
maduin arnamharach i bh-Fán Muilt. Scoirit
2897] a n-eochu annsin, & leicit a foroire dhibh,
& scailit a m-buar & a tainte fona
2898] ferannuibh ba coimnesa dhoib. Do-gniter iarum
comhaighthes friu & diultad,
2899] &
gerrtur a n-indile & buailter a
n-aeghairedha. Acaínit a mhuinnter fria
2900] Finnchua. As-bert
Finnchua fria coic
.i. Dronan mac Dronbic: Eirg
2901]
cusan m-baili as comfhocus duinn annso, &
tabair tene lat ass. Luid iarum
2902] an coic ar cenn na teined cu tech rechtairi righ Muman .i. Baeth Brughai
2903] & Som ingen Mhothla a bhaincheli. IMcomhaircis in rectaire: Cia h-airm
2904] asa
tanacais ar cenn teined? As-beart an coic:{folio 69ra}
O Fhinnchu,
2905] o dhalta Comhghaill. In
annsin bia fuirech fair? ar an rechtaire. Ni
2906] fhetar amh,
ar an coic, et cuinghidh
an tene. Do-breath an rechtaire tria
2907] thoghdacht urchar d' aithinne dho. Gabhuidh in coic ana ucht, & iss ed bui
2908] uime, cochall Finnchua. Timaircidh-sium
in cochall imon teinid, & beiridh
2909] lais
h-í. Cuiridh in rechtaire nech
dia muintir cen fhis don coic co fesadh
in
2910] loiscfedh an cochull. Cuiridh in coic asa ucht an tene a fiadhnuse
Finnchua,
2911] & ní ro
loisc finna na brothairne don cochall. Indisidh an techtaire
anní sin
2912] don rechtairi gur' thaeidhligh a mhenma ind
aithrigi, co n-ebairt cu tibhred
2913] failti dho gengu
tucadh nech aili. Lotar iar sin in rechtaire & a baincele
2914] d' agallaim an cleirig fesin, & riaraighit h-e,
& slechtait do, & bhiathait an
2915] cleirech in
adaig-sin da gach bhiudh acht linn nama. At-fiadar do righ Muman
2916] conidh ann ro ghabh Finnchua, i Fan
Mhuilt, etir a portaibh-sium & a
2917] airgeda. Fergaighther baincheli in
righ de sin .i. Mughain
ingen Fhiachrach
2918] Finn ri Eoghanachta Locha Lein. At-bert si na
toillfitis a n- en bhaili .i.
2919] muindter Finnchua & a
muinter- si. Fiafraighis in ri cá
cís do-bertha don
2931] Tugad tra cuigi-sium annsin secht n- ollumain
ghabhunn batar i comhfhaicsi
2932] dó co
n-dernsat secht corrana iarainn dó
for a m-biadh co secht
2933] m-bliadni co faghbad inadh a nimh, ár do-rat a
inad bunaidh do righ na
2934] n-Deisi. Bennachaid-siumh gaibhne in bhaile-sin, & facbhais buaid
lamdai
2935] .i. n-gresa dhoibh do ghres acht
cumad isin baili-sin do-ghendais no do-tinnscainfitis
2936] h-e, & buaidh n-olluman
dibh. Cuinghit na gaibhne fair-sium a
2937] n-ainm forsin m-baile a lógh a n-gresa .i. Brí Gobhunn. To-chaithidh
2938] Finnchua secht m-
bliadni for a corranuibh acht aen-adaig nama. Et iss
ed fo- dera
2939] eisein .i. Ronan Finn
Maighe Lainde, mac
sethar máthar do
Finnchua,
2940] sennser noemh bh-Fer m-Breg do toidecht dia atach-somh co
tised do
2941] chabair Clainni Neill
Naighiallaig & righ Midhi .i. Sechnusach mac
2942] Aedha Slaine, áir ro bhui cogad
allmharach don mhuir forro, & ba do
2943] Fhinnchua ro boi in dán a
bh-fhoiridhin. Et ba h-iat do-roine in
cogad-sin,
2944] Breasal Bern-bhel
Buaid-ealtach & Tuire
Tortbhuilleach & Tinde Tren-
mhor:
2945] do Breatnaib iar m-bunadus iat-sein. Et ba h-iat eicne do-ghnítis an loingius-sin
2946]
gacha bliadne i crich Ua Neill in
deis- cirt, port gacha luingi do loscud, &
2947] crechad gacha tuaithi, & giall gacha fine do breith leo. Do-berut iarum
2948] Clanna Neill bennachta
dontí do-thicfad ar cenn Fhinnchua co Feruibh
2949] Muighi dia cabair. Ro ghabh
Ronan Find Maigi Lainde do
laim an
2950] umaloit sin. Faillsighter d'
Finnchua, & se for a chorranuibh,
sennser noem
2951] Clanni Neill do
beith for sligid chuigi, et erailidh for a
dhaltuibh freastal &
2952] frithailimh na techtairedh n-uasal-sin do
dhenum. Tabhur, ar se, ian
2953] measctha .L. do lind doibh, & proinn céit do biudh, & mad bec leo sin
fuillter
2988] Fosaigid Finnchua 'na
inad fein fria ré cian.
2989] IS ann sin do-éirig
cogad for Laighnibh fria linn
Finnchua. Sen Nuada
2990] Eicius fa ri Laigen in tan-sin. Batar da bainchele oc on righ-sin .i. Aífe
2991] ingen Rosa
Failge & Anmet inghen Colmain meic
Crimhthain do h-Uibh
2992] Cennselaig, et annsa lasin
righ issi inas in bhan Fhailgech,
& ba torrach sein
2993] uadh. Cuinghidh in ben
Chennselach in toirrchius bai oc on mhnai Failghigh
2994] do
tabairt ar comus di. Gia ro gheall in ri
di-si sin ní ro comuill. Cuiridh
2995] in ri fis fo cleith cusan m-ban Fhailgigh,
& at-bert fria dhul isin Mumain
síar
2996] ar comairce Fhinnchua Shlebhe Cua, uair comairce mís &
raithi & bliadne
2997] aice-sein sech gach noemh aili da gach duine dar sarugud bh-fer n-Eirenn,
2998] áir ni
lamhdais sloigh náit sochaide, curaidh nait cathmilid
ní do Finnchua
2999] ar mhét
a aicnidh, & ar saeire a cheiniuil, & ar mét
a bhrotha & a bhrighe.
3000] Luidh iarum an inghin
for set i crich Muman, triar fer & nonbhar
ban cona
3001] cairpthib leo, cu rochtatar iartur Maighi Maistertha, cu ro
mhemaidh fertais
3002] carpait na h-inghine,
conadh Áth in Carpait ainm inn atha o
sin ille. Urdhaingnighter
3003] in carpat re h-edh,
& scailid doridisi & leathnaigid, conadh ass
3004]
ro h-ainmniged Druim Leathan & Ceall Droma aníu. Gabsait iar sin idhain
3005]
diana an ingin, et faillsigter
esein do Finnchua & sé ica
fhothracadh a
3006] n-dabaigh uar-uisci .i. ben righ Laigen do thecht chuige ar
chomairci. Et
3007] as-berar uadha fria
gan techta as an inadh a raibhe co rucadh a toirrches, áir
3008]
ni ghnáthaighdis mna
naít bandala techt ar eclais Finnchua
in tan-sin.
3009] Beridh ingen mac mochtrath aramárach, & berar
uaithi h-e dia bhaisdid co
3010] Finnchua. Baisdter iar sin an mac
& do-berar Findtan fair
.i. Finntan
3011] mac Sen Nuadha
Eices meic Breasail
Bric, meic Fiachach Foibric. Oilter
3012] in mac oc Finnchua, & do-beir
a chích des dó, cu ro fhas bainne innti, &
3013] fogarthar dá mháthair imtheacht 'na tír
fein. Do-bhí bisech{folio 70ra}
ar an
3014] mac sin nách bíadh oca mháthair fesin dia m-beitis noenbur banaltrann
fai.
3015] Fortamhlaighidh iar sin in cocad thair for Laighnibh o Chennsealach
mac
3016] Dunlaing meic
Dunadhaigh, o raitter h-Úi Cennsealaig. Tecait iar sin a aes
3017] gradha co Sen
Nuadha Eiceas da fhis cidh
do-gendais risin cocad-sin, ár ba
3018] senóir
in drai ann. As-bert in rí: Ata cathaighi conghaluch i cinn
Shlebhi
3019] Cua
.i. Findchua o Bri
Ghobhann, & itá mac damh-sa aigi, &
ticfaidh am
3020] shocraiti tre bháidh doigh am inmhain
leis allos mo meic, & eirgedh airechus
3021] co naenbur eces lais ara
cenn, ár itá do mhét a naire na tibhre éra
for an aes
3022] dana. Lotar na filid
for a sét cu rochtatar i comfhocus baile
Finnchua .i.
3023] cusan abuind fria
cill anair. Faillsigter sin do Finnchua
& se i n-dabhuigh
3056] Cuinghes ri Laigen for Finnchua
Finntan a mac d' facbail aigi ina crich
3057] fesin, et ceduighius
Finnchua dó sin, & tuc
bennacht dia dhalta, et do-bert a
3058] dhalta i fosugud ann, & do- bert a
rogha dia dhalta in loechdacht no an
3062] Conad iat sin gnimartha & ferta
Finnchua i Laighnib,
& do-roich iar sin
3063] co adhbha fein i Mumain.
3064] IS é ba ri
for Ulltaib in tan-sin, Eochu
Croibh- derg mac Scannlain meic
3065] Dunadaigh, et ba h-i
a baincele, Moinginn ingen Daire meic
Finnchaid d' feruibh
3066]
Mumhan; et nir' ghabh o a fer
gan techt a Mumain do cosnumh righi dia
3067] macuibh
.i. Cas & Cian &
Cingid, & gabhaidh in ri do laim sin. Foillsighter
3068] d'
Finnchua inni-sin .i. aslach Diabuil do
tabairt da mnai for righ Ulad um
3069] thoidhecht i cenn catha i Mumhain
cen fhotha. Et gabais ceim conalbais
3070] Finnchua annsin uma crich fein gur'
cuir fesa i n-agaidh{folio 70va}
righ
3071] Uladh, uair nir' ail dó a mharbad i
crich Mhuman fria linn, & dia
tised tara
3072] sharugud cu fuighbhedh bas &
aidhedh anabuidh. Tancatar arai sin
3073] Ulaid tria gresacht na mna
cu riachtadar Mairtine Mor Muman gan airiugud
3074] do righ Muman, cor' ghabsat sosad & longphort a n-Ard na Righraidi frisi
3075]
n-apar Cnoc Samna iniu. IS ann immorro do bi
Cathal mac Aedha Flaind
3076] Cathrach ri Muman & Mumu
ingen Fiacrach a baincele a n-Dun Eochair
3077] Mhaighi in tan-sin, & at-ciat ar n-eirghi doibh
na samhlacha i Cnuc na
3078] Righraidi riu anes
.i. na mergedha ana etarbhuasacha & na pupla do
breacsroll
3079] righda isin tulaig 'arna tocbhail. Lotar
fesa o righ Muman
dus cia
3080] ro bhai isin tulaig. Ri Ulad, ar siat,
& Moingfhinn ingen Daire ic iarraid
3081] righi Muman dia macuibh. O ra h-indised do righ Muman sin
at-berat a
3082] chomhairlig & maiti Muman:
Tiaghar uainn ar cenn in chathaige mharbhthaigh-sea
3083] rind anes .i. Finnchua Bri Gobann, uair do-gheall dam-sa geb e
3084] tan no bheth éicen catha form co ticfad a cenn
catha leam dom chabhair &
3085] in Cennchathach lais .i. a bhachall
fesin. Lotar na fesa gu Finnchua .i.
3086] Ger & Tualaing
& Turscur, tri
ghille in righ, & ad-fiadhat
dó rí Ulad do
3087] tiachtain tara
sharugud-sumh isin Mhumain. Gluaisis
Finnchua andsin ana
3088] shomhulrith
charpuit, & a bhachall 'na laimh, gan airisium ria cleirchibh
3089] idir, cu riacht Dun Eochair Maighi,
baile a raibhi Cathal mac Aedha.
3090]
Ferthar failti fris on righraid. As-bert in ri sin fria Finnchua dul do
3091] tabairt comhadh do Ulltaib,
& o nár' thoich dó righi Muman nach
fuighbhedh
3092] h-i. Luid in clérech fris- sin, &
do-bert Moingfhinn aithne fair uaithe, et at-bert
3117] Tecait a tri daltada co Finnchua iar sin
.i. Coimde & Conmhach
& Concraidh,
3118] &
do-berat a lamha for a gualainn, & at- bertsat
fris: As dith fine, as
3119] forba fás, as sechna thire & talman duit
a n- do-ronais aniu, & inní rob ail duit
3120] do dhenamh .i. do bhraith-bheimenna do bein for Ulltaib. Tairisis iar sin
3121] menmha in clérigh
& tairisid a aicned, & ainicer in t-sluaigh, co
n-dechatar da
3122] einech imlan uadha. IMpoidh iar sin co feruibh Muman co tarladur dhó
3123]
ara chinn i crolighi .i. Cairthenn Finn
& Cairthenn Donn, & secht meic
3124] Forannain de h-Uibh Cassin, &
Fermac & Ifernan,
& aitchit in clérech
uma
3125] chabhuir,{folio 71ra}
& do-berat a bhreith féin
dó. IMpóidh iarum
3126] Findchua friu, & bennachais iat,
& slánaighidh triana fheartuibh & adhamhraibh
3127]
cor' bhat slaincrechtaigh dia eis, et ordaighit sein a cuarta dhó .i. .L.
3135] EIRGHEAS iar sin cogad allmurach i coicedh Connacht re linn
Fhinnchua.
3136] Tomaltach mac
Muiredhaigh ba rí
Connacht in tan-sin. A n-indmhusa immorro
3137]
no bertis allmharaig uatha gacha bliadne tar muir
sair, gur' fhacuibhset gorta
3138] & terce bidh isin
coiceadh. Lotar fesa o Thomaltach co
Finnchua cu ro
dhingbad
3139] na h-allmuraig dhe & a
breth fesin do. Luidh Finnchua lasna
3140] techtaibh gu Cruachain Maigi
h-Ai. Batur failtigh Connachta roime. Batar
3141] dono na h-allmuraig i bh-fosadhlar longpuirt ina bh-farrad i Cuil Fedha, frisi
3142] n-abar Cul Cnam
Rois inniu. Cidh as ail dúibh friu sut? ar
Finnchua.
3143] Cath do thabhairt
doibh, ar Connachta. Din-gebhut-sa in
cath, ar Finnchua,
3144] dar cenn mu
riara. Geallait Connachta a
breith fein do-sum. Teit
3145] Finnchua
leo a ceann in catha & ad- cí na h-allmuraigh
uadha. Geibhidh
3146] iarum teasbach dermhair na
h-allmuraig annsin tria cumachtaibh an cleirig
3147] a medhon a longphuirt dona sonnuibh iarnaidibh batur i
timcheall an longphuirt
3148] imacuairt, conná frith dibh aramharach acht a cnama & a taisi a
medhon
3149] a longpuirt,
& frasa dia n- armaib 'na bh-farrad: conadh Cuil
Cnamh Rois ainm
3150] ann inaid o sin ille. Tairisnighit
Connachta iar sin{folio 71rb}
a mhirbuilibh
3151] an cléirig, & ordaighit a cana
& a cuarta dho, & ech gach deg-duine &
screabal
3152] gach aenn duine & erradh rígh Connacht o
mhullach co lar gacha bliadne dhó.
3153] FACBHAIS
Finnchua iar sin buaid catha la righ Connacht, & buaid n-gnima &
3154] buaid marcachuis,
& nach gebhadh nert allmharach crich Connacht cu brath
3155] da eisi, conud
h-e sin fotha Finnchua a Connachtaibh tria bhithu. Ceilibraid
3156] Finnchua do Connachtaib iar sin, & tic
có a mennat fesin i Feraibh Muighi.
3157] AS e ba ri Ciarraige in tan-sin, Mothla
mac Floinn meic Aenghusa. Bai
3158]
mac brathar aigi-sein
.i. Ciar Cuircheach o raidhter Ciarraigi Cuircheach.
