Corpus of Electronic Texts Edition

Background details and bibliographic information

Scéla Cano meic Gartnáin

Author: [unknown]

File Description

Daniel A. Binchy

Electronic edition compiled by Beatrix Färber

Funded by University College, Cork and
Professor Marianne McDonald via the CELT Project; formerly CURIA

2. Second draft.

Extent of text: 7150 words

Publication

CELT: Corpus of Electronic Texts: a project of University College, Cork
College Road, Cork, Ireland—http://www.ucc.ie/celt

(2001) (2010)

Distributed by CELT online at University College, Cork, Ireland.
Text ID Number: G100039

Availability [RESTRICTED]

Available with prior consent of the CELT programme for purposes of academic research and teaching only.


[RESTRICTED]

Hardcopy copyright lies with the School of Celtic Studies (Dublin Institute for Advanced Studies). This edition was prepared with the kind permission of the copyright owner.

Sources

    Manuscript sources
  1. Dublin, Trinity College, Yellow Book of Lecan, pp. 128a–132b. See Robert Atkinson (ed.), The Yellow Book of Lecan, a collection of pieces, prose and verse, in the Irish language in part compiled at the end of the fourteenth century, published from the original manuscript in the library of Trinity College, Dublin by the Royal Irish Academy with an Introduction, Analysis of contents and Index (Dublin, 1896). For catalogue details see T. K. Abbott (ed.), Catalogue of the manuscripts in the library of Trinity College, Dublin (Dublin, 1900), MS H. 2. 16 (1318) pp. 328–337.
  2. Dublin, Royal Irish Academy, B. IV. 2, written by Michael O'Clery in 1627/28, containing the poem in lines 450–497. For further details see Kathleen Mulchrone, T. F. O'Rahilly et al. (eds.), Catalogue of Irish manuscripts in the Royal Irish Academy (Dublin 1926–43), vol. 24, MS 1080, pp. 3021–29.
    Editions
  1. Kuno Meyer, Scéla Cano meic Gartnáin. From the Yellow Book of Lecan, col. 786 (p. 128a), Anecdota from Irish Manuscripts. I. (Halle/Saale 1907) 1–15.
    Translations
  1. Rudolf Thurneysen, Eine irische Parallele zur Tristan-Sage. Zeitschrift für romanische Philologie 43 (1924), 385–402. Addenda and corrigenda Zeitschrift für celtische Philologie 16 (1926) 280–282.
    Literature including reviews
  1. Joseph Loth, Un parallèle au roman de Tristan en irlandais au Xe siècle, Acad. des Inscr. et Belles-Lettres. Comptes Rendus, 1924, 122–134.
  2. Myles Dillon, The Wooing of Becfhola and the Stories of Cano, son of Gartnán, in: Modern Philology 43 (1945) 11–17.
  3. P. L. Henry, A passage in Scéla Cano meic Gartnáin, in: Ériu 20 (1966) 222–226.
  4. Review of Binchy's edition: Gearóid Mac Eoin, in: Studia Hibernica 4 (1964) 244–249.
  5. Review of Binchy's edition: Pádraig Ó Fiannachta, in: Éigse 11 (1964/66) pt.1, 76–79; 156 [corr.]
  6. Review of Binchy's edition: Rachel Bromwich, in: Studia Celtica 1 (1966) 152–155.
  7. Review of Binchy's edition: E. Bachellery, in: Études Celtiques 11 (1964/67; fasc. 2, 1966/67) 522–526.
  8. James Carney, The so-called 'Lament of Créidhe', in: Éigse 13 (1969/70) 227–242.
  9. Corrections to Thurneysen's edition: Michael O'Brien, in: Ériu 11, 86f., 158; 12, 244.
  10. Tomás Ó Cathasaigh, The Rhetoric of Scéla Cano meic Gartná:in, in: Donnchadh Ó Corrá:in, Liam Breatnach and Kim McCone (eds.), Sages, Saints and Storytellers. Celtic Studies in Honour of Professor James Carney (Maynooth 1989) 233–250.
  11. Tomás Ó Cathasaigh, The theme of ainmne in Scéla Cano meic Gartná:in, in: Celtica 15 (1983) 78–87.
    The edition used in the digital edition
  1. Scéla Cano meic Gartnáin. Daniel A. Binchy (ed), First edition [xxvii + 69 pp. vii Contents, ix–xxviii Introduction, 1–19 Text, 21–39 Notes, 40–65 Vocabulary, 66–67 Personal and Tribal Names, 68 Place–Names.] Dublin Institute for Advanced StudiesDublin (First published 1963. reprinted 1975) . Mediaeval and Modern Irish Series. , No. 18

Encoding

Project Description

CELT: Corpus of Electronic Texts

Sampling Declaration

The present text represents pages 1–19 of the edited text. The poem from O'Clery's MS (B) which in Binchy's edition is printed beside the version from MS Y, is appended to the electronic edition.

Editorial Declaration

Correction

Text has been checked and proofread twice. All corrections and supplied text are tagged.

Normalization

H prefixed to nouns with vocalic anlaut and nasalising consonants prefixed to anlaut consonants have been hyphenated off. The >punctum delens above a character is rendered by the corresponding entities for f, s, F, S in the SGML/XML file. The Web browser may not be able to display them in the HTML file. Italicised letters have been tagged hi rend="ital". The abbreviation for 'immurgu' was expanded. Letters supplied in square brackets by Binchy to restore the normal Old Irish form of a word have been tagged sup resp="DAB"; letters he regarded as superfluous, enclosed in round brackets, were tagged sic corr resp="DAB". Variant readings supplied by Thurneysen, Meyer and Gerard Murphy are included.

Hyphenation

When a hyphenated word (hard or soft) crosses a page break or line break, the break is marked after the completion of the hyphenated word.

Segmentation

div0=the tale; div1=the section; paragraphs are marked p; poems are treated as embedded texts, with stanzas and metrical lines marked lg and l.

Interpretation

Personal and group names and place names have been tagged. Quotes have been rendered q. Poems and passages of rhetoric speech have been treated as embedded texts, with stanzas and metrical lines marked lg and l respectively. Foliation is indicated by mls unit="folio" n="nn".

Canonical References

This text uses the DIV1 element to represent the section.

Profile Description

Created: By one or more unknown author(s). Date range: c.850–900.

Use of language

Language: [GA] The text is in Old Irish.
Language: [LA] Some formulae are in Latin.

Revision History


Corpus of Electronic Texts Edition: G100039

Scéla Cano meic Gartnáin: Author: [unknown]


p.1


1] {folio 128a}Baí imchosnom im rígi n-Alban iter Oedán
2] mac Gabráin
& Gartnán mac Æda maic Gabráin, co torchair
3] leth fer n-Alban etarru hi cathaib & imargalaib. A n-Inis moccu
4] Chéin
ro-baí in Gartnán; is sí insi is dech con-rótacht i
5] n
íarthar domain, .i. stíall ar chapar do dercibar{folio 128b}
6] cach teach baí isinn indsi la Gartnán ó féic co féic imonn indsi
7] uili connici in fíaltech; ba do dercór a indsi uili la Gartnán.
8] Seacht seisrecha leis for indair; secht n-áirge leis, .uii. fichit
9] bó cacha háirge. .l. lín fri h-aige altai esti amach, .l. lín fria
10] h-íascach. in .l. lín éisc, súainemain estib for senistrib na cuchtrach,
11] cluicine for cind cacha súainemna forind aireanach ar
12] bélaib ind rechtaire; cethrur oc téluch na n-iach cétsnáma
13] dó súas. Éiseum co léic ic ól meda foraa cholcaig.


14]

Rucad mac do Gartnán, .i. Canu mac Gartnáin. Rucad-side
15] for altrom. Fo-rroilged la Gartán dabach i l-lac mara, & sí
16] lán di ór & di argat; & ro-marbtha lais in cethror ro-bátar oc
17] breith ind airgid inti, conda ruc in muir leis, & nách fidir acht
18] séisem & a ben & a mac.


19] Do-luid immurgu Ædán cucai-seom .xx. cét fot na geamaidhchi.
20] Coná dechadar acht a n-deachaid do rind gaí & do gein
21] claidhibh, & ni baí crand dond indsi fri aroile im meadón laí
22] arna márach.


23] ‘Maith trá’, or Cano, ‘is ferr dún imgabáil ind fir-se ro-marb
24] ar n-athair; ní faicsiu ar cairdeas dó inás in fer ro-marb.’
25] ‘Cid leath reghmae?’ or a muinter.
26] ‘Reghmait i tír n-Érind; combráthair dún.’
27] Do-gníther curaich lais. Lotar dochum thráchta. Is samlaidh
28] do-dechadar dochum mara .i. cóeca læach. Brat corcra


p.2


29] cóicdíabalta im cach n-aí; dá sleigh cóicrindi ina láim; scíath
30] co m-búailig óir fair; cloideb órduirnn fora chris; a mong
31] órbuidi dara ais. Is samlid do-deachadar in .l. ban: brat
32] húaine co cortharaib argait; léne co n-dergindlead óir; deilgi
33] óir lánecair co m-brechtrad ngem n-ildathach; muinci di ór
34] forloiscthi; mind óir fora chind cach aí. In .l. gilla: inara
35] do síta buidiu impu co n-argud. Fithchell for muin cach
36] gillai co feraib óir & airgid; timpán créda in láim chlí in
37] gillai; da mílchoin ar slabraid airgit ina láim deis.


38] Bátar meic Æda Sláne in tan-sin for crích n-Ulad for
39] tomaltaib, .i. dá mac Æda Sláne i comflaitheamnas; bádar-side
40] hi Collmaig hi crích Ulad. Ro-buí fáilti mór la suidiu, .i. trian
41] biid & leanna & attreib & indili dó. Nirbo lór la h-Ædán a
42] chlos-sin na fáilti do thabairt do-som la macu Æda Sláne;
43] andso cach rét leis dí nád fider in dabaig fo-roilged la Gartnán.
44] At-berad-som trá do-dechaid in Satan chuca, .i. co h-Oedán,
45] co n-éccid dó in dabaig áit a roibi, co tucad leis co m-buí ina
46] chuili fodeisin, & nocho{folio 129a} testa afaing esti.
47] ‘Bidh maith so’, or Oedán, ‘.i. in crod-sa Gartnáin do-bérthar
48] do macaib Æda Sláne ar marbad a meicc, .i. Cana.’