3159] Ocus
as-bertadar comaltada in righ marbad an meic-sin a bhrathar cu nach
3160] tised fris,
et cedaigius in ri a
mharbad amuich in tan no bhiadh oc seilg.
3161] Acht
ní ro-siacht leo gia ro gabsat do laimh. At- fiadhar sin
don righ, & do-berar
3162] linn somheasctha soola gusan n-gilla .i. Ciar Cuir-
cheach, gur' cuired 'na chodlad
3195] AS-pert in rí
fris: Beir do breith, a cleirig,
& ben do beim císa orainn
3196] infecht-sa,
uair bidh manuigh dhilsi duit-si
& d' fir h' inaidh inne do gres. As í
3197] mo breth, ar Finnchua: miach
bracha gacha baile dhamh, cona furrthain do
3205] TEACAIT iar sin re linn
Finnchua Clanna Neill in
tuaiscirt do ghabail
3206] righi Muman, uair
at-cualatar in tír ina folmaisi & Leth Mogha 'ar bh-fagail leoin
3207] ima
righuibh & ima codhnachuibh,
& gan rígh diles
orra. Gabhait iarum
3208] longport oc Loch
Sighleann i n-Gurt Clainni Neill aníu,
& nír' bacad dibh,
3209] uair nír' bhe
airdrí for Mumain in tan-sin acht comard oirrig. Do-cuadur
3210] immorro Muimnig a muinighin a noem um coscur Clainni Neill do breith,
3211] uair ni rabhatur cuingid chatha acu 'na n-agaid. Do-
bhí tra mac rígh acu
3212] in tan-sin .i. Scannal mac rígh Ua
Cairbre. Erlamh airmhitnech do shil
3213] Eogain esein, & adubairt gu
ticfadh moirsheiser naem do cur in chatha acht
3214] gu m-beth
aen-laech do Clannaibh
Eogain roime do mac rígh
no rigdamna.
3215] At-cuas d' feruibh Muman
cu raibhi fer calma don Mumain
.i. Cairbre Crom
3216] mac Crimhthain
t-Sreib meic
Echach meic Aengusa meic
Nat Fraeich, & fa
3217] mac righ & righna,
& fa h-adhbur righ acht
gu righdais tuatha & fine
é, &
3218] ro h-inniseadh doibh-sium a bheith
ac seilg a n-droibheluibh & a b-fasaighibh &
3219] a bh-fheduibh .i. ar mhucaibh
&
aigib, & lotur fesa uathaibh ara chenn,
3220] & adubratar fris no bherdais righi dó ar tiachtain a cenn chatha
leo.
3221] At-bert-sum friu ná raghadh no gu tised
in cathaighi calma bai i Mumain
3222] lais, .i. Finnchua Slébi Cua. Berar a fhis sin dona naemaibh út, & tecait
3223] sein ar ceann Finnchua gu maithibh Muman leo da
breith don chath.
3224] Caidhi, ol
Finnchua, in lucht ros- gabh do láimh in
cath. Ní nert leo itir
3225] cu raibhais-si ica
thabairt leo aroen fria Scannal. Do-ruménar- sa ris, ol
3226]
Finnchua, gidh leasc leam;{folio 72ra}
et tainic leo cu riachtatar Loch
3227]
Silenn gu comthinol
Muman. Et do-riacht
Cairbre Crom chuca cona
3228] shochraite
amail ro gheall in tan ad-cuala Finnchua do
techt ann, et ad- conncatur
3229] Clanna Neill uatha ag eirghi gu moch isin
matain ina longport ina
3230] m-broin adhbhail ildathaigh. Locuid fir Mhuman in cath re gráin Clainni
3231] Néill
& ar imut a laech & a trealaim, acht
Finnchua a aenar. Et
comairliged
Lineation jumps from 3231 to 3242. Ten empty line-breaks have been inserted.
- 3261] Fa direch o chinn go bonn
3262] ge at-bertea fris Cairpre Crom:
3263] as de run-geibh ainm re ais
3264] ara altramh a Cromglais.
3275] TEIT Finnchua iar sin dia
mhennat fesin; & teitt iar sin do Roim,
uair rob
3276] aithrech leis na catha do-chuir &
na gnimha do-roine ar connailbhe & ar
3277] bhaidh
brathairsi. Ocus ro chan na runna-so sis:
Lineation error, line 3277 duplicated. The duplicate is here rendered 3277a.
- 3277a] SEACHT catha ro chuires-sa,
3278] as me Finnchua cin meabhuil,
3279] o chath Duine Dubhchomair
3280] gu cath Finntraicht Cinn Maghair.- 3281] Cath i Temhraig thucus-sa,
3282] cath i Laignib lem crabhad,
3283] cath a Mumain mhedhonaigh
3284] do-radus h-e cen gabhadh.- 3285] Cath Locha Cenn comramhach
3286] ar Clannuibh Neill cin mheab- hail,
3287] cath Cruachna Ai ollbladhach
3288] as romam-sa ro mheamaidh.- 3289] Mu thachar fria Muimhnechaib
3290] le mac Aedha lem fhertuibh,
3291] mu chatha re cuimnechaib
3292] coir a n-airimh 'na sechtuibh.- 3293] Co Roim Letha mh' ailithre
3294] for sligid Poil is Petair,
3295] i mainistir Bronaidi .i. Buidi meic Bronaigh
3296] rom-airmidter 'na sectaibh.
3301] 1.
3303] Finit re Fionnchua.
3305] BEATUS UIR QUI TIMET DOMINUM, IN
MANDATIS EIUS uolet nimis
Ps. 111:1
.
3309] Sochaidhi tra do uasal-aithribh & d' faidibh & d' apstalaib
& do
3310] deisciplaib
in Choimdhedh, frisi n-debhradh i petarlaic & i
nui-fhiadnissi
3311] in t-aitheasc-sa .i. a bheith
fechtnach firen forbhthe forasta ar accobor & ar
3312]
ailgius leo na timna & in forcetuil diadha
do com- hallad, & ar imecla in
3313] Coimdedh co
foirbhthe 'na cridibh & 'na menmannaibh cen scrutain aili
acht
3314] mad sin.
3315] A oen iarum don luct-sin
in nui- fhiadnissi,
3316] intí diata lith & foraithmet ind ecmong na ree-sea
& na h-aimsiri .i.
3317] h-i .uii. kl. Iuin .i. Brenainn mac
Finnlogha do shlicht Ceir meic
Fherghusa.
3318] Ceann creitme &
crabhaidh ermhoir in domuin uili inti noem
Brenainn .i.
3319] amail
Abraham n-irisech. Sailmchetlaid primh-fhathacdai amail
Daibith mac
3320] Iese. Ecnaid
derrscaightech amail Sholmain mac n-
Daibid. Rechtaidhi
3321]
amail Mhoysi mac
Amhra. Tintodhach tidhnaictech amail Hieronymus Cirine fáidh.
3322]
Intliuchtach amhra amail Aguistin. Mor-
leighnidh primh-coitcheann amail
3323] Origin. Ogh amail Eoin
bruinne-dalta in Coimdhed. Soiscelaigthe amail
3324] Matha. Foircetlaid amail
Pol.
3325] Cend dithreabhuch amail
Eoin Baitsi. Trachtaire amail Grigoir
Roma.
3326] Techtaire treabar mara & tire
amail Noei mac Laimech. Uair
amail
3327] ro thocaibh Naei in n-airc uas
tonnghor na dilenn ind airdi, as amlaid sin
3328] toicebus
Brenainn a mhancha
& a mhuinntera{folio 72vb}
a n-airdi úas
3329] teinid bhrátha, cuna ria
dé na ceo na crithir iat tre cumhachtaibh &
3330] caen-crabud Brenainn meic
Finnlogha.
3331] A n-aimsir immorro
Aengusa meic Nat Fraeich righ Muman, is ann
3332] ro genair intí noemh
Brenainn. Do Chiarraigi Luacra dhó .i. do Alltraigi
3333] Caille
do-shainnred.
3334] Bá fer saer socheneoil
craibhdech irisech a athair in
meic-sin .i.
3335] Findlogh. IS amhlaid
batur in lanamhain sin, i smact & i coibligi
3336] dlighthigh fo riagail espuic
Eirc. At-connaic máthair Brenainn
aislingi
3337] resiu ro genair Brenainn
.i. lan a h-ochta dh' ór glan do bheith aice & a
ciche
3338] do taitnemh amail t-snechta. IAr n-indisi na
h-aislingi d' espoc Eirc
adubairt
3339] gu n-geinfeth uaithi gein chumhachtach bhudh
lán do rath in Spirta Nóemh
3340] .i. Brenainn.
3341] ARAILI fer saidhbhir bai i n-aitreibh co fada
ó taigh Finnlogha,
Airdi
3342] mac Fidhaig a
ainm. Tainic primh-fhaidh na h-Eirenn in tan-sin co tech
3343] Airrdhe meic Fidhaig
.i. Beg mac Dé. Ro
fiafraigh Airrdhe do
3344] Bec: Cid ni is nesa dún
innosa? Adubairt Bec: Geinfidh do rí dilis
3345] dingbhala fein eadrat
& muir inocht, & bidh sochaidhi do ríghaibh & do
3346] ruirechaibh aidheorus he, &
berus leis docum nime. ISinn adhaigh-
sin
3347] gene Brenainn rucsat
tricha bó tricha laegh ag Airrdhe mac
Fidhaig.
3348] IAr sin ro éirig
co moch arnabarach
Airdhi, & boi oc iarrad in
3349] toighi a rucad in mac beag, & fuair tech
Findlogha, & in naidhiu ann, &
3350]
ro shlecht co duthrachtach 'na fhiadhnusi, &
ros- edbair in tricha loilgech cona
3351] laeghaibh dhó, et ba si-sin
ced-almsa Brenainn. Ro gabh iar sin an brugaid
3352] in mac ana laim,
& adubairt: Bidh dalta
dam-sa in mac-so tre bithu na
3353] bethad, ol se.
3354] A n-adaig immorro
ghene Brenainn ad-connaic espoc Eirc Alltraigi
3355] Cailli fo aen-lasair dermhair amail na aices riamh roime,
& timtirecht examuil
3356] na n-aingiul i n-edaighibh glegheala imon tír
immacuairt. Eirghius espoc
3357] Eirc gu moch aramharach, & tainic gu tech
Finnlogha, & ro ghabh in mac ina
3358] laim, & adubhairt fris:{folio 73ra}
A dhuine Dhé .i. duine fhoigenus do
3359] Dhia,
gabh mhisi cucat amail mhanach n-dilius;
et cidh sochaidi is forbhfhaeilid
3360] friat ghein as forbhfailid mu cridi-si & mh'
ainim, ol espoc
Eirc. Iar sin
3361] ro shlecht 'na fhiadhnusi
& rochí co dermhair i comurtha fhaeilti, &
ron-baist
3362] iar sin, & tugad Mo Bhí fair mar ainm artus o a
thustidhibh. {BN§}ut dixit poeta:
§
3364] o thustidhib, caomh a rus:
3365] macaom sluaghach, sirthech, seng,
3366] ba
cobair d' Feraib Erenn.
3367]
IAr sin ro fherastar broen find .i. ciabhor fhinn, cu ro
lín in
§
- 3370] Braonfind a ainm-sium iar sin
3371] o curp ocus o anmain
3372] on braon-sin fuair slain
3373] o epscop Eirc a aon rain.
3374] IS ann sin ro scennset tri
muilt corcra as in topur fiacha baistigi
3375]
Brenainn. ut:
{§}
§
3377] fiacha baistigh Brenainn beg,
3378] ro sgeinnset, ba caom an cor,
3379] as in
topur an aonor.
3380] Rucsat a mhuinnter leo h-e cu m-boi
bliadan occa iar sin ica altrum.
3381] I cind bliadne iar sin ruc espoc Eirc lais h-e ar amus a
mhuime fein
.i. Íta, &
3382] bai coic bliadne oc Ítta,
et tuc in chaillech
gradh n- dermair dou, áir
it-ceth
3383] timtirecht na n-aingel h-uasa & rath in Spirtu
Nóim fair co follus, et
3384] no bhith Brenainn, oc sir-ghaire frisin
caillig cech tan at-cídh
h-í. ARAILI
3385] la ro fhiarfaig
Ita dhe: Cidh do- gní faeilti dhuit, a
naeidhiu
3386] noemh? ol
si. Tusa, ol se, at-cím oc labra frim choidhchi
& ogha imdha
3387] ele amail tusa, & siat
acum comhaltram as cech laímh diachéle.
3388] Aingil immorro batar annsin i n-
dealbhuibh na n-ogh.
3390] badar ic altram
Brenainn,
3391] as cech laim ina cheile
3392] don naoidhin cin mor-mheile.
3393] Iar sin ro legh oc espoc Eirc a shalma co gressach
i cinn .u.
m-bliadne, & ba
3394] fada la
h-Ita beith 'na ecmais. Ni rabha immorro bó
blicht oc espoc Eirc,
3395] áir ní gabhudh almsana o neoch acht becan o dhainibh riaghalda. Ro
boi-siumh
3396] tra i n-araile la occ iarraid bainne for a
aidi. IS tualaing Dia ón, a
3397] mic! ar espoc Eirc. IS iar sin ticedh ind
agh allaid cech lái do Shleibh
3398] Luachra cona laegh le, co m-blighthe do-sum h-i,
& teighedh a h-oenar isin sliab
3399] iarna
bleagonn.
3400] IS annsin boi Bríg
inna farrad-sum .i. derbhshiur
dhó, & ba dermhair
3401] méd a grada
lais, ár ba follus dó timtirecht na n-aingel fuirre, & ro fhegadh
3402] gnúis a aidi amail ruithen
n-grene samhrata.
3403] ARAILI la do-chuaidh espoc
Eirc do proicept. Luid-seom{folio 73rb}
3404]
lais isin carput, & ba h-aesach deich m-bliadne Brenainn in
tan-sin. Facabar-somh
3405] a aenar isin charput iar n-dul
don clérech don
proicept. Suidhius Brenainn
3406] isin
carput & se oc gabail a shalm a áenar. IS annsin
do-riacht
3407] ingen min macdachta mong- bhuidhe, do cenel rígda, gusan
carpat cuici-siumh,
3408] & sillis fair, &
feghaidh a ghnúis aluinn edrocht, & fuabrais leim
chuice isin
3409] carpat fo chedoir & a cluiche do
denamh ris. IS ann as- pert fria:
3410] Imthigh dod tigh & beir mhiscaidh cidh
dod-fucc ille, & geibhidh-sium
3411] ialla in
carpait, & gabhuidh for a sraeighled cu cruaidh cu raibhi ic cai
& occ
3412] diucairi, cu riacht gu h-airm a raibe a
máthair & a h-athair .i. in rí & in rigon.
3413] IMpoidius iar sin espoc Eirc, & gabuidh ica
cairiughudh-sum cu gér im bualad
3414] na h-oighi
neimelnidhi. Do-gen-sa aithrighi inn, ar
Brenainn, & abair-si h-í.
3415]
Tair isin uamaidh-sea co maduin, ar espoc Eirc, & bí
at aenar inntí cu
3416] torus-sa cugut
imarach. Suidhis Brenainn isin uamaidh
iarum, & gabhais a
3417] shalma & a immna
molta don Coimdhid innti. Oirisidh espoc Eirc i bh-farrad
3418] na h-uamadh ic eistecht ra Brenainn cen
fhis dó. At-clos tra foghur gotha
3419] Brenainn ag gabáil a shalm míle ceimeann for cech
leth. Do-cluinti foghur
3420] gotha Coluim
Cille in comhfhad cetna in tan no bhith ic cantain a shalm
& a
3421] immunn.
3423] isinn uama 'con
fhiannaind,
3424] mile ceimend in
cech dinn
3425] at-cluintea a ard-guth alainn.
3426]
IS annsin ad-connuic in clérech buidhne aingel
súas cu nemh & anúas co
3427] talmain
immon uamhaid co maduin. O sin imach immorro nír' chumhaing
3428]
nech gnúis Brenainn d'
faicsin ar imad na ruithne n-diadha acht Finan
3429] Cam a aenar, áir ba lán do rath in
Spirta Nóim éisidhe, & is edh fo-dera do a
3430] fáicsin-sium seoch cach, ut
dixit:
3432] ni cumgaid nech
a n-Eirind
3433] acht
Fínan Cam, caom an modh,
3434] ar
met a ratha a aonor.
3435] ARAILE la batar oc imthecht for an
sligid .i. Brenainn & espoc Eirc.
3436] Do-rala
oen óclach ina cuidechta for an
sligid. Teacmhuidh didiu namhait
3449] IAR b-fogluim immorro canone petarluice
& nui- fiadnaisse do
3450] Brenainn, dob ail dó riagla noem i n-Eirenn
do scríbadh & d' fogluim.
3451] Cedaighis
tra espoc Eirc do-sum dul
d' fogluim na riagla-sin, ár ro-fhitir
3452] gurup o
Dhia ro bui do-somh in comairli-sin. Et adubairt
espoc Eirc:
3453] Tar doridhisi cucam-sa, & na riagla-sin leat, cu
ro ghabha tú gradha uaim-si.
3454] IAr n-dul do-som
d' agalluim a muime
.i. Ita, is ed adubuirt in cedna fris .i.
3455] riagla naemh n-Eirenn d' fogluim, & adubhuirt
ris: Na dena foghluim ag
3456] mnaibh na ac óguibh
cu nach derntar h' égnach. Imthigh, ar sí,
& teicemhaid
3457] laech suaichnidh sochenelach dhuit ar an
sligid. Ecmaing, dano, ba h-é
3458] mac
Lenin in laech-sin. IAr n-imthecht immorro do
Brenainn do-rala mac
3459] Lenín dó. IS ann do-raidh
Brenainn fris: Dena aithrigi, ar itá
Dia ocut
3460] toghairm, & baat mac dilius dó
o sunn amach. IS annsin ro-soei Colman
3461] mac Lenin cusan Coimdhi, &
cumhduighter eclas lais fo cédair, ut
dixit
3462] Colman:
- 3463] BRENUINN breo betha buadhaig
{folio 73vb}
3464] beim in ael airimh aenuigh
3465] siar cu h-airbhire in aenuigh
3466] Thíre Tairngire taebhuigh.- 3467] Ní taebh fri fann na feles,
3468] coemh a cland cubhaidh ires,
3469] mac fial Finnlogha re bas
3470] dim cech dindrogha dliges.- 3471] Dlighidh midh modh nad maidim,
3472] aibinn modh mag nat senaim,
3473] ard-urdaig Mhuman magda
3474] cli cumdaig Banba Brenainn.Br.
- 3475] Mu chin bhias ina dhírim
3476] lir lebinn domuin dedhuinn,
3477] fir Eirenn tar ler lilit
3478] co Brighit is co Brenuinn.Brenainn.
- 3479] Colum Cilli ceall ualann
3480] inmhain inne ina shenaim,
3481] rad b-fer n-Eirenn a h-innair
3482] in flaith a birraib Brenainn.
3483]Brenainn, breo.
3484] IAR SIN ro-siact Brenainn
crich Connacht fo clú araili fir
craibdhigh
3485] bai ann .i. Iarlaithe mac
Logha, meic Trena, meic
Feic, meic Macta, meic
3486] Bresail, meic Sirachta,
meic Fiachach Finn. Et
ros-foglaim- sium .i.
3487] Brenainn, na
h-uili riagla naom Eirenncha aici-sein. Et as-bert fria Iarlaithi:
3488] Ni h-ann so bias h' eiséirgi etir, ar se. A
meic noeim, ar Iarlaithi, cid
3489] uma bh-folcai forainn ratha diadhai in Spirta
Nóibh filet innat cu follus &
3490] cumachta díairmhidi in Choimdhed cumachtaigh
fil gu h-incleithe it menmain
3491] neimellnidi? TUSA tra
do-riacht cucam-sa do fhoghlaim occum, ol
Iarlaithi.
3492] Misi immorro bias
ogut-sa o sunn amach, acht geibh misi it mhanchaine
3493] tria bithu na
bethad. Act cena, ar Iarlaithi, abuir
frim cait i m-bia mo
3494] eiseirghi? At-bert
Brenainn: Dentar carput nua leat, ar se,
ár is
3495] senoir thu, & eirg inn for an
sligid. Ocus cipe inadh i mebsat
dá fhertais an
3496] carpait, is ann bias h' esseirghi
& eiseirghe shochuidhi immaille frit.
3497] IAr
sin tra teit in seanóir isin carput, et ni
cian rainic in tan ro mebsat da
3498] fhertais in carpait;
et as é ainm an inaidh-sin, Tuaim Da Ghualann. IS ann
3499] sin
do-ronsat a n-dís in laidh-sea eturra, ic
feghudh na reilgi uathaibh, &
3500] timtirecht na
n-aingel co follus dí;
& as-bert Brenainn na .u. cét rainn di
&
3501] as-bert Iarlaithi iar
sin:
- 3502] ARD reileac na n-aingel n-an
3503] at-cim tar mo shuil,
3504] ni tadhbhaister ithfern uar
3505] anas tardtar ana h-uir.- 3506] Comad oin iar tairceall cros{folio 74ra}
3507] Do-ro in fotan glas
3508] niba h-aitreabh dheaman n-dúr
3509] taithfentar dhun ass.- 3510] Bidh aird-ceall cu n-imut cliar
3511] i m-bíat senadh mor,
3512] bidh lighi tren ocus truagh,
3513] bidh sligi do shlóg.- 3514] Diultfait do manaig do cill,
3515] bid beir tabair treall,
3516] olc in comha ros-bia inn
3517] tadhall ithfrinn tall.- 3518] Ticfat do braithre biaidh uair.
3519] du-roichset do chein,
3520] bidh tusa bhus fuighleoir dhoibh,
3521] do-genat do reir.- 3522] IN airet donet mu riar
3523] mairet in da clar,
3524] cuirfit a naimdhi i cein,
3525] lasfait amail grein.- 3526] IN airet do-net mu reir
3527] budh fir dhamh an rann,
3528] betit a meic tara n-éis,
3529] ni biat i pein tall.- 3530] Mo-genar thoghfas in clar
3531] ard na n-iubur n-úr,
3532] ni ba h-itfernach iar m-brath
3533] neach ro-sia 'na h-uir.- 3534] Ni budh bairnech a mheic Dhuach
3535] rot-fia lim-sa a luach,
3536] neam ocus tuile cen tlath,
3537] mo chuile cen crich.- 3538] Buaidh rígh is cleirech dod shil
3539] i cein bed dom reir;
3540] nocha cirrfa nech do giall
3541] cindfet tar gach reir.et reli- qua.
3554] IAr scribeann tra riaghla ind aingil & riagla noemh n-Eirenn
cona
3555] m-besaibh & cona crabud do
Brenainn, impais co h-espoc{folio 74rb}
Eirc,
3556] & gabais gradha uaidh. IS
ann at-cualaidh-siumh isin t- soscéla: Qui
3557] relingquit patrem aut matrem aut sororem aut
agross centuplum
3558] in
praesenti accipiet et uitam eternam
posidebit
Mt. 19:29-30
. IS iar sin tra ro fhás gradh in
3573] EIRghes iar sin Brenainn as
in t-sleibh, & tic co a muintir, et
at-bert friu:
3574] Dentar tri longa
mora libh, ar se, & tri sretha do
rámhadhuibh for cech
3575] luing, & tri seola do croicnibh, & tricha fer an cach luing, acht nír'
bhat cleirig
3576] uile. ut dixit poeta:
3578] tar tonngar
mara romaoi
3579] tricha fer in
cech luing lais
3580] tar treathan mara mongmais.
3582] ar gach luing dib, caom an gleo,
3583] seol croicenn go loinneolais
3584] isna tri
longaib seolais.
3586] for loinges, caom in chaire,
3587] munter h-(uathad), lom a
lí,
3588] isna tri longaib
seolai.
3589] SEOLAIS tra Brenainn mac
Finnlogha annsin for tonnghor in mara
3590] mong-ruaidh &
for treathan na tonn toebh-uaine & for beluibh ind
aicein
3591] ingantaigh adhuathmhair agairbh, airm a b-facatar
ilar na m-biast
3592] m-beil-derg muiridhi; et fo- geibhdís ailena
3593] aille
ingantacha, & ní
tairistis inntibh sin beos.
3594] BATUR tra amlaid sin fria re .u. m-bliadan{folio 74va}
for an aicen
3595] n-ingantach n-anaithnidh n-aineolach
dhoib-sium; et ni tharla duine dhoibh
3596] frisin re-sin, & ni roibhi esbaidh dhuini dia
popul forru, & ní ro frithortadh
3597] corp
na anum duini dib; et ba h-ingnadh inní
sin, ar ni ro leicc Brenainn
3598] doibh
lon do breith leo, acht at-bert ba tualuing Dia biadh doibh in cech
3599]
dhú i m-beitis, amal ro shasastar na .u. mile dona .u. aranaibh
& don dhá
3600] n-iascaib.
3601] IN tan immorro ba comfhocraibh don chaisc,
batar a muinter icca radh
3602] fria
Brenainn dula for tír do cheileabhrad
na casc. As tualang Dia,
3603] ol
Brenainn, talam do thabairt duin in gach inadh bus ail dó. IAr
3604] toidhecht immorro na casc toccbhais in mil mór
muiridi a fhormna a
3605] n-airdi uas treathan & uas
tonnghar in mara, cur' bho talam com-trom cobhsaidh
3606] amal faichthe choimh-reidh chomh-aird. Et tiaghait-sium forsin talmain-sin, &
3607]
ceileabrait in caisc ann .i. oen la
& da oidhchi. Iar n-dul doibh-sium ana
3608] longuibh sceinneas an bledmil fon muir fo chedair. Et ba h-amlaid sin do-ceileabraitis
3609] in
chaisc co cenn secht m-bliadne for druim in
mil moir, amail
3610] at-bert Cundedan:
- 3611] Carais Brenainn buan-chrabudh
3612] do reir shenuid is shamhaidh:
3613] secht m-bliadne ar druim in mil mhoir
3614] ba docair in coir chrabaidh.
3617] ARAILI laithe dhoibh for an
aicen n-ingantach co bh-facadar srotha
3618] doimne dubha
in mara mong-ruaidh, & as
3619] inntibh-sin
do-rimartus a longa dia m-badhudh ar mhet na h- ainbthine.
3620] Gabhuidh cách iar sin ic fegad i n-agaid
Brenainn, ár ba dermhair met in
3621] gabhuidh i r-rabutur. Tocbus Brenainn
a ghuth cu h-ard, & at-bert: AS lor
3622] duit,
a mhuir mor-sa, ar se, mhisi m' oenar do badhadh, &
leicc uaid in lucht-so.
3623] IS ann sin tra ro fhethnuig
in mhuir, & toirnes fethedha i na
soebchoire
3624] fo cetoir. O sin imach{folio 74vb}
iarum ní ro erchoitset do neoch aile.
3625] ARAILI laithi batar forsin muir. Tainic
Diabol a n-deilbh shenta
3626] adhuathmhair aidheidig inglain
ithfernaidi co n-deisidh
for seol na luinge a
3627] bh-fiadhnuse
Brenainn, & ní fhaca nech
acu-som h-e acht Brenainn a oenar.
3628] Fiafraighis Brenainn de cidh má
táinic riana aimsir choir .i. ria n-aimsir na
3629] h-esseirghi moiri. IS airi tanac, ar Diabul, d'
iarrad mu phianta i clusaluibh
3630] doimhne in mara duibh
dorcha-sa. Iarfaigius Brenainn do-sum:
Cidh on,
3631] cait i b-fuil in locc ithfernaidi
sin. Truagh sin, ar Diabul, ní chumaing
3632] nech a faicsin & se beo iar sin. Cidh tra
foillsighis Diabul annsin
3633] dorus ithfrinn do
Brenainn. ET fegais
Brenainn in carcair n-gairbh n- guirm
3634] lan do brentaidh, lan do lasair, lan do mhosair, lan do longportaibh
3635] na n-deman
neimhnech, lan do ghol & d' eighiumh & d'
urchoit, & gaire truagha
3636] & nuallghotha
mora & golfadach, & basgairi na tuath pecthach, & betha
3637] dhubach bronach i cridhibh pene, i carcraibh
teneadh, i sruamuibh na
3638] sreath sír-theined, i cailiuch bith-broin, i
lathachuibh dubha dorcha, i
3639] cathairibh trom-lasrach, i
n-imut bróin & bais & riagh &
cuibrech & troimthres
3640] n-dichumhaing cu m- blaedhail adhuathmur na
n-deman neimhnech, i n-aite
3641] bhith-dorcha,
bith-fhuair, bith-brein, bith-shalaig, bith- ciamair, bith-ghairbh,
3642]
bith-foda, bith-mhúichnig, marbhthaigh,
mhalartaigh, muchna, mhoing-teinntidhi
3643] ichtair
adheitig ithfrinn. For sleasaibh sliabh
sir-theined, cen anad,
3644] cen airisium, acht sluaigh
dhemhna ica tarraing i carcraibh troma,
3645] teinntidhi, dorcha, doimne, diamra, doera,
dubha, deinmeacha,
3646] sir-dheabtacha, sir-throtacha,
sir-scithaigh, sir- marbhthaigh,
3647] sir-bheogholaigh,
gaethach, golfartach, grechtha
3648] geranach, gothach
ghoirt, ghudhamhnach, cruma, croma, cruaidhe, calma,
3649] cend-mhora: & biasta buidhi, bel-mhora{folio 75ra}
.
Leomain lonna
3650] léitmecha. Dracuin derga
demhnacdha. Tigri trena tangnacha.
3669] IS annsin ro fiafraighset a muinnter do
Brenainn: Cuich agailli? ol
3670] iat. Do-innis Brenainn doibh cu rub
Diabul boi oca agalluimh, & ro indis
3671] doib
becan dona pianuibh ad-connaic, amail adubhramar amal frith
3672] i sein scribheannuibh na petarlaici.
3673] IS annsin as-bert fer dia muintir ra
Brenainn: Leicc dam-sa, ar se,
3674] cun n-facar ni dona pianuibh-sin. IArna chetugud do
ith- fern cona
3675] ilpianaib d' faicsin ba marbh
acétoir, et is ed as-bert ic ecc:
Mairg, Mairg,
3676] Mairg, ar se: tainic &
ticfa & ticc isin carcair-si! iar sin tra do-gni{folio 75rb}
3677]
Brenainn ernaighthi, &
aith- beoaighter in fer sin ba marbh da muintir.
3678] Nir' bho cian do-chuatar as sin in tan fuaradar
an inghin min, macdachta,
3679] mong-bhuidhi. Gilithir
snechta nó uan tuinne, & sí marbh iar
tabairt buille
3680] do ghai trena formna, co
n-deachaid itir a da cich. Ba dermhair
immorro
3681] mét na h-ingini sin .i. cét traiged ina h-airdi & nai traighthe itir a da cich
&
3682] secht traighid i bh-fot a meoir
medóin. Taithbeoaigi Brenainn h-
é fo chedair,
3683] & ro baist iar sin, et ro fhiafraig a cenel di. Do
aitreabtachuibh in
3684] mhara damh-sa, ar si .i. don
lucht oilit & ernaidit
eiseirgi doibh. Fiafraigis
3685] Brenainn
di cidh ba h-ail le: In docum nimhe ragha fo chedair, nó
in docum
3691] ARAILE la do-batar forsin muir co
soinmhech, & siat oc imramh, co n-accatar
3692] araili inis álaind, & si ard, acht cena
ní fhuaratur port reidh.
3693] Batar cu cenn da la dhec uimpi immacuairt, & nír'
fhétsat dula innti frisin
3694] re-sin. At-cualatar
immorro gotha daíne innti ag molad in Choimded, &
3695]
ad-conncatar eclais n-aird n- airegda n-aibinn innti. IAr cloistecht
doibh-siumh
3696] fhoghuir lochta na h-innsi, cotlaidh
Brenainn cona mhuinntir
3697] acedoir
ina suan spirtalda. Uair nar' leicit-sium tra docum na h-indse
3698] cuirthear clar ciartha dhoibh anuas & se scribtha,
& is ed bai ann: Na
3699] denaid soethar frisin
innsi-sea do tiachtain innti, ár ni ticfaidhi do gres, acht
3700]
an inis iarrthai fo-gebhthai, & ni h-í so
h-i, & eirg dod thír fein & dod talmain,
3701]
ár itá sochuidhi ann ocut iarraid,
& las bhudh ail h' faicsin, & túir na
scriptuire
3702] noemdha, quibus dictum est
mansiones Dei multae
sunt
Jn. 14:2
. Amal bidh edh
3707] ARAILE la batar oc imram in mhara. Gabhuis
íta dermhair iat,
3708] cur' ba comhfhocraibh
bás doibh. IS annsin at-conncatar na srotha aille
3709] eocharglana usqui ic teipersin & ic snighi as in
carraic. Fiafraighit na
3710] braithre: In ibham in t-usce? ar
siat. Bennachaidh ar tus h-e, ol
3711] Brenainn, dia fhis cret h-e. IAr
m- beannachad immorro in uisqui, & iar
3712] cantain alleluia h-uasa, traighid fo
chedoir na srotha, et ad-conncatar iar sin
3713] in Diabul ic sceirded na n-uiscedh uadh & ic
marbad in lochta nous-ibheth.