49] Do-luid nónbur úad, & míach argaid leo, co m-bádar issind
50] arucol mac n-Æda Sláne cen fis cen airfis. Cana cona muintir
51] i tig fo leith isin lis. Ingen Díarmada maic Æda Sláne
52] ro-charastar Cano ara airscélaib cid síu do-thísed thairis. Ro-bátar
53] coím Éreand ica cchuindchid. Buí-si i nnairicol i tóeb
54] taigi mac n-Óeda.
55] ‘Toimsidher a n-argad’, or mac Æda.
56] ‘Ro-d-bia ón’, or ind Albanaich.


57] Ro-chúalae ind ingen in cocur hísin. Ro-gab imach, &
58] gebid fleisc ina láim, & luid co m-buí forsin fordorus ind lis.


p.3


59] Is and do-lluid-seom imach ceathror, & óengaí i l-láim cech fir
60] do dul immach. At-bert-si:
    1. 61] Nochon fetar-sa indiu
      62] la h-&Éri ná h-Albanchu
      63] loech nád urgarad Cano
      64] cona gaí find fortanu.


65] Oc teacht dó fon fordorus, do-bert-si in slait ina chend &
66] dixit:

    1. 67] A Chano
      68] faire i file fortharo;
      69] masa dodchad, is mór de,
      70] masa sotchad, is tano.


71] La tobairt bémme dó oc tuideacht imach, & as-bert oc teacht
72] dó úaidi:

    1. 73] Ní faiteach int Albanach
      74] im-thét la lúth a láime;
      75] atá ní nád faichlethar
      76] gussu maic Æda Sláne.
    2. 77] Ní ar tharcud athchomsáin
      78] do ríg cen écnach n-æra,
      79] atá mór dona doínib
      80] fo chíchib maicni n-Oeda.
    3. 81] A scél ro-chúala tria tech
      82] ní sían n-álaind n-adbannach;
      83] siretach nád cluinither;
      84] ní faitech int Albanach.

      Ni.


p.4


85] ‘As robad so, a ingen,’ ar Cano.
86] ‘Cid robud’, orsi, ‘atá a damna and. Atáthar ac tomus argaid
87] ar bar marbad isinn arucul út.’
88] ‘Maith dí’, orse.


89] Luid ina thech.
90] ‘Maith trá, is airc dúnn cia do-gnemis comairle.’
91] ‘Cid so, a Chano,?’ ol a muinter.
92] ‘Ní "cid" maith’, ol Cano; ‘do-filter cucand diar
93] marbad in lín atám.’
94] ‘Bés is ed ro-chindead dún’, ar an óic.
95] ‘Atá ní as maith dún’, or Cano: ‘fúaitgem donaib feraib na
96] cóic thigi file isind lis. Tíagat dá claidbech déc ar dorus cach
97] tigi. Ro-hicob-sa na rígu & nibat ríg na fotha.’
98] ‘Maith’, or inn óic, ‘is fearr ainmne.’
99] ‘Maith’, orse, ‘tíagh-sa dochum ind arucuil dús indam
100] lécther ind. Diandam léicther ind, ni-m mairbfider. Mani-m
101] léicther, segaith-si ar éicin & no-m-léicid imach íarum.’


102] Téit-seom dí do dorus in tigi. Tíagair di athchomarc
103] Cano i n-dorus in tigi.
104] ‘Do-lleic ind’, or Díarmaid.
105] ‘Tóet ind’, or Bláthmac.
106] Téit isa tech co fosad. Is and buí in sechi cusan argad for
107] lár in tigi.
108] ‘Tair etraind sund’, orsiad.
109] ‘Maith ind foil-se’, orse, .i. foil a athar.
110] ‘Bíd imod láim’, or Díarmaid.
111] ‘Ba dúthaich cia no-beth dí’, orse.
112] ‘Cia dúthchus ón?’ orsead.
113] ‘Scél trúag ón’, orse. ‘Atchúalabair m'athair-sea. Rob adlaic
114] leo-som daigh-íartaigi dam-sa;{folio 129b} .i. ro-foilgedh leis


p.5


115] dabach lán di arcad. Ol is treisiu tocad Ædán, fo-fúair co tucad
116] úad crod an athar armo marbad-sa libh-si sund.’
117] ‘At-beram’, or Díarmaid, ‘cia do-bertha lán in tigi co h-ochthaig,
118] ni-t rirfithe aire.’
119] ‘Is buidi lend’, orse.


120] La sin gaibthi imach. Téit Bláthmac ina diaid.
121] ‘Atá ní no-t-bia, a Chana,’ orse. ‘Regait ind óic diar
122] n-inchaibh-ne murchreich. Airg-siu ara chind & dos-fúairc,
123] & tuc th'arcad fadéin chucad.’
124] ‘Am buideach de’, or Cano.