3714] Saerthar-som tra
annsin tre cumhachtaibh Brenainn, &
irchraidhis a n-íta
3715] fo
cétoir. For-iattar immorro in loc-sin for Diabul, cu
nach derna olc fria
3716] duini na fria h-anmannuibh eli
o sin amach.
3717] IAR m-BEITH immorro do
Brenainn secht m-bliadni
for loingius,
3718] impáis doridhisi co a thir
& co a thalmain fein amal ro for-congradh fair isinn
3719] innsi. IS annsin do-chuatar lucht a thire & a
thuaithi fein 'na agaid, & batar
3724] ACCaillis iar sin a aidi .i. espoc
Eirc. Tainic iar sin co du a m-bui a
3725] mhuime .i. Íta,
& iarfaigius di cidh do-ghenadh fría
loingius. Feraiss Ita
3726] foeilti fris
amal no feradh fria Crist cona apstalaib. Et is ed at-
bert fris:
3727] A meic inmhain, cidh dia n-dechadhais
for longais cen a chomhairle frium-sa,
3728] uair in
talam ica tái iarradh ar Dhia nocha n- fhaghbhai h-i iarsna
croicnibh
3729] marbhaibh mochlaigibh-sin. Uair talam noemh
cosecartha h- í, & ni ro doirted
3730] fuil
duine riam innti. Acht cena, ar si, dentar longa crannda lat,{folio 75vb}
3731]
& is doigh is amhlaid sin fagheba in talamh
shire.
3732] IAR SIN tra luidh Brenainn
i crich Connacht, & do-gniter
long mor
3733] mhírbulla aice ann sin, 'sí
derscaightech dermair, & teit innti cona
mhuindtir
3734] & cona phopul, et beruit luibhi & sila ecsamhla leo da
cur innti, et dano
3735] beruit soera & gobhuinn leo iar n-atach
Brenainn doibh ima leconn maroen
3736] ris. IS annsin tainic in crosan
cu Brenainn, & sléchtais ina
fhiadhnusi, &
3737] is ed at-bert fris: A
Brenainn, ar se, geibh ar Dhia mhé,
& airchis dom
3738] troighi co n-dighser
lat. Beris Brenainn lais h-e iar sin;
& teit isin luing
3739] leo .LX.
fer immorro ba seadh a l-lin, & batar uili ic molad in
Coimdhed &
3740] a menmana cu Dia, amail
at-berat na scribhinn.
3741] IS e, immorro, leath tóisech ro
ghabsat, for amus Áirne,
co dú i m-bui Enne
3742] &
Pupu &
Rochath; & batar re h-edh
mís ana bh-farrad.
3743] IAR n-DULA, immorro, doibh sealad siar o Araind at-ciat in t-ailén mor
3744]
n-ard n-airegda n-alainn. IS AND sin immorro ro batar
lochait amail
3745] mhur-chata, & linuit in tracht
fo cétoir dia slucudh-som. IArfaighit, immorro,
3746] na braitre do
Brenainn: Cidh áilgidit na
lochait-si? ar siat. Ar n-ithi-ne
3747] & ar
slugud, ar Brenainn. IS annsin dano
at-bert Brenainn frisin
3748] crosan: Eirg, ol se, & caith
corp Crist & a fhuil, & eirg
iar sin docum na
3749] bethad suthaini, ár
at-cluinim-si clascetal aingel icot togairm
cuca. Ba
3750] maith lais-sium sin, & is ed
as-bert: A Thigerna! ar se, cia
maith do-ronus
3751] in tan dom-berur acedair docum
nime? IAr caithiumh tra cuirp Crist
& a
3752] fhola don crosan, lingidh fo chedair co faeilti
dermhair, co n-duatar na mur-chata
3753] h-e uile acht beg
dia chnamuibh. Et adhluicter leo-sum sin,
& scribhthar a
3754] ainm a martralaic, ár ba mairtír amra h-é. IS follus as
sin connaircle in
Mt. 19:30
.
3760] IAR bh-facbáil immorro doibh na
h-indsi-sin gabais galar opunn in
3761] gabhuinn cu m-ba comfhocus bas. At- bert
Brenainn fris:{folio 76ra}
3762]
Cidh mhachtnuighi, ar sé, eirg dochum
na flatha nemhdha amal ro thúiris
3763] duid cusaniu, nó mad ail lat beith
isin t-saegul beous, do-gen-sa ernuighthi fort
3764] co
Dia, & fo-ghebha slainti. At-bert in gobha: At-cluinim, ar se,
3765] guth in Coimded ocum togairm; et iar caithimh cuirp Crist
& a fola dhó,
3766] teit docum nime. BAI, tra,
ceist mor itir na braitribh 'mon corp do
beith
3767] gan adhnacul, ar ni raibhi talam 'na
bh-farrad. IS annsin do- raidh Brenainn
3768] a adhnacul idir tonnaibh in mhara, ár in té do-
róine nemh & talmain & na
3769] duili arcena, is tualang h-e tonna in mara dh'
fastúdh in cuirp inntibh co nemchumhscaigthi.
3770] Cidh tra acht adhnaicit-sium in gobainn itir tonnuibh in
3771] mara, cen
rochtain cu talmain, sis, cen eirghi ar uachtar shaile, cen
chumscugud
3772] anunn nó ille, acht amal bidh a
talmain no beth; et biaidh annsin cen
3773] truaillnedh cu tora la an mesraighthi.
3774] IAR bh-Facbáil immorro dhoibh-sium an
inuidh-sin ad- conncatar talmain
3775] m-bic n-deroil. IAr
n-gabail doibh phuirt annsin líntar in port forru do
demnaibh
3776] i n-dealbhuibh abhac & luchrapan,
& a n-gnuisi com dhubh fria gual.
3777] IS andsin
at-bert Brenainn: Cuiridh ind ancaire imach,
ár ni fhétfa nech
3778] dul isin tir-si, acht
intí gnifes catha fria demhna & doirtfes fola
3779] toraibh. Batar tra annsin cu ceann secht la cona n-
oidhchibh, & nír' fhétsat
3780] a n-ancaire do thocbail anís. Et facbuit annsin h-e idir na cairrcibh i leanmain,
3781]
& imthighit ass iar sin. BATur som, tra, a
n-documal mor d' esbaidh an
3782] ancuiri & d'
ecc in gabunn, ár ni raibi acu angcaire na gobha do-gneth doibh
3783] h-e. IS ann sin
adubairt Brenainn fria sacart da muintir: Dena-sa feidm
3784] gabunn gu ceann in mís
so. Beannachais tra Brenainn lamha in t-sacairt,
3785] ar ni ro fhoghlainn
gaibhnecht. IS annsin do-roine in sacart
angcaire n- derscaightech
3786] nach frith roime ná
'na dheagaid a com-maith.
3787] IMrait iar sin
forsin aicen seal siar, et fo-ghabhat an
3788] indsi m-bic n-aibinn n-aluinn co n-imat eisc aireghdha iarna
fhacbhail
§
- 3809] Dia do betha, a Brenainn, sunn &rl
3810] {BN§}for creatha denaim na tonn:
3811] fota atú 'cot íarraid ann,
3812] buide lem t' iadhad 'mun fhonn.- 3813] Di feraib dec bamur sunn,
3814] do-cuadar éc in samad sunn:
3815] acht misi ro facbad dib
3816] ba maith in lín badur ann.- 3817] Lodamur-ne d' iarraid nimhe,
3818] dirim a h-Eirinn ili,
3819] tar tonnaib in mara mir,
3820] conair ro bad coir d' iarraid.- 3821] Fuaramur innsi n-fhuair n-aird
3822] uas trillsib na tonn trengairg,
3823] seisem innti sealaib sealg
3824] erramaid eséirghi a h-aon aird.
- 3825] Dabucsum linn in cat m-bec,
3826] rinn ni tainic cen cor lac:
3827] da-rorbair for cnamaibh eisc
3828] angbaid in beist amlaid ro fhast.- 3829] Faeilidh mo craidhe co n-drucht
3830] frisna h-aoighedaib dom-riacht:
3831] mithig dam-sa tocht fo lía
3832] imthiges dia for a sét.Día
3843] IAr sin tra ro-siachtatar-som in talmain ica
rabatar iarraid fria re
3844] secht
m-bliadne .i. Tir Tairngire, amal ita
in prouerbio, qui quaerit
inuenit
3873] IAr bh-faicsin immorro doibh-sium in
pharrthais sin etir ton- nuibh in
3874] mhara, machtnuighit
& ingantaighit cu mor mírbuili De & a
cumachta, & anoraighit
3875] in Coimdhi cu mor iar
bh-faicsin na moir-mirbal-sin.
3876] IS amlaid immorro bai in senoir noemh sin, cen
etuch n-daenna etir, acht
3877] ba lan a corp uili do clumuibh
gleghealaibh amail cholum nó fhailinn; & ba
3878] h-erlabra aingil acht bec bui
aice. Ceileabharthar in teirt leo iar m-bein a
3879] cluicc. Canait atlaighi buidhi
do Dhia & a menmana tudmidi ind. Ni ra laimset
3880] ní do fhiarfaigi, & no aemdais a
n-anmcairdine dho la
3881] turcbhail soiscela.
3882] IS e dano proicept ba menca do-gníth
Petar & Pól
& na h-apstail noemhdha
3883] olceana, in proicept-so na pian & na fochraice, ar
ro aibhsighthea dhoibh
3884] fon cuma cétna. IS e dano
proicept do-rindi Siluestar ab Roma do Consantin
3885] mac
Elena, d' airdrigh in domain, isin mor-dail dia ro edbair Roimh do
3886] Petar & do
Pól. IS e so proicept do-righne
Fabian comarba
Petair do Pilip
3887] mac
Gordian, do rígh
Romhan,{folio 77ra}
dia ro creid in Coimdhidh &
3888]
dia ro creitsett il-mhile aili
annsin; et ba h-essidhi ceid ri do Romanchaib
3889] do-creit in Coimdi
Issu Crist. IS e so, dano, proicept
gnathaighius h-Ely do
3890] dhenumh do
anmunnuibh na bh-firen fochrunn na betad i Parrthus.
3891] IN tan iarum osluicis h-Ely an leabur don
proicept tecuit annsin anmunna
3892] na bh-firen i rechtuibh
en n-glegheal cuice da cech aird. Indisid dano dhaibh
3893] ar
tús fochraice na firen; aibnes & airera flatha
nime, et at forbhfhaeiltigh-sium
3894] ind
airet-sin. Indisidh iarum doib piana & todernama itfrinn
& erbhadha
3912] Ailim trocuiri De uasail uilicumachtuigh tre
impidhe noeimh Brenuinn,
3913] ro airiltnighium uile ind aentaid- sin, roissam, ro aitreabum, in saecula
3914] saeculorum!
3916] OMNIA QUE CUMQUE UULTIS
UT FACIANT HOMINES UOBIS ITA et
3917] uos faciatis illis
Mt. 7:12
.i. Cech maith as ail libh do dhenamh dhuibh o
3920] Tairmeascaidh cecha h-uilc immorro, fuacarthaidh cecha maithiusa,
3921] sídhuighi Dé & dáine,
Issu Crist mac Dé bhi, sláinicidh
ind uili dhomain,
3922] IS é ro raidh na briathra-so
do thinchosc a apstal & a deiscipul & na h-uili
3923] ecalsa im comhlud na desherce .i. co n-derndais na daine
do mhaith & do
3924] dheirc fria coibnesom ind uile
do-ghendais doibh fein. IS do sin at-beir
3925] Issu: Omnia quae
cum- que
uultis
Mt. 7:12
. Matha immorro mac Alfei, in suiMt. 7:12
.i. Mad do-berthi-si an bhar n-dainibh maithe da barMt. 7:12
. Uair aithnidh rect & fáitsine gradh do tabairtMt. 5:46, Lk. 6:32
.
3938] Sochuidhi immorro do macuibh bethad, etir
apstala & desciplu in
3939] Coimdedh, o sin ille
ro comhaillset cu duthrachtach & cu leir in comairli-sin
3940]
tuc Issu doibh{folio 77va}
um comhallad na derce feibh ro comuill & tuc
3941] saeingradh don deirc sech gach sualuigh in t-apstal uasal oirmitnech, in
3942] t-anmchara, in oeibelteoir, in fer dia ro las iarthar in betha a
bh-fertuib & a
3943] mirbhuilibh, a suailcibh
& a so-ghnimhaib .i. Sanctus Ciaranus sacerdos et
3944] apostulus Christi, In
t-uasal-sacart & in t-apstal, inti noeim
Ciaran mac in
3948] IS ann didiu airmitnighit ind irisigh
lithlaithi in uasail-sin, i quingtidh
3949] septimper
arai laithi mis grene, isin laith-si iníu arai laithi
sechtmaini.
3950] At-fiadhat didiu taithmet cumair dia fertuib
& dia mhirbhuilib in
3951] craibhdhig-sin ar
airfited anma na n-irisech, & dia ghenelach
collaidi & dia
3952] coimpert bhith { caith & don fhorbadh do-rat for a
rith m-buadha isna talmandaibh.
3953] Fer didiu onoiri
móire ic on Coimdhid in fer-so. Fer dia ro congaib
3954] Dia a chathraig .L. bliadne rian a
geinemain. Fer fil a n-urd apstal la
Crist
3955] isin domun-so, amal ro
ráidh Colum Cille: Quum tu Christi apostulum
3956] mundo missisti
hominem
'Alto et ineffabili' Lib Hymn I, 157
. Locharn didiu h-e for lasadh co soillsi ecna &
3964] Fer fil a n-urd na primh-fhaithe oc on Coimdid isin domun-so amal
3965] ro ráidh in fáidh
cétna: Profeta qui nouisimus
3975] IS e so didiu genelach
Ciarain: CIARAN mac
Beoit meic Olchain meic
3976] Dichon meic Cuirc meic
Cuindenn meic Cuinneadha meic
Feic meic Maeil
3977] Cathrach meic Lairi meic
Lairne, meic Cuiltri meic
Gluinig meic Coirpri
3982] Beoid dano mac
Olchain do Latharnaibh Maighi
Molt do Ulltaib a
3983] athair talmanda inti
Ciarain. Dar Erca ingen Ercain meic
Buachalla a
3984] mathair-sium, ut dixit
Ciarán:
- 3985] Dar Erca mu máthair-si,
3986] nírbo bannscal olcc,
3987] Beoit soer mo athair-si,
3988] do Latharnaibh Molt.
4001] BAI, tra, rí
ecraibhdech in tan sin i Crich h-Ua Neill
.i. Ainmiri mac
4002] Colgan a ainm-sidhe. No ordaighedh-sidhe na
tuatha & na cenela fo chíss
4003] ro-trom. Luidh didiu Beoid for teiched
in righ-sin i crich Connacht cu
4004] Cremhthann mac
Lughdach meic Dallain
.i. ri Eirenn, co Raith
4005] Cremthainn a Muigh Ai.
4006] IS ann ro coimpredh Ciaran,
i sex kalainn Iuin, & ro
genair i sex kalainn
4007] Marta. Ro tirchanad gein Ciarain
o Lugbrann .i. o druidh in
righ
4008] remhraidhti. Dixit in drui:
- 4009] Ró ic gabair Aenghusa
4010] dia raibi i cris i cliaban
4011] tucad i sog n-aen-lo-sa
4012] o Dhia in firt-sin do Ciaran.
4018] Ro genair didiu iar sin noemh Ciaran i Maigh Ai icc Raith Crem- tainn.
4019] Ro baisted o deochain Iustus, uair rob imcubaid cumad o fhiren
no baistfithe
4020] an firén.
4021] I N-araili lo at-bath ech
Aenghusa meic Cremthainn cu ro
gaibh toirsi
4022] moir do ecuib a eich. O ro chotuil tra
Aenghus ro artraig aingel De dhó
4023] ind aislingi,
& is ed ro raidh ris: Ticfa Ciaran mac
in t- Saeir
& to-duiscfe h' ech
4024] dhuit; & is
ed on ro comhailled, ar tainic Ciaran la
breithir ind aingil & ro
bennach
4025] uisce co tucadh darsind each, &
ad-racht fo cétoir a bas. Do-rad
4026] immorro
Aenghus ferann mor do Dhia & do
Chiaran ar thoduscadh an eich.
4027] Tír na Gabrai ainm in fherainn.
4028] I N-araili lo ro chairigh a mháthair esium. Do-berat, tra,
ol si, gille
4029] bheaca in baile mil leo amuich as na
miltenuibh dia muindteraibh, & nocha
4030] tabrai-si
dhuinne. O 't-cuala Ciaran inní-sin,
luidh co araili topur, & línaid a
4031] leastar as, & bennachaidh cur' bhó mil
togaide, & do-beir in mil-sin dia
4032] mháthair cur' bo buidhech. Et as í sin mil-sin rucad do deochain Uis i
4033] lógh a bhathis-sium.
4034] I N-araili lo ro ghresset droch-dhaine coin
fheochair co
4035] Ciaran da letrad. O 't-connaic
Ciaran in coin, ro chan in fersa-so: Ne tradas
4036] bestís animam
confitentem tibi
Ps. 73:19
. Et o ro ráidh-seom sin ad-rocuir in cú fo cetoir
4038] Ba h-e immorro monur do-bertis a thustidhi
fair-sium .i. inghaire, fo
4039] cosmailius
Dabid meic Iese &
Iacoip & na sruithi anall, ár ro-fhitir Dia
4040] cumad bhuachail treabhuir do
moir- tretuibh eisium .i. treta na n-irisech.
4041] IAr
sin for-caemhnacair ní adhamhraighthi icc Raith Cremhthainn i Muigh
4042] Ai, eisiumh oc coimet indile a aidi .i. deochain
Uis oc Fidharta, & sist
4043] fhoda etarra. Ro-cluineadh-som immorro inni it-bereadh a
aidi amal no betis
4044] toebh fria toebh. IS ann sin táinic sindach co
Ciaran as in coill, & gníth
4045] cennsa fris. Do athaighedh co menic chuigi, cu ro erail
fair umaloit do
4046] dhenamh dhó .i. a leabar salm
dh' imochar etarra & a aidi .i. deochain Uis.
4058] IS friu as cuibhdhi sin fria droch-dhainib bite
i comfhocraib don
4059] eclais, & fo-gabut torba na
h-ecalsa, eter comuinn & baithius & bhiadh
&
4060] forcetul, & arai ní anat-sum
oc ingreim na h- ecalsa, cu tic mortlaid
& galar
4061] anaithnidh chucu,{folio 78va}
conadh andsin { as eicen doibh tuidhecht
fo
4062] diten na h-ecailsi, amal do-chuaidh in sinnach
fo cochull Ciarain. }
4063] I n-araili la do máthair Ciarain oc
denumh glaisne cu ro-siact co tabuirt
4064] eduig innti. IS ann
ro raidh a máthair fris: Amach
duit, a Chiarain! Ni
4065] h-ada
leo-sum fir a n-aein-tigh fria dathugud eduigh. Sriabh
odhur ann-sumh
4066] on, ol Ciaran. Do
neoch tra do educh tucad isin n-glaisin ni raibhi nach
4067] n-etuch dibh cen sreibh n-uidir ann. Do-gnithir dorisi inn
glaisin, co n-debairt
4068] a mháthair fris-sium: Eirc-si imach
dano infecht-sa, a Ciarain, & na bidh
4069] sriabh odhur ann, a Chiarain
'nósa. IS annsin do-raidh-sium:
- 4070] Alleluia Domine,
4071] rob geal glaisin mo muime!
4072] cech tan ti am laimh
4073]
rop gilither cnáimh,
4074] cach tan ti a bruth
4075] rop gilithir gruth!
4082] FEACHT do-sum oc inghaire
bhó. Do-táet cu allaid ro-trúagh cuici. Iss
4083] e arosc m-breithre no bidh aice-sium .i. don-fair
trocuire! Eirg & tomuil in
4084] laegh,
& ná bris & na h-ith a
chnámha. Do-chuaidh in cu & do-righne
4085] amhlaid. O rogheis in bó oc iaraidh in laeig, is ed
ro raidh a máthair
4086] fris-sium: Innis, a Chiarain, cia airm
i ta laeg na bo-so, toircedh uait in
4087] laegh cibe aided i n-dechaid. Do-chóidh
Ciaran cusan inad a n-duaidh in
4088] cú in láeg, cu ro tinoil cnama in laeigh,
& do-rat i fiadhnusi na bo, & ad-ract in
4089] laeg & ro sheasaimh.
4090] In araili lo tancatar
foghlaid a h-Uaibh
Failge do mharbad daeine
4091] i Ciniul Fiachrach, cu b-fuaratur inti naeim
Chiaran oc leighinn ica indilib, cu
4092] ro
triallsat dia marbhad, acht cena ro benuit-som o dailli,{folio 78vb}
& ni
4093] caemhnacair cor do cois na do láimh
doibh no gu n-dernsat aithrighi, & cur ro tuasluicthea
4094] tre breithir n-De & Ciarain iat.
4095] FEACHT aili ro fhaidh a athair eisium do idhnacul coiri don righ .i. do
4096] Fhurban,
co nus-tarlatar boicht dó forsin conuir & atn-aig
cairi in righ dhóibh,
4097] cor' cuibrighed-som annsin, & tucad daeiri fair ac
un righ, & ba h-e monar
4098] no h-erbtha fair, bró do bleith. For-caemhnacair
mirbhuili mora annsin .i.
4099] in tan ro triall-som bleith na
bron no impa a h-aenar, & do-gnith samlaid
4100] do
gres, et ba h-iat aingil in Coimdhedh no mheiled dia
raith-seom. Nir' bhó
4101] cian iar sin cu tancatar
gobuinn a tiribh Muman, & teora
cairedha leo do
4102] Chiaran a n-almsain,
cu rub amhlaid sin ro saerad Ciaran o fhognum in
righ.
4103] IArsna h-iibh sin, tra, ba mithig la
Ciaran teact for scolaidhecht
4104] d'
fhogluim ecna cu Finden Cluana h-Iraird. Ro chuinnig immorro bhoin
4105] for a máthair
& for a athair dia breith lais
dia fhoglaim. At- bert a
4106] mháthair na tibhred do. Ro
beannach-som boin dona buaibh .i. Odhur
4107] Ciarain a h-ainm o sin amach, et do-dhechaid cona laegh a
n-diaidh Chiarain
4108] otha sin gu
Cluain Iraird. Do-rat-som iarum tí
dia bhachaill eatarra, ár ní
4109] roibhi
airbhe etarra, & no bhith in bo oc lighi in laeigh,
& ní ticeadh cechtar
4110] dhibh tarsin
toraind. Loim immorro na bo-sin no rannta etir in da
espoc
4111] dhec-sin cona
muinnteruibh & cona
n-áigheadhaibh, & nos- folartnaiged uili
4112] iat, ut dixit:
- 4113] Caeca for cet comlana
4114] no biathadh Odhar Ciarain,
4115] la h-áidhib, la lobhrána,
4116] la lucht proinntigi is grianain.
4119] BAtar didiu da esboc dec na h-Eirenn a scoil Findein
i Cluain Iraird,
4120] ut dixit:
4121]
- .r.
Da Fhinnen, da Cholum caidh,
4122] Ciaran, Cainneach, Comghall cain,
4123] da Brenainn, Ruadhan co li,
4124] Nindedh, Mo Bi, mac Nat Fraeich
4125] .i. Mo Laisi Daminnsi.
4128] Tucadh ingen righ Cualann fechtus
cusin Finnen{folio 79ra}
do
4129] léghadh a salm iar n-idhbairt a h-oighi do
Dhia. Ro erb Finnen ra Ciaran
4130]
an ingin, cumad aigi no leghudh a salma. Ni fhaca tra
Ciaran do curp na
4131] h-ingine cein
batar immale acht a traighthi nama.
4132] TANCATAR didiu dá clamh
dhéc cu Finnen, dia n-ic. Faidhis
Finnén
4133] iat cu
Ciaran. Ferais Ciaran failti
friu, & luidh leo on cill siar, & beanaid
4134] fótt as in talmain cur'
mhemhaid sruth uisqui glain as. Do-rat-sumh tri tonna
4135] donn usqui tar cech
bh-fer dibh, comtar óghslana fo chedoir.
4136] ISin scoil-si beous no athaiged damh
allaid cu Ciaran, cu tabrad-sum
4137] a
leabar for congnaibh an daimh. Laithi ann at-cuala
Ciaran an clocc.
4138] Ad-raigh suas co
h-opunn risin cloc, araidhe ba dene ad-racht in t-agh allaidh,
4139] & luidh as cona leabhar for a congnaibh. Ciar'
bhó fliuch in la-sin & inn
4140] adaig, & ciar' bho oslaicthi an
leabar, ni ro fliuchad oen-liter ann. Ad-racht
4141] in
clérech iarnamharach,
& do-riacht in t-agh allaidh cona libur imshlan do.
4142] ISin scoil-sin didiu tainicc Nindedh
Saebh- ruisc o Lochuibh Eirne do
4143] legadh cu Finnen, & ní
raibhi leabar oca. Essidh leabar, or
Finnen.
4144] Rola
Nindedh cuairt for an scoil, & ni fuair o
neoch dhibh libar. In
4145] ranacais in moethóclach
fil i tuaisciurt na faighthe? or
Finnén. Raghat
4146] innousa, or Nindedh. In tan iarum
rainic Nindedh, is ann luid
Ciaran tar
4147] teistemain medhonach
liubuir Matha: Omnia
quecumque uultis ut faciunt
4148] homines uobis ita et uos
faciatis illis
Mt. 7:12
. Tancas do iasacht liubhuir,
- 4155] Oc Finnen ro leghastur
4156] Ciaran craibdhech gu n-greische,
4157] leath liubair leis cin léginn,
4158] leth Eirenn dó da esse.
4161] Do-rala tra iar sin teirci arbha &
fhuluing don scoil- sein, cu m-ba h-eicen,
4162] fer maith
dibh for timcheall do choimet in builc arbha do- berthea don
mhuileann.
4163] Do-rala do Chiaran iar
n-urd timchill, bolc corcai do breith don
4164] mhuilinn. Ro
raidh-siumh oc oscailt in builc-sin: A Choimdhe, ol se,
4165] ro badh maith lium cumad cruithnecht chaein,
& comad shásad adhbhul,
4166] ailghen,
oirmhitech so dona sruithibh. For-caemhnacair amhlaid sin .i.
4167]
aingel De ro tairbired in
muilenn ina laim-sium, & esium oc gabhail a shalm
4168] gu n-glaine cridhi & menman, & in coirci
do- berthea inn ba cruithnect
4169] togaide oc toidhecht
as. Tic didiu inghen airchinnigh in mhuilinn cu raibhi
4170] ic saichthin for Ciaran, & cu
tart gradh dhó, ár ba h-ailli a dhealbh oldas cech
4171] duine a com-aeis { didiu duit,
ol Ciaran, nách edh do-beri dot aire
ercra
4172] in t-saeguil & laithi bratha
& piana ith- frinn ara n-imghabail & fochraic nime
ara
4173] rochtuin? O do-chuaidh an ingen dia tigh
innisidh in scel- sin dia h-athair
&
4174] dia máthair. Tancatar saidhe &
tarcatar an ingin do Ciaran. Dia n-edbra
4175] a h-oighi do Dhia, ol Ciaran
& dia bh-fogna dhó, baam aentadach-sa fria.
4176] Ro idpair didiu an inghen a h-oighi do Dhia & do
Chiaran, & ro idhbuir-sum a
4177] muinntir uili a m-bith-fhoghnum & a m-bith-dilsi
do Chiaran o sin amach. O
4178] do-chuatar dia tigh tucad cuibrenn uata do
Chiaran .i. tri bairgena
cruithnechta
4179] cona bh-furrthain do (sh)aill, & d' feoil leo, & leastur
lan do lind{folio 79va}
4180]
O ro fhacoibhset na timthirigh sin, & o
rucsat bennachtain, ro raidh-sium:
4181] Don-fair
trocuiri, or se, ni cubhuidh dúinne so do caithimh
seach na
4182] braithribh
aili. Fo-ceird iar sin an biadh uili iarna mhiniugud cusin
muilenn,
4183] & fo-ceird in linn co n-derna
min cruithnechta dibh uili. O ro airigh Ciaran in
4184]
timthirid ica forchoimhet frisin cleith, do-rat
breithir fair co n-debuirt fris:
4185] Rom-bera corr,
ar se, do shuil as do cinn! For- caemnacair amlaid iardain,
4191] O ro scaich tra meilt in arbha frith cethra
builc lána do cruithneacht
4192] cossecartha annsin
tria rath De & Ciarain. O ro-siact-sum
dia thigh cona
4193] arbhur lais do-righne tuara dona sruithibh. Tuara on ba ferr thucad dhoibh
4194] riamh. Or on aimsir frith an mainn rundai tall ic macuibh Israel ní frith
4195] samail in tuara-sin, ár is amlaid ro boi, gu m-blas
cacha degh-bhidh, etir
4196] mhidh & fhín, cu ro shas & cu ro
slanaig iat uili. Uair gach duine galair bai
4197] isin
cathraig uili di neoch ro chaith ní dhe ba h- oghshlan fo
chedair.
4198] Ni ro airigset na sruithi ind iarmeirghi in
adaig-sin cu primh iarnamarach.
4199] O ro fiafraig
Finnén do Ciaran in
mhirbhoill for-caemnacuir ann
4200] ro innis
Ciaran uili o thosach co tidhnacul in
mhuilinn & in fherainn cona
4201] aidhmibh
no cona dhainib dhó a n- idhbairt, et ac sin duit-si in ferann-sin
4202] uili, a
Fhindein! ar Ciaran. IS
annsin do-rat Findén a bennacht co
duthrachtach
4203] do Chiaran. Ut dixit Findén:
- 4204] A Ciarain, a cridhican!
{folio 79vb}
4205] ar do noeime not-caruim.
4206] dot-ria rath a dhilican
4207] imut flatha ocus feruinn.- 4208] A Chiarain uais
oirnidiollbladaigh!
4209] duit rop soma gach freacra,
4210] cu rab it cill comhramhaigh
4211] imut orduin is ecna.
4220] LAITHE n-oen do
Chiaran oc tinol meithli buana cu tarla dhó araili
4221] ocláech dár' ainm
Clúain. Tabair cabhuir dhún ic on buain
amarach, ol
4222] Ciaran. Do-bhér, ar
Cluain. O dho-chuaidh immorro
Cluain dia thigh,
4223] at-bert fria
muinntir: Abraidh-si, ar sé, mo bheith-si a
n-galar dia tistar
4224] ar mo chenn o
Ciaran. O ro h-indised don gilla do
dhechaid ara cenn-som
4225] sin, at-chuaidh do
Ciaran inní sin. Faitbes
Ciaran ica cluinsin, & ro tuic
4226] conadh for togaeis ro bai Cluain, uair
rob fhaidh De íarbhfír Ciaran. O
4227] do-chuatur tra muinnter Cluana dia
dhuscad is amhlaid fuarutur h-e, cin
4228] anmain. Ro
chaeinset a mhuindter cu mór h-e, & tancatar
lucht an imfhoraidh
4229] fai cur' fhiafraighset dibh fochunn
na h-accaine. Cluain, ar siat, do-chuaidh
4230]
imshlán ina leabhaid & marbh anosa
h-e, & is é Ciaran ros-marbh ona
breithir,
4231] o nach dechaid don bhuain lais. Tiaghuit
in lucht-sin uili do etarghuidhi
4232] Ciarain um thaithbheogud in
mhairbh. Do- ghenum-ne uili, ar siat, buain
4233] duit-si, & do-béram ar mainchine & ar bh-foghnamh duit
& do Dia cu brath,
4234] dia n-duisce dhun in
marbh. IS annsin at-bert Ciaran fria scoloic: Eirg-si,
4235] ol
se, & beir mu bhachaill lat docum in mhairbh, &
tabair sighin na croiche
4236] don bhachaill for a ucht,
& geibh in rann so:
{folio 80ra}
- 4237] Rodháil Clúain
4238] aniu cucam-sa do bhuain,
4239] ar is galar án forrich
4240] beo ina thigh marbh fofhuair.