125] Téit íar sin coa muntir. (Im-rochomlai ind n-inseo) a
126] taigh dóib. No-s-gaib Cano. Aireblingthe co m-buí isin curach.
127] [gap: omission?]‘do thetarreacht ar m-baégail’, ar Cano.
128] ‘Is dáig’, orseat.
129] ‘Olc dúib ám mo brath-sa. Ni fil isan churach-sa nabad i
130] tig m'athar-sa & mo máthar do-ucabtha.’
131] ‘Maith, a Chano’, ar ann óic. ‘Cid tú bud chumachtach is'
132] tír i tám-ne, no-bemis dod réir. Atá ní as maith duit: t'argat
133] bodéin d'fácbáil lat & ar léiciud-nni diar tír.’
134] ‘Bid fír dí’, orse. ‘Aircid ass.’
135] ‘Cid so, a Chono?’ ar a muinter.
136] ‘Dar mo chumachta-sa’, orse, ‘ni gétar afaing asin churach-sa.
137] Ma ra-tocad dam-sa, as mé do-mélad a n-argat-sa.’
138] ‘Atin buidig de’, ar an óic.
139] ‘Tucaid as.’


140] Do-thoét (són) dochum tíre.
141] ‘Maith’, or Díarmaid — fáitsine ó Día leis-side. ‘Do-radad
142] lúag na h-ainmnet do-ronnai in gillai forsin fairgi: rígi


p.6


143] n-Albanceithri blíadnai fichet tar éis Oedán. Maith’, or
144] Díarmait, ‘tabraid fáilti dond fir do-thæd chucaib.’


145] Co cend trí tráth íar sin nocho tall cris ná delg díb.
146] ‘Bennacht for cách do-gní maith frind’, ar Cano. ‘Tíagam-ni
147] do chollad.’


148] Ba sí a comairle trá: do-lotar as fut na h-aidche co tuidcheatar
149] fa-des dar Mag Murthemne i Mag m-Breg hi Cernai.
150] Bátar géisi forsin tilich.
151] ‘Díbairg na h-éounu’, or a munter fri Cana.
152] Do-léici irchor fairriu; ni ránic. Is ann as-bert, ar ni ro-theilc
153] imroll riam:

    1. 154] Gési Cernai, mosrubthus,
      155] dom liicc ni mad rogabas;
      156] brónán foru dia coraib,
      157] fo brónán form do imrolaib.


158] Do-lotar síar arna bárach do Loch Aindind.
159] ‘Díbairg in lochain’, or cách.

    1. 160] A locho arseiseom
      161] Locha Aindindi, ni-t rocho
      162] ni scéoil indé a Cernu
      163] lochain locha ni focha.
    2. 164] Ni airg éonu Maic Dé bí
      165]
      [gap: extent: four syllables]
      ara clúim;
      166] is beg tarba, ar ní mór a méit,
      167] ro-s-léic amin ina n-dlúim.
    3. 168] Ni airg éonu in maigi;
      169] niba foru mo sroibthene;

      p.7


      170] ní hed do-m-ucai ó Scí
      171] cocad fri géisi Cernai.

      .g.


172] Lotar íar sin dar Sinaind hi Connachta do ascnom co
173] Gúairi, co rángadar tech Marcáin las m-baí Créd ingen Gúaire.
174] Ro-charastair-side cid síu thísed thairis anair. Is ann as-bert-si:
175]

    1. 176] Cano mac Gartnáin ó Scí,
      177] Créd a Maínmaig i n-áni:
      178] ba dirsin is mór do
      179] ocus da muir eturru.
    2. 180] {folio 130a}Créd ingen Gúairi mad nach,
      181] cóel in bath (?) etar-da-beth
      182] ocus mac Gartnán, in mac
      183]
      [gap: extent: two syllables]
      regad dia tochmarc.


184] Ro-anacht-som dí a bale isind óir da-luid-seom la Díarmaid
185] dia tardaid Díarmaid in cath do Gúairi, co ro-anacht-som
186] immale.
187] ‘Airg a gilla’, orseiseam, ‘isin leas. Cuindig comairce co
188] Créid dún co ríasam co Gúairi.’


189] Is and as-bert-som intí Cano:

    1. 190] Beir imchomarc úaim-se
      191] co Créidi ingin Gúaire,
      192] is geb na runnu-sa dí,
      193] do-bér-sa a coibéis úaidi.


194] ‘Duid-seo do-berthar na raind-sea, a Chréidi,’ ar Colcu
195] mac Marcáin
.


p.8


196] Is and as-bert:
    1. 197] A Cholco,
      198] bec a fis duid cia doordo;
      199] mo serc-sa do-radus d'fir
      200] nád focus dam a forba.


201] ‘Fir a cano,’ ar Marcán, ‘ni chara is é don muinter-si.’

    1. 202] A Marcáin,
      203] ni rabae d' éis do macáin;
      204] nirop do macán ro-m-sá
      205] corab tusu ad-bala.
    2. 206] Do seirc neich sech araile
      207] i tír nÉrend ni dordo
      208] mairg diamongnais Cana
      209] & diam cara Colcu!

      A.


210] Ro-liad-si íarum ar Cholcain, dia n-ebairt Gúaire fesin
211] dia n-etarchosaíd:

    1. 212] Créd la Marcán, niba mac,
      213] ni gaib Colcain do thochmarc,
      214] nu ruband Créd ar féle
      215] acht is a fail óenchéile.


216] Lotar-sin dí co Derlus n-Gúairi, & ba fáilich friu.
217] ‘Fo-chen duid, a Chano!’ ar Gúairi. ‘Ni-t-recfider sund ar
218] argad ar scís do bíata. Niba scél mac n-Oeda Sláne. Ro-d-bia
219] biad & inillius, & fo-chen duid!’