4241] Ad-racht iarumh Cluáin
acedair, & do-riacht co luath
4242] dochum
Ciarain. Bendacht fort, a naemh Chiarain, or se: is
maith ina
4243] n-dernuis frim, ar is buidhi lium tuidhecht
ó ilphianuib ithfrinn. Anois
4244] ro-fhetamar tarbha
na h-umaloite, & etarba na h- anumaloidi, &
ro-fhetamar
4245] in mor-cataidh fhuil oc on Coimdid
fort-sa, & fil ic muintir nime cu coitcheann.
4246] Ro shlect iar sin do Ciaran, &
do- rat a mhainchine dhó.
4247] Ro fhiafraigset araili dona cleirchibh do Fhinnen cia no
taispenfadh in
4248] irnaigthi in tan nach beth
Finnen i bhus. In t-ocláech
út, ar Finnén, .i.
4249] Ciaran, esidhe. Abdhaine do-bere dhó, ar
Brenainn seoch chach. Do-radad,
4250] do-berar, do-bertar, or
Finnén. Format didiu lasna naemhu inni-sin cenmota
4251] Colomb Cille.
4252] IS ann ro fiafraig araili dib-sum cia dona
naemuibh budh mo fochraic a
4253] nimh. Don-fair trocuire! ar
Ciaran, ro-finnfaigter in ar congbhaluibh ar
4257] IN tan immorro ba mithigh do Chiaran toidhecht
o Cluain Iraird iar
4258] bh-foghluim
léiginn & ecna, for-fhacuib in Uidhir oc
Ninded noemh, acht
4259] as-bert-som a
seche do rochtuin dó iardain, et at-bert
Ciaran foss: Gidh
4260] sochuidhi
do-chabair dia blicht ro budh liu dia tibhreadh a seiche
cabair. Et
4261] as-bert-som:
Cech ainim raghus asa churp do sheichid na h-Uidhre nocha
4262] pianfaider a n-ithfrenn.
4263] At-connuic Finden aislingi
do-sum & do Colum Cille .i. da esca isin aier
4264] co n-dath oir
forru. Do-chuaidh indalanae for fairrce sortuaidh os mhedon
4265] Eirenn. Colum
Cille sin cu taitnemh a shaeiri & a socenelche
et Ciaran
4266] cu
taitnem a derce & a trocuiri.
4267] TEIT Ciaran iar sin d'
acallaimh{folio 80rb}
righ Eirenn .i. Tuathail
4268]
Maeilgairbh, do cuingidh fair chumhaili bai aigi. Do-rat tra
Ciaran a
4269] dhorn imon m-broin ar deirc,
& ro gheall cu bh- foighenadh deis na cumaile.
4270] Ro derluic
Tuathal iarum in cumail do Dia & do
Chiaran, & do-rad fos a etach
4271] rígda, & do-rat Ciaran do
bochtaib fo cétóir.
4272] FEACHT ann do-luidh Ciaran
do cuingidh cumuili aili cusin righ .i. cu
4273] Furbaidi. IS annsin tuc fer ele boin do-sum
a n-edbairt: tuc araili brat dó,
4274] tuc araile
aighen. Do-rat-sum uili do bhochtuibh fo chetóir isin lo cetna,
et
4275] do-rat Dia tri h-edburta roptar
ferr do Ciaran .i. coiri deis a aighin, da brat
4276] dec deis a aen-broit, da bai dec a n-inad
a aen-bhó. O 't-connuic in rí inní-sin
4277] do-rat in cumail dó.
4278] O thainic tra co celeabhrad do-sum dia aiti targaid-siumh a chathraig
4279] do
fhoghnum dho. Acc, ar Finden, nir-ben do
chathraig-si fri nech aili
4280] acht fri Dia do-rat sain-seirc duit sechainne
uili. Cíidh Ciaran, ar ba h-uasal
4281] lais a aite do thaircsin a
chathrach dhó. Biaidh dano aenta edrann cena,
4282] ar
Finnén, & ni ba nimhidhech na talmanda intí
millfeas ar n-aentaidh. Bidh
4283] amlaid, ar Ciaran. Do-imthig
Ciaran roime iar sin. Et is
ann tuc Colum
4284] Cille in test-si
fair
4285]
- rann
Amhra ocláech teit uann siar,
4286] Ciaran mac in t-Shaeir:
4287] cen saint, cen uail, cen ecnach,
4288] cen etradh, cen aeir.
4289] IAr sin do-cuaidh
Ciaran co h-Aruinn do agallaim
Enna, & at-condcadur
4290] aen-aislingi Ciaran &
Enna .i. crann mor toirthech i farrad srotha
for medhon
4291] Eirenn co
n-didnad inis Eirenn, &
ros-dechaid a thorad tar muir bai imon innsi
4292] amuigh,
& ticdis eoin an domain gu m-berdis ní dia
thorad. At-cuaid Ciaran
4293] in fhis do
Enna. Ro raidh Enna: An crann
mor at-connacuis tusa fein 'sin
4294] áir it mor fri tua & doenaib, bid lan
Eiri dot thanoir. Ditnebaidh
4295] fo scath do ratha an innsi-sea, & sasfuider
sochaidi ó rath th' áine &
4296] th'
urnaigti. Eirg didiu la breithir n-Dé for ur srotha
& fothaig eclais ann.
4297] Fectus do-san a n-Aruinn ac tíradh isin
áith, & Lonan Cerr malle fris,
4298] & i frithbert no bhidh-se coidhci fri
Ciaran, co facadur in naoi for nó-
chombáthad
4299] 'na b-fhiadnusi. Indar leam,
ar Lonan, baidhfider inníu in
nói út, & loiscfider
4300] in
aith-sea le mét na gaeithi. Acc, ar
Ciaran, in nói út loiscfider,
& as
4301] bádudh baidfidh in aith-sea{folio 80va}
cona h-arbhur. Ocus iss edh ón
4302] ro
comhailled, uair terlá lucht na nói &
tucadh in nou i farradh na h-atha.
4303] Gabuis tene in
aith & loiscter in nóu, atn-aig in gaeth sétedh forsin
áith cona
4304] h-arbur isin fairgi, gur'
báidedh tre breithir Chiarain.
4305] O do-dhechaid Ciaran a
h-Aruinn tachraid bocht dó
ar in conair. Atn-aig
4306] Ciaran a chasal lín dó
& do-toet co h-Inis
Cathaigh do ben- nachad do Shenan.
4307] O ro bhui-sium ina aen-bhrut ro
foillsiged do Senán inní-sin,
& do-chuaid 'na
4308] choinne, & casal lin
fó ocsail, & do- raidh re Ciaran:
Nach nar, ar se, sacart
4309] do imthecht cen chochull. Don-fair trocuiri! ar
Ciaran, airchisfid Dia
4310] atá
cochull dam-sa fo choim mu senorach. O do- rócht
Ciaran gu Clúain
4311] Mac Nois dob ail dó co ructha casal eli uadh do
Senan. Ro leicedh in casul
4312] fri
sruth na Sinna, & ro-siacht gen
fhliuchad gu port Innsi
Cathaig. Adubairt
4313] Senan re
mhanchaib: Eirgid don muir &
fo-ghebaidh aeighidh ann, &
4314] tucaidh libh co n-anoir & co n-airmhitin. O
dha- chuatur imach na manaigh,
4315] fuaratar in casul forsin muir, is se tirim, &
tucsat leo h-e co Senan, & ro
ghni-sium
4316] atlugudh buidhi don Coimdidh, & as
e sin casal Senan inníu.
4317] Do-dhechaid iar sin co a braithribh co h-Ísill, & do-rat
Cobhthach mac
4318] Brecain Isel do Dia
& do Ciaran, & do-aitreabh
annsin maille na braithribh.
4319] Et do-bhi la ic denum a aicciupta
immuich for in achad, do-chuaidh-sium do
4320] thorruma a
aeighed, & for- facuibh a
leabur oslaicthi co matain fon fliuchad,
4321] & ni rainic banna fliuch in lebur.
4322] Fechtus do-bhi Ciaran ag
cur sil an Ísill. Do-taed bocht
cugi. Atn-aig
4323] Ciaran mam don gran 'na ucht, &
ro soudadh fo cétoir in gran a n-or.
4327] Ro bui immorro loch i farradh Ísill, & no aitreabdais aes tuaithi
&
4328] daescarshlúag an innsi bui fair,
& do- thairmiscedh nual & fogur in lochta-sin
4329]
ad-tarbha um na clerchiu. Ro ghuidh
Ciaran in Coimdi cor' alta asa h-inad
4330] in innsi, & do-ronad in ní-sin, &
at- cither beos an t-inad a roibi isin loch re
4331] cuimnigud in fherta-sin.
4332] O ná caemnacatar immorro na braithri fulang deercí
Ciarain ara mét, & o
4333] ron-gaibh format, do-raidhset fris: Eirg uann, ol
siat, ár ni ruibem a n-aein-inad.
4334] Do-raidh Ciaran: Diamad sunn, ar
se, no beinn-si gidh Isel an
4335] t-inad-so arai luic, ro badh ard arai n-anoire &
n- airmiten.{folio 80vb}
4336]
As ann ro raid-sium so:
- 4337] Ciar-sa isiul ro badh ard
4338] mina thísedh in fodhard:
4339] in fodhard mina thisedh
4340] ro badh ard gersa ísel.
4344] Do-dechadur iarum a braithri cuigi-sium as gach aird. Ro bhui araili
4345]
uasal-shacart isin
innsi. Dainel a ainm, do Breatnaib dhó, &
ron-greis Diabul
4346] gu ro formdigh re
Ciaran. Rucadh iarum cuach rigda co tri
h-enuib ordha o
4347] Chiaran do-sum i
comartha n-dilgudha. Ro ingantaigh an sacart inni-sin, &
4348] do-ríne aithrighi, & do-shlecht do
Ciaran, & do-rat an innsi dó.
4349] Fecht do Ciaran an Inis Angin gu cuala in gairm isin purt. Ro
raidh
4350] risna braithribh:
Eirgidh, ar se, ar cenn adbhair bur n-abadh. O
rancatur
4351] an port ni fhuaradur ann acht
moethógláech tuata. Raidhit fri
Ciaran inní-sin:
4352] Eirgidh
arai sin ara chenn arís. Follus dam-sa for a ghuth co m-ba
h-e bhus
4353] abb daib-si am degaidh. Tucadh iarum
in t-oglach isin innsi co Ciaran, &
4354] ro bherr Ciaran h-e, & ro legh
aigi, & ba h-e sin Enna mac
h-ui Laigsi .i. fer
4355] noebh adhamraigthi 'con Coimdidh, & is e rob ab
iar Ciaran.
4356] Do-rala cu torchuir soscéla
Ciarain isin loch o araili brathuir anfhaitech,
4357] &
ro bhui cu fota fon loch. I n-araili laithi a n-aimsir samhraid
do-cuadur bai
4358] isin loch gu ro len iris an
t-shoscéla do cois bó dhibh, co tuc le gu port
tirim.
4361] Tainic araili fer do Corca
Baiscinn co Ciaran, Donnan
a ainm, mac
4362] brathar do
Senan mac Gerrginn, & in ann máthair dó & do
Senan. Cidh
4363] accobrai nó
cidh theigi? ol Ciaran. Do chuingidh inaidh
i tairisiur & i
4364] foighén do
Dia. For-facuibh Ciaran Inis
Angin la Donnan. Ro raidh
4365] Donnan: Uair as condeirc duit frium,
facuibh ní dod comurthaib & dot
4366] minnaib
agum. Facbaidh Ciaran aigi a
soiscél .i. an soiscél frith as in loch,
4367] & a clog & a fher imchuir .i. Mael
Odran. Tri bliadne immorro &
tri mís ro bui
4368] Ciaran a n-Inis
Angin. Et is ed tainic iar sin co
h-Ard Manntain i farrad na
4369] Sinna. O 't-connuic-sium aibhne an inaidh-sin, iss
edh ro raid: Madh annso
4370] thairismit, ar se,
bidh imda saidbreas in t-shaeguil aguinn, & bid uaithti
4371]
anmunna docu nimi as. Tainic iar sin cusin
m-baile-sa. Ard Tiprat a
4372] ainm in tan sin. As
sund immorro anfamit, uair bat imdha anmain docum
4373] nimhe as, & biaidh torroma o Dia & o
dhainib coidchi forsin inad-so.
4374] I n-ocht kalainn Febra ro ghabh
Ciaran i Cluain, in
dechmad esca, i sathrann.
4375] Ochtur immorro do-chuaidh
leis. i. Ciaran, Aengus mac
Nisse, Cael Cholum,
4376] Mu Lioc,
Lugna mac h-ui Moga Laim, Colman mac
Nuin. Amhra tra
4377] ro gabadh an
congbhail-sin la Ciaran i Clúain cona
ochtur iar d-daidhecht
4378] do thonnaib in uisce feibh ro ghabh
Noe mac Laimhiach in doman
cona ochtar
4379] iar tuidhecht do
thonnuib na dilenn. As annsin ro clann Ciaran an
cét cleath
4380] i Clúain &
Diarmaid mac Cerbaill maille
ris. At-bert Ciaran re
Diarmait ic
4381] sádhudh na
clethi: Leic, a laeich, mu laimh uas do laim, & bia-sa
uas fheraib
4382] Eirenn i
n-aird- righi. As ced
lium, ar Diarmait, acht co tuca comarda
4383]
dam aire sin. At-ber immorro, ol
Ciaran. Cid at uathad-sa inniu baat ri
4384] Eirenn in trath-sa
imarach. Ba fior-son, dano, ar ro marbadh Tuathal
4385] Maelgarb rí
Eirenn in oidchi-sin, & ro gab
Diarmait rigi h-Eirenn aramhárach{folio 81ra}
4386]
& ro edhbuir cét
ceall do Ciaran. Conad dia forcell sin
as-bert:
- 4387] At-bér co fír foirglidhi
4388] cid uathad do dream dhámhach
4389] bát rí Eirennrí aebhda oirdnidhi
4390] Eirenn in trath-sa imárach.- 4391] Marbadh Tuathal MaelgarbTuathail togaidhe
4392] Maelgarbh bá gairm gun gloire,
4393] as de itá in rádh roghaidi
4394]
ba h-e a écht Mael Móire.- 4395] Gen mhaidm is gan eirsclaidi
4396] ro ghab Uisnech nír iar n- dál.
4397] do-rat Diarmait derrseaighthi
4398] cét ceall do Dhia 's do Chiarán.
4402] Araili lá do-bhadur na braithri a n-ítaidh moir & siat
ic buain i Cluain.
4403] Foidhit
araili timtiridh uathaibh cosin clerech
co ructha usqui doib
4404] isin gurt, conad ann
is-pert Ciarán dia ro ghabhduis inniu
for a n- ítaidh
4405] no imfhulaingfedh saidbreas
mor in t-shaeguil dona braithrib
thicfatis dár n-eis.
4406] As derbh eimh, ar na
braithri, as ferr linne ainmne ara
tibertar fochraic
4407] dhuin fein do denamh, &
dia ticfa les dona braithribh 'nar
n-degaidh, inas sasad
4408] ar n-itad inniu. Tucad
telcoma lan d' fhin otha tire Franc
cosin m-baili do
4409] Ciarán i logh
na h-ainmne-sin, & ro mhair blagh don telcomu-sin sunn co
4410]
h-aimsera déidhincha. O thainic immorro in
fescur ro bennach Ciarán
4411] lestur lan d' usqui, & ro soudh i fín
togaidhi, & ro dáiledh for na manchaib
4412] cona bai flaith ro
derrscaig don fhlaith-sin. Ár do-dechadur
muinter
4413] Coluim Cille o h-Í iar n-aimseraibh fodaib cosin
cathraig-si. Ro fuiredh
4414] flaith doibh, &
ro h-erdurcaiged triasin cathraig uili nach raibhi
roimpi nach
4415] 'na degaid flaith a com-maith. As
annsin as-pert senoir ro bui i tich
4416] sruithi: Ro-fetur-sa, ar se, flaith
ba ferr indas. Ferr in flaith do-ríne
Ciarán
4417] dia mhanchaib dia m-batar a n- ítaid
mhoir, cu ro-soi-sium in t-usqui i fin
4418] doibh. Narub
scel cen comurdha duibh-si sin, ar in senoir, misi fein ro
dail
4419] in fin-sin, & teighed mh' orda dar eochair in bledhi isin fin taiscid-si,
& fin- naidh
4420] innosa boladh mh' ordan ara tuma
isin fin an tan sin. Tancatar & ro rasasta
4421] uili o bolad in meoir-sin. Ad-rubratar: As ferr,
ar iat, in fhlaith-sa ina cech
4422] flaith in flaith
isa bolad mharus iar n-aimsir ro- foda for
meor. Bennacht,
4423] ar siat, for
Ciarán, & bennacht for in
Coimdid ro dhanaigh do cech maith.
4424] Crichidh Clúana, scoloc Ciaráin,
do- cuaidh co Saigir, cu ro feidhligh
fri
4425] re cian innti, cu ro aslaigh Deman fair in tene
senta bui ic na manchaib isin
4426] cuchtair do bhadudh. It-bert Ciaran
Saigri na caithfed biadh co tistais
4427] aeighid do-bhéradh
teine dhó. Luid immorro Crichidh uaidib
sealad bec
4428] sechtair in cathrach gur' marbsat
coin allta & nochur' mhillset a corp.
4443] O ro-fhidir immorro
Ciarán gur' chomhfhoicsigh laithi a
eitsichta, do-roine
4444] faitsine gu toirrsi
móir. Adubart ro budh mhor ingreim a cathrach o
4445] droch-dhainib fri deredh n-domain. Cedh, immorro, do-
ghenum-ne ind
4446] aimsir in lochta-sin? ol na manaigh, in ocut thaisibh-si anfamait
nó in
4447] leth n-aili raghmait?
Eircidh, ol Quiarán, &
facbhuidh ma thaisi amhail
4448] fhacbaither cnama oiss re
grein, daigh as ferr dhuibh aitreabh immalle
4449] frium-sa in nim
innás feidhliugud icum thaisibh i bhos. O ro
chomhfoicsigh
4450] tra aimser a eitsichta dontí noeibh Quiaran ind eclais bic,
isin tres bliadain
4451] .xxx. a
aeisi, h-i quincid Sep- timber arai
laithi mis greine, h-i satharn arai laithi
4452] sechtmaine, in ochtmadh decc
arai esca, as ann ad-rubairt-sium: Nom-berur
4453] in
dinn bec, or se. Et o ra fheghastar in nemh
& ind aer n-ard uasa cinn, iss
4454] ed as-pert:
AS aghasta in set-sa suas. Nidait as aghusta, ar na
manaigh.
4455] Ni fhetur-sa
emh, ar se, nach ni do thimna De dar mo thiasainn acht cena
4456] ro imeclaigh cid Daibhith mac
Iesse & Pol apstal in seut-sa. As annsin
4457] rucad in t-adhart cloiche uadh ara h-aine. Acc, ar
eisium, tabair
4458] fomorno. Qui
enim perseuerauerit usque in hiis
.e
Mt. 10:22
. Ro linsat tra aingil idir
4472] Noeib Eirenn tra ro fhoirmdechsat re
Quiarán ara fheabhus, co n-dechadar
4473] i muinighin Riogh nime cu ro
gairdighthe a shaeghal-som. Rop é met in
4474] formait
ros-gabsat fris co n-debairt cidh a fhír- chumthach
fein .i. Colum Cilli:
4475] Bennacht for
Dhia, ar se, ruc inti noeib
Quiarán, daig da maradh co m- badh
4476] senoir ni fhuicfed inad da ech charpuit ind Eirinn na bhudh leis.
4477] IS sunn tra ata
Quiarán cosin ochtur ro ráidh-sium co n-il-mhiltib naomh
4478] archena. IS sund itat taisi Poil &
Petuir for-facuibh Benian
& Cumlach isin
4479] crund chocai i
bhos. IS sund itat taisi in meic dhaill .i. deiscipul Peca. IS
4480] sund dano ita scrin ind aiged .i. Peca,
is eiside it-connairc araili craibdech
4481] d' imorchur d'
ainglib co h-adnacul
Ciaráin. Tri inganta{folio 81va}
i bhoss
4482] in oidche-sin, in tech n-
áeigedh gan teinidh, gan aeigidh, gan ernaighthe,
4483] ár robu lór Peca do
theinidh & d' aeighidh
& d' ernaighthe.
4484] Ni fil, tra, do-ruirmeadh gu leir a
n-do-róine Dia di fertaibh & mírbhuilib
4485] ar inhíí noeib
Quiarán, daig as lia tuiremh & aisneiss dib. Daigh ni
4486] ro génair iar taidhecht Crist i
coluinn nech budh mho déeirc & trocuire, budh
4487] mó saethur & aine & ernaighthi,
bhadh mo umhla & caen-duthracht, badh mo
4488] cennsa & ailgine, bhadh mho deithitin &
iret im eccluis n-De, bad mo saethur
4489] laithidhi
& fritaire aidhchi. IS é na tarat nach n-inmar no
nach ní mesc
4490] ina churp riam o ro ghabh
crabud. IS e na h-eissibh loim na linn no gu m-beth
4491] a
trian d' uisqui. IS e nar' chaith ar an no gu m-beth trian do ghaineam trit.
4492] IS e nar'
cotuil co comuirsedh a thaebh re h-úir nocht. IS fo chinn na
raibhi
4493] acht cloch do ghnath do adhurt. IS fria chnes na
ro chomhraic lion ná olunn.
4494] Fer é cu
lánedpartaib toghaidhi toltanchaib don
Choimdidh, amail Aibel mac
4495] n-Adaim. Fer co n-depracoitibh dichraibh
don Dia, amail h-Enocc mac
n-Iareth.
4496] Luamuire
lan-fholartnaighthech do airc na h-Ecuilsi etir thonnaibh in
Mt. 13: 55
.i.
4524] Ailim trocaire n-De uasail uilecumhachtaigh
tre impidi noib
Quiaráin
4525] co risem in aentaid-sin. Ros-aitreabham in saecula saeculorum!
4526] 2
4529] Soerad eclasi De co m-baithus &
g-comnai & gabhail n-ecnairce, co macuibh
4530] do
leighiund, co n-edbairt cuirp Crist for cach
n-altoir.
4531] Ni dleagur dechmada na bó cennaithe, na trian
annoiti, ná dire sét do
4532] mhainib, mane bhe
a frithfholad na h-eclasi do baithius & chomnai
& gabail
4533] n-écnairce a manach itir biuu &
marbhu, & co raibh oif- friunn i sollumnaib &
4534] domnuighib, & co rabhut aidhme og gach n-altoir dib
mar aderur &rl.
4536] Cidh as imgaibthe do duine? Ni
anse. Fergughudh menic. Mordata
4537] cen dan. Discire
fri senoir. Moille fri clocc. Coicce fri h- antesda. Immat
4538] forluaman. Faitphed briathar. Briathra inglana. Agairbhe
taitheisc.
4539] Tairisiumh fri secnapaid. Sithe fri
cursachad. Commarbai do mhanchaib.
4540] Mence chestaigthe.
4541] Ceist, cid as inleanta? Ni
cundtabart. Foss occ etlai. Enfaitiu m-briathur.
4542] Briathra ailgena. Riaghail do chudnodh. Eirghi la ceit-breitir.
4543] Ceim n-urlatad ar
Dhia. Diuide cride. Combádudh toile. Traethad
4544] aicnid. Ainmne fri fochaidhe. et
caetera.
A. d.
4591] HOMO PROFICISCENS
UOCAUIT SERUOS SUOS TRADIDIT ILLIS bona
4592] sua
Mt. 25:14
. O dho-chuaidh in fer maith for turus ro congair a mhogada &
4596] Matha immorro mac
Alpei, in sui Ebhraidhi, in
cétna fer ro scribh in
4597] soscela coimdheta, is é ro scrib i curp
soscéla ind aisneis noeim-si dia chuimniugud
4598] don eclais amail dailius Mac in Athar nemhdha dána ecsamhla in
4599] Spírta Nóimh da cech aen isin eclais.
4600] IS e immorro in duine at-berar do dhul i
l-leith aili ann .i. Issu Crist
4601] Mac
Dé bhi do-dhechaid do chabair in chinid daenna cu ros-ben
a glaic
4602] Dhiabuil & cu ro freasgabh iar sin
for nimhibh noemhdha ar amus in Athar
4603]
neamdha, & ro congair cuice a apstola cu ro fhodhuil doibh dana
écsamhla in
4604] Spirta Nóim amail rop
fhollus do chách isin cincdighis. Ocus cu tidhnaic
4605] na dana cetna dona noemaibh
& dona firenuibh fo ind t-samail na n-abstul tria
4606] forceatal na
screaptra n-diadha.
4607] Na cuic tallanda immorro
at-berar sunn iar siens coic cetfada cuirp
&
4608] anma sin ro tidhnaicedh o Dhia don cinedh
doenna dia fhoghnamh fein &
4609] d' fegad De
trompa.
4610] Na da thalland immorro
it-berur sunn, iss ed do-fhornet in t-etarcnugud
4611] & in tuicsinugud do-berut na noeimh & na fireoin for an Coimdhid
gu cumaid
4612] a
n-degh-ghnima fon n-etargna sin.
4613] IN oen-talland immorro
iss ed do- forne, in dliged derrscaightech fil isin
4614] anmain doena, triasa bh-feghann h-i fein & na
duili aili filet i talmain & renna
4615] &
firmamint & in sosad ainglecda & in Trínoit{folio 82rb}
uilichumachtach.
4616] No as iat na cuice
tallanda at-berur sunn. i. coic liubair
rechta Moysi;
4617] ár foghnaidh a
nemh-forbunn-side do luct núi- fhiadhnusi, ár
fo-gabur amlaid-so
4618] aenta
petarlaici fria nui- fhiadhnusi .i. rechta fria
soscéla: uair dia tarta nech
4619] leis na coic fa dhó is a deich fhásas dibh. Dia tuctha dano na deich fo cethair
4624] A h-aithli immorro rechta & riaghla
na coic n-aimser rem-techtach tainic
4625] Issu sunn isin domun cu ro chum-sidhe
rechta & riaghla tria forcetal soiscéla
4626] don chiniud doena & dona h-apstalaib seoch chách, & ro
for- chansat-sidhe
4627] a fothoscaighthe & a
n-deisciplu noemhu tara n-eisi imna
riaghluibh-sin.
4628] Sochaidhe, tra, do noemuibh & d' fhirenuibh ro comaillset na
rechta-sin
4629] & na riaghla in Coimdhed na
n-dula & na ro leicset i mudha a taillne. Amhail
4630] ro comuill in noem uasal oirm-
heitnech dia tá líth & foraithmet i
n-ecmong na
4631] ree-sea & na h-aimsiri .i. in
grian t-solusta & in rétla loinnerdha & in
tene
4632] thaeidhliuch & in ruithen rathmur ro
fhaidh Grian na Firindi isin domun cu ro shoillsigh
4633] i
bh-fhertuib & i mirbhuilib coiced
Connacht .i. Mu Chua Balla. I teirt
4634] Kallaind Mharta immorro gacha bliadne indister
ní dia fhertuib & dia mirbhuilib
4635] & dia ghenealach collaidi & don
fhorbadh do-rat for a rith m-buadha i bhus
4636] isin
t-saegul freacnairc .i. Mu Cua
Cronan a ainm dilius mac
Becain mic Bairr
4637] mic
Nathi mic Luighdhech, Caindech immorro mac
Luigdech mic Liligdech mic
Dalann, o taat I Luigdech, mic
Dalann do Ultaibh.
4638] Cumne immorro ingen Conamhail mic
Machdain, do Dhail
m-Buáin, a
4639] mháthair. Briunsech
& Lucait{folio 82va}
& Tuideall a tri derbhshethracha.
4640] I n-araili aimsir immorro tainic
Comghall Bendchair do thigh
Becaín
4641] remraidti, et at-connaic timtirecht aingiul os cinn in tighi, & ro
fhiarfaig do
4642] Bhecán: Cidh
fil ocut-sa do macuibh? A dho do neoch is
áirmhighthi, ar
4643] Becán, & macán
lasc bec fil oc na caeirib, & ni h-airmhighthi
h-e. Tabar isin
4644] tech co n-fhacamar
h-é, ar Comgall. Tuccad ón. IS ann sin ro raidh
Comgall:
4645] As forbhfhaeilid m'
anam-sa resan mac-so, ár ita rath in Spirta Nóimh
'na
4646] comuidecht. Ruc iarum
Comgall Mu Chua
leis cu Bennchar, cu ro légh
4647] canoin phetarlaici & nui-fiadnissi ann,
& ind ord n-eclusdai, et
do-ghnídh-somh
4648] ferta & mirbuili isin
inad-sin, ina gillaid- hecht.
4649] FEACT ann tainic ben aimrit dia atach-som
dia soerad ar an aimrite.
4650] IS ann sin do-rala do-sum
bheith oc cái iarna bualad dia oidi, & ni thuc
4651] freacra
fuirri. IS eadh do-róini in ben, do-chuir a bas fo a
dheoruib-sium
4652] cu tard ina beolu, cu ro thuisim fo
cétoir, & co ruc mac .i. Dabiu mac
esidhe
4653] iardain.
4654] IS brect immorro, & is
ecsamail innisit na h-eolaig fatha tuidhechta
4655] Mu Chua a h-Ulltaib, ár iss ed at-berut
foireann con- ad araili baili ruc Comgall
4656] uadh, cumad h-é fochunn a dheabtha. No is e in fotha
iar bh-fir .i. araili
4657] aimser ruc a mháthair le Mu
Chua do thorruma a h-athardhai .i. Dal
m-Buain,
4658] & a coibnesta; et o
't-conncadar-sum esseom ro anóraighset h- é,
& ro treicset
4659] cach airi. Ro bai immorro senoir
uasal don cinedh-sin .i. Coman sacart meise
4660] Fiachna mic Baetain; et is ed at-bert-sidhe rá
Mu Chua: Ro bentar anóir
4661] h' athardha fort amail ra benuis-si form-sa. O ro
bhatar .i. Mu Chua & a máthair,
4662] ic toidhecht do
Bennchar for cula do-ralatar macaimh
Fiachna mic Baetain
4663] doibh, cu m-batar ic fanamhat imon clérech, & iss ed
at-bertis: Clérech
lascc.
4664] Meic cen casc, ar
Mu Chua. Ro fhergaiged iarum friu cu
mor, gu ros-cuir fon
4665] talmain. Cu ro cosait
Coman{folio 82vb}
& Fiachra mac Baetain
fria Comgall
4666] in gnimh-sin. IS ann sin
at-bert Comgall cona biadh
Mu Chua in Ulltaib, et as i
4667] briathar Comain fa-dera sin. Os 'gum
innarba dhuit, ar Mu Chua,
tabair
4668] comhartha dhamh triasa tuiceabh bhaile i
bh-fothaighiubh reclés. Ni fhil
4669] comhartha
ocum, ar Comgall, acht mana bera lat in
topur-so. Is tualaing
4670] Dia cidh edh on, ar
Mu Chua. O do-chuaidh immorro
Mu Chua a Bennchar
4671] amach ro dhechsat a
coimmite dara n-eisi, & at- conncatur in nell uiscidi
ina n-diaidh
4672] cech leth no
theighdis. IS é in topur sút, ar
Mu Chua, & ernuighium
4673] fris curub é bias remhainn & bus
treoraigi dhun. Et fo in t-samail
Moysi mic
4674] Amra riasa
rabha nell solusta ic tiachtain a h-Eigipt at-bert-som sin. Ra-siacht
4675] Mu Chua as sin gu Gael, cathair sin i bh-Feruibh Rois, &
Gabrin espoc do
4676] Bretnaib innti-sein,
& tarcaidh-sium in cill do Mhu
Chua, ar bat comhaltadha.