220] Buí Cano mac Gartnáin íar suidiu tremsi i fail Gúaire, .i. [gap: extent: three letters]trian
221] ind lis do Gúairiu, & trian n-aill don lis do Chano, & a trian


p.9


222] n-aill do Senchán Torpéist .i. fili Gúaire & fer n-Érenn uile. Fer
223] beg trúag, i r-rúsc olla no-bídh do grés dia chadudh ara thrúaigi.
224] Cethrumthu bairgine do-meled co cend trí tráth. Brigid
225] bratbrú a chaillech-som no-chaithed .iii. ceathroimthi na
226] bairgine. Ba mór les-seom a brú, conid Brigid bratbú a
227] hainm leis-seom íarum. Ba mór a h-erraigi. Fecht n-and do-luid
228] Brigid for tairireth. Fácaib a h-inailt fora erraithe-sem.
229] Óicbean-side chóem. Luid medón laí ara bárach dia thairbirt-som.
230] Oc tuidecht dí asin chuilich
231] ‘Ná tair, ná tair, a ben!’ arse. ‘Am siniu-sa andaí-siu. At-chondarc-sa
232] do senmáthair-seo; ro-buí grísingin fora h-ordain
233] chlí. Scéfe dia tuidchis ní bus mó.’


234] Airchetal do-roindi-seom do Díarmaid mac Æda, Sláne.
235] ‘Airg, a gilla’, orseisem, ‘co n-airchedal do ríg Érenn.’
236] Téid-side sair. (Saidig) a n-airchedail.
237] ‘Is maith ind n-airchetul’, or Díarmaid.
238] Is ann buí-seom: oc sním irchomail fo Grip .i. gabar Díarmada.
239]
240] ‘Beir lat ind n-idh-sea do Senchán.’
241] Luid-side síar & nirbo buideach.
242] ‘Asso, a bachlaich’,{folio 130b} orse, ‘id id n-irchomail duit i
243] ndúais t'airchetail.’
244] ‘Ónaib rígaib ferr id adlaic a gillai’, orseiseam.
245] ‘Airg, a gilla’, orse, dia blíadnae, ‘co n-airchedul do ríg Érenn.’
246] Gaibid in gilla a n-airchetal.
247] ‘Maith’, or Díarmaid, ‘ber lat in gablaig-se do Senchán.’
248] ‘Asso, a antocaid’, or in gilla, ‘gaiscead duit dot chuitmed
249] ór Díarmaid.’
250] ‘Airg, a gilla, co n-airchetul do Díarmaid.’ (Is maith a
251] n-archetal.)


p.10


252] Gaibid in gilla fair.
253] ‘Cade Díarmaid?’
254] ‘Atá i n-arucol ic tomus óir & argaid. Ba maith duit teacht
255] chuici.’
256] ‘Oslaic!’ ol in gilla.
257] ‘Cía so?’ or Díarmaid.
258] ‘Gilla Seancháin.’


259] Gaibid in gilla a n-airchetal.
260] ‘Is maith’, or Díarmaid, ‘beir lat so do Seanchán .i. cét unga
261] do dergór & trí .xx. do argat duid fén.’
262] ‘Maith, a gillai’, or Senchán, ‘cid do-t-gní fáilid don chur-sa?’
263] ‘Atá maith sund dait’, or in gillai, ‘.i. cét unga do dergór.’
264] ‘Is ferr, a gillai, oldás a olcugud.’
265] ‘Airg, a gillai, co n-airchetul do Díarmaid.’
266] ‘Regthair’, orse.
267] ‘Cade Díarmaid?’
268] ‘Do-choid do thafand.’


269] Luid 'na diaid isa slíab. Tecaid ind fir na n-diaid ind
270] aigi isin gleann. Fácabair Díarmaid iter a echaib. At-géoin in
271] gilla. Adroich in gilla iter na h-eachaib. Slaindid in gilla ind
272] n-airchedal dó.
273] ‘Maith, a gillai, ber lat so do Seanchán .i. trícha each ina
274] sríanaib & ina muincib.’


275] Maith íarum in fer intí Senchán. Iarna idnocol-som
276] ó feraib Muman, (do-)luid co m-buí for sléib Eachtge co Gúaire, & ni
277] rogab acht óentech do dénam imme, imon filid & imon sligid
278] ó Echtge co Derlus, .l. fer dó & .l. ban & .l. con & .l. gilla, &
279] buith fó muiriur ó Samain co Belltaine; & luid íarsint
280] slighidh. Do-n-áraill bainne flechaid ina étan.
281] ‘Fé amaí!’arse, ‘ní coir dí anní-siu immurgu, is gaimlóchad.’


p.11


282] & do-rónai allse ina étan, conid ed ro-n-uc & rob écen .uii.
283] cumala dó cach achaid ó sin co Derlus.


284] ‘Maith trá, a Gúaire’, or Senchán, ‘is romór turcbais-seo
285] fort. Ba leór do Chondachtaib beith foar muirer ar n-dís cenco
286] tabarthae nech aile chucond; .i. in gilla ansa’, arse, ‘mac
287] Gartnáin, no-théisead amach fon túaith & na coin maithi leo,
288] & dénat ánius eturru.’