4677]
Ro thuit immorro bainne as in nell-sin co n-derna
topur isin bhaili dhe a
4678] comartha a n-aentad.
4679] Ro-siacht iar sin Mu
Chua co Fobhar Feichin. Is
í sin aimser a n-dernad
4680] muilenn ac
Feichin, & ní raibhi uisci aigi,
& as i comairli do-ronsat na cleirig:
4681] O
dho-rócht, ar siat, Mu
Chua cucainn, tiagham gu Loch Lebinn
dus in
4682] bh-fuighbim uisci as. IS torathar
comhairli sin, ar in soer,
ár ita in sliab
4683] lan-mhor eatraibh. IS
tualuing Dia cidh edh on, ar Mu
Chua. O ro-siachtatar
4684] tra na cleirig in loch ro lá
Mu Chua a bhachaill isin loch, gu ro
tholl
4685] roimpe in sliabh. Do-róine dano
Feichin in cétna & na cléirig arcena, co
4686] frith
amlaid sin uisqui don mhuilinn. Do-ronsat a
n-aentuidh iar sin
Feichin
4687] &
Mu Chua.
4688] TEIT iarum Mu
Chua as sin cu Tech Telle i termann Durmaighe, et iss ed
4689] rob ail do-som cathair d' fothugud i farrad an
inaidh-sin, & araidhe nir' h-etadh,
4690] ár
ní ro thoirinn in topur.
4691] LUID iar sin Mu
Chua tar Sinainn i crich Connacht. Ceallach mac
4692] Ragalluigh
ba ri Connacht
in tan sin. IS eadh immorro do-rala do Mhu
Chua
4693] dula i Soghan Ua Maine, et ro{folio 83ra}
shlechtsat uili dhó ar connailbhi,
4694] ár do
Ulltaib a m- bunadus. Ro anoraigh
dano rigan craibhdhech bai isin
4695] tír esiumh cu lánmor,
Baill-gel a h-ainm-side. Bai tra
Mu Chua cethracha in
4696] carghais isin tir-sin,
& ro fhuabratar a fhostad acu do gres. Ticfa
immorro,
4697] ar Mu Cua,
uaib bodhein mac bethad dia
bh-foighentai. Comman dano
4698] ro
tarrnguired annsin.
4699] IMthighis uathaibh iar sin, &
facbhus bennacht foraib & for a n-daltuibh
4700] & fora macuibh sethar, sicut
at-bert:
- 4701] Bendacht for a n-daltuibh
4702] da m-beat do reir riaghla:
4703] mu bennacht cu dermhair
4704] ara n-degh-mhnaibh diadha.- 4705] Gach gilla is gach garmac
4706] bias dom réir cu ro ghar,
4707] biaidh doibh 's ni bhá falumh,
4708] talam cona thorad.
4709] LUIDH Mu Chua
iar sin cu Loch Cime. IS ann ro bui
Cellach mac Raghallaig
4710] ri Connacht oc seilg. Luid in fiadh isin loch, cu ro an for cloich moir ann,
4711]
& nír lamad dul 'na dhiaidh, ár ro bui peist isin loch
no erchoidiged cu mór
4712] dona dainibh. IS ann sin
do-raidh in ri re Mu
Chua: Da mad dana lat fer
4713] dar muinntir
do dul i n-deghaidh in
fiadha for do comairci riasin peist
4714] no ragad. Is tualaing Dia cidh edh on, ar
Mu Cua. Luidh in fer iar sin
4715] isin loch cu ro mharbh ind agh n-allaid bai forsin leic,
& iss ed ro raid. Roba
4716] maith, ar se,
an t-inad innsi so. Tainic iar sin in t-ocláech isin
snamh cu
4717] ro shluic in peist 'na oen-mhír esidhe, cu ro aithisigh in rí do Mu
Chua.
4718] Ro fergaig immorro in clérech risin peist, cu ro sceith ind
ocláech n-oghshlan
4719] i bh-fiadhnusi na
slóg, & ni ro erchoidig do neoch riamh iar sin. Ro
morad ainm
4720] De & Mu
Chua triasin bh-firt-sin, et ro
shlecht in rí & urmhor na
slóg do
4721] Mu
Chua. Et ba h-e sin tosach a
ard-ratha a cuiced Connacht.
4722] Luidh Mu
Chua iar sin tar Odhbha bu thuaidh i crich
Cera, cu riact cu
4723] Ros Dairbriuch,
ut dixit:
- 4724] Ros n-Dairbhrech cathair Mu Chua
4725] re n-abur Balla bith-nua,
4726] inmain dos ainglech idhan {folio 83rb}
4727] Ros n-Dairbrech na noeimh-ibur.- 4728] Balla ag dainibh noemhdha anú
4729] in t-ainm coitchenn gu coemh-clú:
4730] Ros n-Dairbhrech rob edh a aimm
4731] re linn Tuathail Treathanghairbh.- 4732] O crich Benncuir na n-ath n-uar
4733] gu clar Cera na caemh-shlúagh,
4734] a tir Fher n-Domhnann na n-dos
4735] ro fhaidh Comhghall gu coem-Ros.Ros.
- 4740] Bidh Balla ainm in bhaili
4741] ár do-rala for mh' airi:
4742] bid h-e a ainm o sin imach
4743] cu tí in dine déidinach.
4747]
- Rann.
Bliadain ar fichit gan acht
4748] do Mu Chua a coiced Connacht,
4749] fraigh uiri ic tarainn a thaeibh
4750] fa dúire crabhuidh cnes-chaeil.
- 4761] O Clugh Chuiri Calgaigh curaidh
4762] co Móin fri h-Adhradh atuaidh,
4763] o Mhuigh Moetla cona moin
4764] gu Croit Cualachta cleth mhoir.- 4765] IS amhlaid thuccsat a tír{folio 83va}
4766] Clanna Rosa gu roibrigh
4767] gan ainbhthine 'na n-anmain,
4768] ga mainchine mor-adhbhail.- 4769] Gu cuairt gach treas bliadan balc,
4770] itir fhir is mhnái ocus mhac,
4771] do Chua na carcrach caeili
4772] re atach, re ecaine.- 4773] Bo gach fir feramail uili,
4774] idir righ is rodhuine,
4775] do Chua chedach na fharrad,
4776] edach gacha h-ollaman.- 4777] Muc mhor gacha tighi thuaidh.
4778] o Traigh Eothuili cu Muaidh,
4779] screpul gach teineadh cin tart
4780] do neimeadh Coicidh Connacht.- 4781] Robo le Mu Chua gan ces
4782] o Odhba na n-drong n-diles,
4783] roba tairptech a tuili
4784] cu traigh n-ainbhtech n-Eothuili.
4785] RO fhothaighesdar amhlaid sin a cheall
& a con- gbáil, et tuc tri h-espaic
4786] do coisecrad a releac & a reclés &
do roind in feruinn dia manchaib.
4787] BA do fertuibh Mu
Chua. Aroile ben aimrit tainic cuigi,
cu ro bennach
4788] da ghas bilair
dhi, & cu ro coimper fo cétoir mac &
ingin .i. Luicenchair
4789] Craibdech & Scannlan
iat-saidhe.
4790] FIRT amra aili bheous
.i. Mu Chua do-dechuidh gu Loch Cime,
4791] gu r' indisetar na
timtirigh do Cind Fhaeladh mac
Colcan, ár is e ba rí
4798] BA do fertuib Mu
Chua .i. Sil Muiredhuigh ro bui
isin Buidhi Connaill,
4799] cu ro shirset cleirigh coicidh
Connacht dia bein dib, & ni fhuaratar, cu
4800] tancatar airm i m-bui Mu
Cua, cu ro ic-sidhe iat, & cu tuc in dath bai
orra for a
4801] bhachuil, et tucsat
iar sin a maincine dhó: conudh
dia dathugud-sin as-bert in
4802] senchaid:
- 4803] RO shirset Sil Muiredaig
4804] tuatha Eirenn isalla
4805] da n-din ar an duinebaidh
4806] cu tancatar cu Balla.- 4807] Ro gheallsat Sil Muireadhaig
{folio 83vb}
4808] riar an cleirig gil glanna
4809] cumadh lir fri duilleabur
4810] a n-indmhussa do Balla- 4811] Do-rat for a naemh-bachail
4812] galar na tuaithi uile,
4813] conadh edh for-caemhnacair
4814] is de ata in Bachal Bhuidhe.- 4815] Cuic cét fa chúic thancabar
4816] d' feruibh arm-ghlana uailche,
4817] cu brath dia nam-riaraidh-si
4818] ní bete ni bus uaitte.- 4819] Gach eicen dos-ficfa-si
4820] guidhidh m' ainm co Dia
4821] choidhche ni bar-ricfa-si
4822] anmforlunn 'na dhiaidh.
4823] BA do fhertaibh Mu
Chua. Fecht do- chuaidh a crich Muaidhi cu riacht
4824]
cu h-Inis Amhalghadh, &
ní tucadh ethar cuigi. Ni ba eicin feasda, ar
4825] Mu Chua, ethar d' iarradh
innti. Tuarcaibh iar sin an talam cu tiaghar do
4826] chois innti o sin cusaniu.
4827] FEACT n-oen do-chuaidh-sium cethrar cu bru Mhuaidhi. Tucsat na
4828] h-iascairidi era fair. Dia m- beth, ar
esium, timthiridh Dé tis no bered ní
4829] dhuinne. As ann sin do-chuir in ron cethra bradana dhoibh-sium for tír.
4830] FEACT aili do-cuir Mu Chua a timtiridh d' acallaim
Foelain. O ro-siact-sidhe
4831] cu h-All
in Cleibh tancatar chuice da ban-gaisgedhach batar issin tir .i. Bec
4832] ingen Con Choraig &
Lithben ingen
Aitreabhthaigh, et iss é reabrad dodeitbir
4833] do-gnitis-sidhe, in duine teched sechu do-bertis essidhe i
cliabh & da théit
4834] as-side & a
imluadh tar an allt n-adhuathmhar. Ro faillsiged do
Mu Chua a gilla
4835] do chur
isin clíab. Luidh Mo
Chua cu riacht an t- inad. Ro riaruig
Lithben
4836] ingen Aitreabhthaigh h-e fo
cétair, & ní ro leic Bec
uaithi an gilla co tard an
4837] clérech a chochull di. Ro lassidhe ima
lamuibh & ro riaraig in clérech iar sin.
4838] Et ro agaillset na h-ingena an da
n-athair cu tardsat do shaigid
Mu Chua, &
4839] cu r-ro baist Mu Chua
iat iar sin. Táinic immorro in
Bhéc-sin cu m-boi secht
4840] m-bliadna ic fognum do
Mu Chua, cu raibhi i n-araili tan ic
acaine beith cen
4841] claind & is ed a cetna dano
do-raidheadh Coel mac Aedha, sen Ceneoil Aedha,
4842] & tancatar a n-dis co tucsat
a maincine do Mu
Chua do gres.
4843] Aillsi dano ro bai for
Taithleach mac Cind Fhaelad. Ro
íc Mu Chua h-e, &
4844] ros-cuir ara cloc fein, & ata fair fos do derbhadh
na mor-mirbuile-sin.
4845] Araili aimsir shamraidh do-cuired
Mu Cua do coimhet na
4846] n-uan. Ro bui-sium immorro ic gabhail a bhiaide ina
bh-farrad. Ro choimhrithsat
4847] na h-uain ar amus a
maithrech, ár ní raba fal eatarra. Tainic
Mu Chua
4848] & ro
tarraing a bhachail 'na dhiaidh forsin
talmain, & ni ro lamh uan dona
4849] h-uanaib toct
tar slict na bacla, acht cach dhe oc dechsoin a cele tarsin slict
4850] anunn.
4851] I n-araili la tucadh gu
Mu Chua gilla anfhabrachtaidi nar'
fhet a lamha na
4852] a cosa na a uile bulla arcena do
gluasacht. Ro tadaill Mu Chua o a
laimh a uili
4853] bhall ind gilla,
& adubairt fris: Eírig a n-ainm
Issu, & fegh in n- grein, &
4854]
imthigh; & ro eirig fo cétoir
& ro morad ainm De & Mu
Chua de sin.
4855] Feact aili tucad duine demhnach cu
Mu Chua. Ro innarb-som in demon
4856] uadh ind ainm na Trinóite.
4857] I n-araili aidhchi
tainic araili merleach do ghait
cruithnechta Mu Chua.
4858] O
ro tocuibh in merlech in t- oire fair
ro fheodhaigh fo cétoir, & ní ro-fhet
4859] imtheacht na a oiri do cur dhe, no gur' bennach
Mu Chua iar sin.
4860] FEACT aili tháinic fer saegulla
& mac bodur lais cu Mu
Chua, &
4861] ro
ghuidh h-e cu ro slanaiged a mac dhó, & ro guidh Mu
Chua in Coimdhe fair,
4864] IS e immorro in fer-so
.i. Mu Chua do-rat a uili fhoghnuma o
thosach a
4865] bethad fria ecna &
crabhudh. IS e ro imeaclaig in Coimdhi as a naidinacht.
4866] IS e ro traeth cech pecad. IS é ro bhaidhestar ann
fein airfitedh in
4867] t-saeguil frecnairc. IS e ro traeth
fuailfedh a cholla. IS e ro dermuit na h-aibhniusa
4868] freacnairc. IS e ná ruc a menmain na a
innfheitiumh o th-sirfheghadh
4869] na flatha neamhdha. IS e ro
miscnigh na maithi aimserda marbhtis otraighi.
4870] IS e ro
imghabhudh onoire in domuin amail bás. IS e ro adhuathaig
na h-indmhusa{folio 84rb}
4871]
& na maine. IS e no comainsighedh in
t-airfited collaidi
4872] mar badh neim. IS e na tuc
gradh don brentataidh collaidi. IS e do-rat
4873] loghudh da
gach aen do-ghníth olc fris. IS e ro traeth a corp &
ros-tairbhir
4874] frisin bh-foghnumh n-diada. IS e ro
h-adhannadh o theinid gradha Dé &
4875] no
adhannadh-som on teinidh cétna cridhedha
na n-daine aili. IS e
4876] no charad in comhfhocus amail
h-é fein. IS e no tarm- naighed do corpuibh
4877] & d' anmannuibh na n-daine. IS e no charadh a
naimdiu, amail no charadh
4878] a cairde. IS e no ernedh na
maithiusa do neoch cia mhiscniged
4879] neach
é. IS e do-ghníth ernaighthi tar cenn lochta a
ingreama & a aithisighthe.
4880] IS e ba foidhidechu fria fulang cech imnidh & cech fochaide.
4881] IS
é do-bereadh na máine diadha & doenna da gach aen non-athchuinged.
4882] IS e
no furtachtaiged do cech aen no bhith a n-eicin amail athair. IS e no thorramad
4883] cech
aen no bidh i carcair no i cuibrech, & nos-
tuasluiced. IS e do-bheiredh
4884] crodh do shoerad cech daeir & cech mogad. IS e do-bereth etach do bhochtuib
4885]
& aidilcnechaib in Coimdhed. IS e ba soma
& ba saidhbre
4886] dona bochtuibh ciar' bo bocht fein
& ciar' bhó aidhilgnech é
féin. IS e do-bereadh
4887] biadh dona
gortachuibh & deogh dona h-itaduchaibh & etach
dona nochtuib
4888] & failti coitcenn dona h- áighedhaib & do cech
aen ricedh a leas. IS e no dhitnedh
4889] na deibhlena
& na fedhbhu truagha. IS e no shoerad na bochtu &
na
4890] h-amhfhanna o cumhachtaibh in t-saeguil. IS e na
ro gradhuigh ór & arcat acht
4891] amail clocha
no luaithred. IS e na ro ghluais a bhel na a thengaid riamh
4892] cu dimhaín. IS e na ro leic nach n-anairchius chuice
riam triana eistechtuibh.
4893] IS e no thaisced 'na
cridhi cech ní no raidhedh Dia fris. IS e na facaidh
ní
4894] nar' bhu dir dhó do fhaicsin. IS e na
ruc coisceim fria h- anbhfhorus riamh.
4895] IS e ro traeth
a cetfuidh o shanntugud na rét talmanda.{folio 84va}
IS e
Gal. 6:14
.