289] Rob ed ón ó medón laí co medón laí ara bárach: íar lécon a
290] chon dóib ni chomránic fer díb fri araile. Batar tuirsich oc
291] suidiu; celebraidhsed do Gúaire.
292] ‘Fír’, or Gúairi, ‘ro-fetar-sa a na-tathai.’
293] ‘Ni taam ní’, or Cano, ‘acht maith lind ánius .i. cúaird Érend
294] do chur co n-acamar a n-dindgnu & a n-dúne & a cella & a cóemu.
295] Cucot-so do-regam & is úaid regmai. Ad-fíadar dún atá gilla
296] án andess la firu Muman, .i. Illand mac Scannláin do Chorco
297] {folio 131a} Loíge
; maith lend dul dia acallaim.’
298] ‘Teit dí’, ar Gúairi, ‘co tormolaid feis na h-aidchi lim-sa.’


299] Lotar ón íarum, & do-llotar maithi Condacht do chelebrad
300] dóib. Do-lluid dí Créd & Marcán & Colco don irgnam. Ba
301] hécen immurgu ceathrar ó Marcán do choimét Chréidi. Conatictis
302] co Gúaire combad sí bad dáilem do feraib Alban & do Chondachtaib
303] ind aidchi-sin, co tard-si bricht súain forin slúag co
304] torchradar ina codlud acht sisi & Cana, co tuidchid co[gap: extent: four letters] co
305] m-baí forsin dérgud ocai-sseom oca thimgaire; conaná; h-étas
306] úad-som airet no-beth i nn-amsa[i]; mad dia n-gabad rígi
307] immurgu, do-regthae ara cend-si, & is sí bean no-biad aicce
308] c'aidche.


309] Co farcbad lee-si a lia-som i n-airius dála. Ar ad-rubairt-seom
310] is isind liic ro-buí a anim. A máthair ro-buí i séolai;


p.12


311] ro-chotail-side co nfaca in dí mnaí sída ina dochum,
312] co tolaid
a anmain as fora béuol i richt lici, co tallsath a
313] máthair a l-láim indala n-aí.
314] ‘Anim do meic, a ben’, orsi, ‘ro-n-ucais.’
315] ‘Rocomet mo máthair co corbam tualaing-se a chomét.’
316] ‘Faicibthar lim-sa’, orsi, ‘i n-airius dála.’
317] Ba fír són: rofacbad lee-si in lie, & do-berthe asin chriol
318] cach dia; as-bered-si íarum:
    1. 319] A lia
      320] ó dodechur cach dia
      321] acht lochrad i nimnadmaim
      322] ni géb m'anmain dot' madmaim.


323] Tuideacht Chano in sin i n-Éirinn & co Gúaire.


324] Luid Cano co h-Illand mac Scanláin co ránic Dún
325] m-Baíthi
. Ad-fíadar dó íarum a m-buith forind faithchi.
326] ‘Fochen dúib!’ or Illann. ‘Cano mac Gartnáin sin dom-roachtain-se
327] íarna m-brath & íarna reic do macaib Æda
328] Sláne
ar argad & íarna m-breith do gortai la Guaire. Robar-bia
329] biad sunn; ni biae for conair; nit-rirfider ar argad.’


330] Con-gairther dó íarum a reachtaire.
331] ‘Na seacht core trá filed isin lis, nát gataigter do thenid
332] co cend m-blíadna oc (berb)ad biid. Berid na firu isa teach;
333] co cend trí tráth nicon reg-sa dia n-acallaim. Fritháilter do
334] biud & do lind.’


335] Con-gairter Corco Loígi dó.
336] ‘Maith trá’, orse, ‘dom-ánic áinius mór. Cindas for cobartha-si
337] dam-sa?’
338] ‘Bid maith do chobair lindi’, or ind óicc. ‘Dothaircgebat


p.13


339] uaindi trí doim & trí tindi & tri dabcha cach anna, & nicon
340] raga bairgen dot dligiud-so.’
341] ‘Mo bennacht for tuaith & cenél at-beir!’ orse. ‘Et tusa, a
342] ben’, orse, ‘caidi th'impide{folio 131b} dam-sa? Is coir daig-impigi
343] duit, air nidad díchumaing. Ataat .uii. n-áirge
344] lat, & .uii. fichid bó cacha áirgi di búaib, & .uii. sesrecha.’
345] ‘Athaig & bachlaich domeled sin uile. Rot-ferfat cid téora
346] airgi díb dia m-breith i n-galad.’
347] ‘Bennacht for cách ad-beir!’ orse. ‘Bid ferr de mo menma.
348] Regait dia n-acallaim a fecht-sa.’
349] Téiti iarum chuco. Feraid fáilti móir friu.
350] ‘Bennacht trá’, or Cano, ‘for cách don-áncamar. Ro-íca
351] Dia darar ceand, óre nach ícfam-ne.’
352] ‘Cid as áil dúib?’ or Illand.
353] ‘Athchuindgid ám ar cotai.’
354] ‘Dar mo chumachta-sa’, or Illand, ‘nocho regae asin lis-sa
355] frit sægal do chuindchid biid co n-digis i r-rígi n-Alban.’


356] Téora blíadnai dóib isin lis-sin cen teacht as aidche
357] n-oígidechta. No-bídis oc imbirt fithchilli cach dia; badar
358] comthrén co nónai, no-bered Cano cluithi na nóna for Illand.
359] ‘At-águr’, or Illand, ‘urchra forsin caille.’


360] Deithbir ón: () na deich cúala ar .uii. fichtib matain & fescor
361] isa tech. Is ann as-bert Cano:

    1. 362] Hi forbol
      363] feada fidruis ni glie:
      364] in fid nochon urcraba
      365] tusa for urchra bie.

366] ‘Nocho tibar dom aire a fecht-sa’, or Illand.


p.14


367] Tuchta thrá iar sin géill fer n-Alban, nónbur
368] gíall díb, co m-bátar i tig Illaind fri h-inillius do Chano i rríge
369] n-Alban, co fargobtha co h-Illann. & co cend trí tráth ria n-dul
370] do Chano as nicon rabai fer fri 'roile do muintir Chano &
371] Illainn ree ciana acht ag cóe & ag dograe, & lám cháich díb
372] dar brágaid a chéle.
373] ‘Maith, a Chono’, or Illann, ‘bam marb-sa ria cind blíadna
374] darth' éisi. For fóesam n-Dé duid-seo trá ria cind blíadna.’


375] Ruc immurgu Cano uadh-som .l. ech dubglas & .l. coire n-umai &
376] .l. (araid merach).


377] A llá-sin a cind blíadna ro-marbsat a thuath fesin in
378] n-Illand, .i. mac Conath & Cúán mac Sanaisi, coná raba crand
379] fri aroile do Dún Buíthe arna bárach. Isin ló-sin ro-baí curach
380] fa Cuano l^ Cano forsin fairrgi oc tafand íar n-gabáil rígi
381] nAlban. Cél tuindi lais íarum .i. fis tuindi: co n-aca in tuind
382] dergruaid chuici isin churach, .i. fuil Illaind. At-racht
383] íarum & ro-gab a boiss diarailiu co m-bátar a sreba fola eistib,
384] & dixit:

    1. 385] A mu Búach
      386] aiges in tond frisin m-brúach,
      387] Illann mac Scanláin do guin
      388] nibo célmaine inmain.
    2. 389] A mu Búach
      390] feras in tond frisin m-brúach,
      391] in mend ad-fét, ciaso scíth:
      392] Illand mac Scannláin ro-bíth.
    3. 393] A mo Búach
      394] do-thoét in tond frisin m-brúach,

      p.15


      395]
      dursan dúindi in scél garb:
      396] Illann mac Scanláin is marb.
    4. 397] Ard a núall
      398] aiges im Choire dá Rúad;
      399] dirsann, a rí ruides gréin,
      400] manab i céin basu uadh.
    5. 401] Coire dá Rúad in roglas,
      402] aicde sruthaidi senbras,
      403] is mór bruitheas a chuithe
      404] genco bruithi aní berbas.
    6. 405] Ma con-measaind a muir múadh
      406] aiges im Choire dá Rúad,
      407] ricfad mo churchán, is nglé,
      408] co tír Corco Loíge.
    7. 409] A Chúán maic Sanaisi,
      410] abairt? seo is tairise
      411] basam dóig guin do chnis
      412] dáig ind échta do-righnis.
    8. 413] A meic Condaid íar m-Bernas,
      414] gním do-rignis robo bras;
      415] foichli ócu alla-don
      416] ma 'tchonnarc guin Illadon.
    9. 417] Fir Érend ó thráig co tráig
      418] ro-scáig díb a n-imarbáig;
      419] ni fil and bas líach don dáil
      420] i n-diaid Illaind maic Scannláin.

    10. p.16

    11. 421] Eass n-Gabra
      422] ima-rédhed mór n-amra
      423] sescach Illaind ara-thá
      424] Eas n-Gabra ni imrega.
    12. 425] Dún mBaíthe,
      426] in tan ro-trebad Illand,
      427] ba tinech, ba tilcobach,
      428] & ba forad finddond.
    13. 429] A sneachta h-uaraidhi,
      430] i n-Dún Baíti nibsa sám;
      431] nibsad adbul, a fir báin,
      432] for taíb thaigi maic Scandláin.
    14. 433] Fri bui mo chairdeas do ar brui
      434] nib in inmain na fonanu
      435] fotan forsa n-dorchair dáib
      436] i tæb Illaind maic Scanláin.
    15. 437] Fo-dilfe gulban indiu
      438] is ed im aimercliu
      439] i n-dún timchellta na cúach
      440] as and ro-baí, a mo Búach.

      A.


441] Do-llotar leis trá íar sin Saxain & Bretain & fir Alban co
442] tarad láim dar Corco Loígi, co romarbad leis mac Condaid &
443] Cúán mac Sanaise cona fineochus. & ni thánic a chrích Corco
444] Loígi
cor fácaib mac Illaind i nd-airdrígiu Corco Laígi, &
445] cor fácaib Dún m-Baíthi fo sláne amail fon-rácaib i m-bethaid
446] Illaind iter bú & damu & eocho & aitreb, & co ruc gíallu do Corco
447] Loígi
leis for inillius do mac Illaind sund.


p.17


448] Baí-seom i rígiu Alban íar sin. Is and asbertad-som
449] forcomhad:{Manuscript Y }

    1. 450] Cid dech do lindaib flatha?
      451] ebthair flaith lindai fualang;
      452] niba rí aran Érind
      453] mani toro coirm Chúaland.
    2. 454] Cormand Comuir Trí n-Usqi
      455] san can im Inber Fernai;
      456] nicon eisbius súg tairis(?)
      457] berta do chormuim Cearnai.
    3. 458] Cormand Cell Tíri Éle
      459] it é la Mumain merda,
      460] cormand Irlóchra arddad,
      461] cormand dorindi derga.
    4. 462] Coirm Chailli Gartan co llí
      463] dáltir for ríg Cíarraigi,
      464] is ed lind ind Érind áin
      465] a ferait Goeidel arbáig.
    5. 466] Hi Cúil Tola do-foscai
      467] escra druimlethan daglaith,

      p.18


      468] dáltir fledól for Luignib
      469] diamba folt crín samraid.
    6. 470] Hibeas cormand hi Cúlaib
      471] ní torm teglaig domeso
      472] for Findia robo sesta
      473] cormann Murthemne mesca.
    7. 474] Ebthair im Loch Cúan cormand
      475] ibthair a cornu sirchu,
      476] a Maiginis la h-Ulltu
      477] frisin-gair comad ard ilchu.
    8. 478] La Dál Ríada cain-ebar
      479] im gaítho glasa gabtha
      480] lethdeog fri caindli sorcha,
      481] clisit curaid dáig abtha.
    9. 482] Cormand Saxan na seirbe
      483] san can im Inber in Ríg,
      484] im crích Cruithne im Gergin
      485] cormand derga amal fín
    10. 486] A fir, tidnaig a dig dó
      487] do mac Gartnán maic Ædo;
      488] nir an do Scí; combo rí,
      489] tuc dó in dig at-roilli.

    11. p.19

    12. 490] A fir, tidnaig mo dig dam
      491] imme roíred mo chísel;
      492] ni fil, as-berad, is' tig
      493] bud comsuide dom-isig.
    13. {folio 132b}
    14. 494] Ní comsude dom-ánic
      495] nach íar nós crechta imrud
      496] ro-saig m'éolas diam thairind diruith
      497] ca dech do latha indimrud.

      cia.


498] Aas and dí no-bídh a dál-som fri Créid: oc Inbiur
499] Colpthu
a cind blíadna. No-bíd Colcu mac Marcáin i suidiu
500] cach lái céd lóech. Is and as-bered-si:

    1. 501] Andar la fer bís a céin
      502] Inber Cind Bera is réid;
      503] tacair do neoch ni sela,
      504] is réid Inber Cind Beara.


505] Oc Loch Créda atuaid immurgu ro-dálsad fo-deoid. Téid-si fo
506] thuaid & a llie lie; do-thoét-som dí anair ina luing co 'monaccaib
507] dóib. Dan-airthet teora longa conid rubatar & co
508] n-érlai ar éicin a lluing. Amail ad-chondairc-si a gnúis-seom,
509] do-rochair co n-derna brúar dia cind imon carraic & co r-roímid in ligi foa
510] tóeb-si. Marb-som dí i cind .ix. trá ír th tíachtain sair.


511] Scéla Cano maic Gartnáin & Crédi ingine Gúaire ann sin.
512] Finit.

ManuscriptB

    1. 450] Cidh dech do linnibh flatha
      451] eabthor laith lenno fuagg
      452] niba ri arine Eirinn
      453] mana tora cuirm Cualann
    2. 454] Cormann Comair Tri n-Usqe
      455] san can im Inber Fearo
      456] nicon eisbius sug tairbhertho
      457] de cormannoibh Cearo
    3. 458] Cormann Comair Cell h-Ele
      459] it e la Mumain merdho
      460] cormann Irluachro ardo
      461] cormann Dairine dergo
    4. 462] Coirm Cailli Gortan co lli
      463] daltir for rígh Cíarraigi
      464] is edh linnd ind Erinn ain
      465] as ferait Goidil irbaigh
    5. 466] Hi Cul Tola dofaoscat
      467] escro druimlethan daglaith

      p.18


      468] daltir fledol for Luignib
      469] diamba folt crin samradh
    6. 470] Hibius cormann i Culaib
      471] ní torom teglaig dotota
      472] fri finn nua ba sesto
      473] cormann Muirtemne mesco
    7. 474] Ebdair im Loch Cuan cormann
      475] daltir a curnu sírchu
      476] im Maighinis la h-Ulto
      477] frisgair comad ard ilchu
    8. 478] La Dail Riado coineabar
      479] im goithæ glaso gabhtho
      480] leithdeogh fri coinnlibh sorcha
      481] clisit cuirn arccoit abhthao
    9. 482] Cormann Saxan na seirbi
      483] san can im Innber ind Rig
      484] im crich Cruicne im Geirgin
      485] cormann dergo amal fín
    10. 486] A fir tidnaic a dig do
      487] do mac Gartnain maic Aoda
      488] nir an do soi compo ri
      489] tuc deo in digh atroilli

    11. p.19

    12. 490] A fir tidnaic mo dig dom
      491] imer oired mo chíssel
      492] ni fil asberat astigh
      493] bid comsuide domisidh
    13. {folio 132b}
    14. 494] Ni comsuidi domfanic
      495] nach iaros crechto imnirudh
      496] rosaig m'eolus do driuth
      497] ca dech do flatha lindrudh